Dilçi: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Legobot (müzakirə | töhfələr)
k Bot: Migrating 16 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q1296534 (translate me)
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 1:
'''Dilçi, dilşünas və ya linqvist''' – insanların danışdıqları dillərin mənşəyi, quruluşu, konkret dillərin formal və qramatikqrammatik nəzəriyyələrinin qurulması, dillərin izahlı lüğətlərinin, dillərarası və digər xüsusi təyinatlı lüğətlərin hazırlanması ilə məşğul olan şəxs.
 
== Dilçi alimlər ==
8-ci əsrdə [[Xəlil ibn Əhməd]] ərəb dilinin qramatikasınıqrammatikasını və izahlı lüğətini yazmış ([[Kitabu`l-Ayn]]), ərəb dilinin bu günə qədər də bənzəri olmayan ensiklopediyasını yaratmışdı.
 
[[Mahmud Qaşqarlı]] "[[Divanü Luğat-it-Türk]]" əsəri ilə türk dilçiliyinin və ümumiyyətlə türkşünaslığın əsasını qoydu (1073-1077-ci illər arasında yazıldığı güman edilir).
Sətir 10:
13-cü əsrdə yaşayıb yaratmış [[İbni Mühənna]] türk-fars-monqol lüğəti yazmış, mütəxəssislərin fikrincə sonralar [[Azərbaycan türkcəsi]] adlanacaq dilin xüsusiyyətlərini də öz əsərində göstərmişdir. [[Hinduşah Naxçıvani]] (1275-1329) də ərəb və fars dillərini cəlb etməklə Azərbaycan türkcəsinin izahlı lüğəti sahəsində maraqlı lüğətin müəllifi kimi tanınmışdır.
 
Kazan və Peterburq universitetlərinin professoru, görkəmli şərqşünas [[Mirzə Kazım bəy]] (1802-1870) "Türk-tatar dilinin ümumi qramatikasıqrammatikası" kitabı (1839, 1848) Avropa üsullu ilk dolğun dərslik olmuş, eyni zamanda Türkologiyanıntürkologiyanın ən dəyərli əsərlərindən biri olaraq qəbul edilmişdir.
Müasir dövr türk xalqları dilçiləri arasında Azərbaycandan Türkiyəyə köç etmiş [[Əhməd Cəfəroğlu]]nun xüsisi yeri var.
 
Sətir 30:
== Leksikoqraflar ==
[[Leksikoqrafiya]] (yunanca leksikon – söz və qrafo – yazıram, yəni "söz yazıram") [[lüğət]] lərin (sözlüklərin) yazılması və tədqiqi ilə məşğul olan dilçilik sahəsidir. Dilçiliyin bu ən mühüm bölməsi ilə məşğul olan şəxsə leksikoqraf deyilir. Dil normalarının yaranması, dilöyrənmə və dilin tədqiqi məsələləri birinci növbədə məhz leksikoqrafların əməyi nəticəsində mümkün olur.
Lüğət, adətən, əlifba sırası ilə verilmiş söz və söz birləşmələri toplusudur. Lüğətdə bu söz və söz birləşmələrinin izahı, şərhi və ya başqa dilə (dillərə) tərcüməsi verilir.
 
Dilin tam xəzinəsi (dilə daxil olan bütün sözlər) toplusu [[tezaurus]] adlanır.
Sətir 68:
 
== Ümumi dilçilik üzrə mütəxəssislər ==
Fonetika, QramatikaQrammatika, Leksikologiya, dialektologiya və digər sahələrə öz töhfəsini vermiş dilçilərdən [[Muxtar Hüseynzadə]] və [[Məmmədağa Şirəliyev]]i ayrıca qeyd etmək doğrudur. [[Ağamusa Axundov]], [[Afat Qurbanov]], N. Məmmədov, Z.Budaqova, M.Ə.Mahmudov və onlarla digər dilçilər öz tədqiqat, monoqrafiya və dərslikləri ilə Azərbaycan dilçiliyinin inkişafında rol oynamışlar.
 
Azərbaycan alimləri Rus, Avropa və şərq dilləri sahəsində də tədqiqatlar aparırlar. M.Tağıyev, F.Hüseynov, F.Veysəlov və digər dilçilərin əməyi qeyd olunmalıdır.