Çuqun: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Aqrikola (müzakirə | töhfələr)
Eminn (müzakirə) tərəfindən edilmiş 3039645 dəyişikliyi geri qaytarıldı.
Sətir 1:
[[Şəkil:Cast-Iron-Pan.jpg|250px|thumbnail|right|Çuqundan hazırlanmış tava]]Çuqun
 
'''ÇuqunÇüyün''' – [[dəmir]]in [[karbon]]la (2%-dən çox, adətən 3-4.5 % karbon), eləcə də tərkibində müəyyən miqdar [[manqan]] (1.5%-dək), [[silisium]] (4.5%-dək) və zəhərli qarışıqlar – [[kükürd]] və [[fosfor]] olan ərintisidir. Bəzən çuquna hər hansı bir xassə vermək üçün ona legirləyici adlanan elementlər – [[xrom]], [[nikel]], [[silisium]], [[manqan]] və s. əlavə edilir. Bu cür çuqun legirlənmiş adlanır.<ref name="cuqun1"/> Çuqunu domna sobalarında [[dəmir filizi]]ndən alırlar. Çuqun [[qara metallurgiya]]nın ən mühüm ilkin məhsuludur. Ondan [[polad]] istehsalında xammal kimi və tökmə ərinti kimi istifadə edilir. Müasir maşınqayırmada tökmə çuqunun payına ümumi kütlənin 75%-i düşür. Maşınqayırmada və tikinti qurğularında boz çuqun geniş yayılmışdır.<ref name="cuqun1"> M. Abbasov, S. Məşədibəyova, R. İbadov. Təbiət elmləri lüğəti, Bakı 2006, səh. 82</ref>
 
== Boz çuqun ==
 
Boz çuqundaçüyündə karbon qrafiti lövhə formasında sərbəst halda olur. Bu cür quruluş çuquna yüksək möhkəmlik verir, ona görə də ondan mühərriklər üçün silindrlər, butulkalar və digər detallar hazırlanır. Boz çuquna daha da möhkəmlik vermək üçün ona kürəcik formasında qrafit əlavə edilir. Bunun üçün ərimə zamanı maye çuquna az miqdarda, aşqar kimi maqnezium, serium, ittrium, kalsium və bir sıra digər elementlər əlavə edilir. Şarşəkilli qrafitli çuqun möhkəm çuqun adlanır və yüksək texnoloji xassələri olur.<ref name="cuqun1"/>
 
== Ağ çuqun ==