Roald Amundsen: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 1:
[[Şəkil:RoaldAmundsen.JPG|thumb|Roald Amundsen]]
'''
[[Cənub qütbü]]nə çatan ilk şəxs ([[14 dekabr]] [[1911]]), [[Oskar Vistinq]]lə birlikdə Yer kürəsinin hər iki coğrafi qütbündə olmuş ilk şəxs, [[Şimal-Qərb keçidi]]ndən keçən ilk dəniz səyyahı ([[Kanada arxipelaqı]]nın boğazları ilə), 1903-cü ildə "şimal maqnit qütbü"nü kəşf etmişdi. Dostları arasında "Vikinq" ləqəbi ilə tanınırdı.
Первый человек, достигший Южного полюса (14 декабря 1911 года). Первый человек (совместно с Оскаром Вистингом), побывавший на обоих географических полюсах планеты. Первый путешественник, совершивший морской переход Северо-Западным проходом (по проливам Канадского архипелага), позднее совершил переход Северо-Восточным путём (вдоль берегов Сибири), впервые замкнув кругосветную дистанцию за Полярным кругом. Один из пионеров применения авиации — гидросамолётов и дирижаблей — в арктических путешествиях. Погиб в 1928 году во время поисков пропавшей экспедиции Умберто Нобиле. Имел награды многих стран мира, в том числе высшую награду США — Золотую медаль Конгресса, его именем названы многочисленные географические и иные объекты.
== Həyatı ==
[[Şəkil:Amundsenboy.jpg|thumb|upright|left|Roald Amundsen - 1875]]
Amundsen 1872
== Ölümü ==
[[18 iyun]] [[1928]]-ci ildə Rual Amundsen, italyan səyyahı [[Umberto Nobile]]ni xilas etmək üçün təşkil edilmiş xilasetmə əməliyyatı üçün təyyarə ilə [[Arktika]]ya yollanır. [[23 may]] [[1928]]-ci ildə Nobile "İtaliya" dirijablı ilə [[Şpitsbergen]] adasından yola çıxaraq Şimal qütbünə çatsa da, qayıdış yolunda ağır hava şəraiti səbəbindən güclü buzlanmaya məruz qalan dirijabl aşağı enərək buzun üzərinə düşmüşdü.
Amundsendən başqa daha 5 nəfəri daşıyan "Latham 47" hidroplanı pis hava şəraitində [[Barens dənizi]] üzərində qəzaya uğrayır. Çoxsaylı axtarışlara baxmayaraq təyyarənin düşdüyü yeri müəyyənləşdirmək mümkün olmamışdır. Bu hadisədən 5 gündən sonra Umberto Nobile xilas edilir.
== Səyahətləri ==
Mühəndis diplomu alan kimi Amundsen ilk müstəqil ekspedisiyaya hazırlaşmağa başlayır. O, qərara alır ki, Şimali Amerika sahilləri
Amundsenin ilk ekspedisiyasında az adam iştirak edirdi, onların xərci də bir o qədər çıxmamışdı. Buna baxmayaraq, Amundsen borc içində idi. Onun yelkənli gəmisi "
Ekspedisiya üç il çəkdi.Uzaq şimalda üç qış!Arktika öz qəzəbini bu yeddi cəsura göstərir.Lakin bütün çətinliklərə baxmayaraq,səyahətçilər 1906-cı ildə sağ-salamat Kaliforniya sahillərinə yan aldılar.Onlar külli miqdarda məlumat toplamış ,hətta maqnit qütbünün dəqiq yerini müəyyən etmişdilər.400 il müddətində heç bir tədqiqatcı buna nail olmamışdı. Sonradan başqa ekspedisiyalar da apardı.Lakin 1911-ci il dekabrın 14-ü dünyada birinci olaraq Cənub qütbünə Amundsen çatdı; dahasonra o, ilk dəfə "Norveç" dirijablında Şimal qütbü üzərindən uçaraq Arktikanın hava yollarını tədqiq etdi.Amundsen həmişə qələbə çalırdı,çünki o, hər bir ekspedisiyaya əsaslı surətdə hazırlaşırdı. O deyirdi:"Əgər adam işlərində səligəli olursa, heç nəyi gözdən qaçırmırsa,hər şeyi qabaqcadan nəzərə alırsa,onu qələbə gözləyir.Buna uğur deyirlər!"Amma bir dəfə Amundsen özü də səhv etdi.▼
▲
1928-ci ildə Arktikada faciə baş vermişdi.İtalia dirijablı qəzaya uğramışdı.Ekspedisiyanın köməyinə bizim buzqıran gəmi "Krasin", Sovet İttifaqının, İsveçin,İtalianın və Norveçin təyyarələri yola düşmüşdülər.Amundsen də təyyarə ilə qəza yerinə tələsirdi.Elə tələsdiyinə görə də özünün müəyyən elədiyi qaydanı pozmuşdu. Axı Arktikaya bir təyyarə ilə uçmaq təhlükəli idi.Hökmən,hər ehtimala qarşı ikinci bir təyyarə də olmalı idi.
Bu uçuş Amundsenin son uçuşu oldu. O qayıtmadı.Heç kəs bilmir ki, onun başına nə gəldi.Misilsiz coğrafi kəşflər etmiş bu böyük,cəsur səyahətcinin ömrünün son dəqiqələri haqqında bizə heç nə məlum deyil.
| |||