Argentina: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
|||
Sətir 66:
'''Argentina''' ({{lang-es|Argentina}}) rəsmi adı: '''Argentina Respublikası''' ({{lang-es|República Argentina}}) 34' 36'' Cənub paralelləri və 58' 27'' Qərb meridianları arasında, Cənub Amerika qitəsində yerləşən ölkə.
Argentinanın ümumi sahəsi 2,791,810 km²-dir<ref>http://www.indec.mecon.ar/default.htm</ref> , əhalisi isə 2012-ci ildə aparılmış rəsmi siyahıya almanın nəticələrinə əsasən 41 281 631
Argentina Cənubi Amerika qitəsinin cənub seqmentində, [[And dağları]] və [[Atlantik okean]]ı arasında
Ölkə əhalisinin böyük əksəriyyəti ispan və italyan mühacirlərinin törəmələridir.
Sətir 74:
== Adın etimologiyası ==
'''Argentina''' adı (
== Əhali ==
Ölkə əhalisinin sayı 2010-cu ilin siyahıyaalınmasına əsasən
Argentinaya kütləvi Avropa immiqrasiyası 1880-1940-cı illərə təsadüf edib. Bu immiqrasiyada === Din ===
Sətir 83 ⟶ 85:
=== İdman ===
Ölkədə ən məşhur idman növü [[
== Tarix ==
Amerika qitəsi kəşf edildikdən sonra Avropa dövlətləri surətlə bu qitədə koloniyalar qurmağa başladılar. 1536-cı ildə Argentinaya gələn İspanlar bugün Buenos Aires olaraq bilinən yerdə ilk koloniya qurdular. Fəqət şəhərə yerleşmə ancaq on sekizinci əsrdə oldu. Argentina 1776-cı ilə qədər İspaniyaya bağlı Peru Ümumi qubernatorluğunda idarə edildi. Bu ildən sonra La Plata Ümumi qubernatorluğu quruldu və Buenos Aires ümumi qubernatorluğunun paytaxtı oldu.
1806’da Buenos Aires’in İngilislər tərəfindən qısa bir müddət işğal edilməsi, Argentinan’in istiqlal mübarizəsi üçün bir başlanğıc olmuşdur. 1808-ci ildə Napoleonun İspaniyaya girməsi müstəqillik mübarizəsini sürətləmdirdi. Ölkə 1812-ci ilə doğru istiqlaliliyyətini qazandısa da, 1816 ilinə qədər müstəqil bir dövlət olduğu rəsmən elan edilmədi. İstiqlal həraketının baş lideri və qəhrəmanı, Çilinin də qurtarılması üçün vacib bir insan olan General Jose de San Martin’dir.
İkinci Dünya müharibəsi əsnasında Argentina hökumətlərinin gizli ve kamuflyaj edilmiş Nasist tərəfdarı tutumları, Amerika Birleşik Ştatları ve cənub yarım kürəsinin digər ölkələri ilə münasibətlərinin gərginləşmesinə ve Argentinanın Pan-Amerikan təşkilatından çıxarılmasına sebəb oldu. Resmiyəttə bütün hərb məsələsində tərəfsiz qalan Argentina, 1945-ci ilin yazında müttəfiqlər tərəfınə girdi. Geniş ölçüəe ABŞ-ın dəstəyi səbəbilə o ilin sonuna doğru Birləşmiş Millətlər daxil oldu ve təşkilatın məsələlerində önəmli bir rol oynadı.
müharibədən sonra general olan Juan Domingo Peron özünə qüvvətli bir pozisiya hazırlamağı bacarmış və 1946-cı ilin fevralında Argentin ada prezident seçilmişdir. Yoldaşı Eva Peron’un yardımıyla dinamik və sərt bir idarə qurmağı başararaq, zamanında, siyasi dəstəyini silahlı qüvvətlərdən almağa çalışan siniflərə sözünü keçirməsini bilmişdir. Media bir dÖvlƏt organı halına gətirmiş və totalitar bir rejimin başçısı olaraq özünə daha böyük səlahiyyət verməsi üçün konstitusiyanı dəyişdirmişdir.
Peron, işçi siniflərı arasında çox sevilmiş və hətta qəhrəman olaraq tanınmışdır. Fəqət əskəri bir zərbə ilə 1955-ci ildə devrilmiş, uzun iəler sürgündə yaşamış ve sonra dönərek 1973-cü ildə dövlet başçısı olmuşdur. Bir ill sonra ölməsi üzerinə İsabel Peron olaraq tanınan üçüncü həyat yoldaşı dövlət başçısı oldu. ÖlkƏnin birlik ve bərabərliyini saxlayamayınca 1976-cı ildə ordu tərəfindən devrildi.[
Argentinanın köhnə dövlət başçılarından General Galtier İngiltərəyə aid, fəqət özlərinə çox yaxın olan Falkland adalarını Aprel 1982-ci ildə işğal etdi. İngiltərə ilə olan savaşı Argentina məğlub oldu və adaları İngilislər təkrar verildi
Sətir 95 ⟶ 100:
== Coğrafiyası ==
Argentina ərazisinin coğrafiyası mürəkkəbdir.Ölkə ərazisi şərq tərəfdən Atlantik okeani ilə,qərb tərəfdən isə And dağları ilə əhatə olunub.And dağlarının bəzi zirvələrində daimi buzlaqlar mövcuddur.Ölkınin ən cənub əraziləri isə Antarktidaya yaxınlığı ilə seçilir.
=== Ərazi quruluşu ===
[[Argentinanın ərazi quruluşu]]
| |||