Yuxu (fizioloji proses): Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 3:
[[Şəkil:Sleep man.jpg|thumb|Oturur poziyonda uyuyan bir adam]]
'''Yuxu''' — beyin fəaliyyət normasının minimal səviyyə enməsi və ətraf
Bütün canlı varlıqlar öz güclərini təzələmək və həyat fəaliyyətini davam etdirmək üçün istirahətə ehtiyac duyurlar. Və bu istirahət məcburi onların sorağına gəlir. Yuxudan yaxşı bir istirahət ola bilərmi? O, məcburi insanın sorağına gələr və onun bütün cismi və zehni fəaliyyətlərini dayandırar.
Sətir 13:
Nə səbəb olur ki, [[insan]] yuxuya gedir? Bu haqda alimlərin bir çox fikirləri vardır.
*Bəziləri hesab edirlər ki, yuxu [[zaman]]ı beyndəki [[qan]]ın bir çox hissəsi [[bədən]]in müxtəlif yerlərinə
*Bəziləri alimlər isə belə
*Bəziləri isə yuxunu bir növ əsəb amili ilə əlaqələndirirlər və deyirlər ki, insan beynində yerləşən fəal əsəb sistemi əzaların hərəkətini təmin edir. Və çox yorğunluq nəticəsində
Bütün bu nəzəriyyələr yuxunu qanedici dərəcədə izah etmirdilər. Ancaq bütün bu amillərin də təsiredici olduğunu inkar etmək də mümkün deyildir.<ref>[http://www.deyerler.org/texts/analyst/21037-yuxu-ndbr.html/ deyerler vebsaytı]</ref>
Harvard Səhiyyə Məktəbi ilə Afina Universitetinin alimləri 6 ildən artıq müddətdə 26-86 yaş arasında olan 23 681 nəfər üzərində apardıqları təcrübə nəticəsində müəyyən etmişlər ki,
== Yuxusuzluq ==
Yuxusuzluq nəinki bizim üçün, hətta ətrafımızda olanlar üçün də pisdir. Hesablamalara əsasən hər il yuxulu sürücülərin səhvi ucbatından on minlərlə yol qəzası baş verir.
1920-ci illərlə müqayisədə indi Böyük Britaniyada insanlar gecə təxminən 8 saat yatırlar.<ref>[http://www.bbc.co.uk/azeri/news/story/2006/12/061211_yuxu.shtml/ bbc vebsaytı]</ref>
Sətir 39:
Bu mərhələ 20 dəqiqə davam edir. Üçüncü və dördüncü mərhələlər isə bundan sonra gəlir.
Dərin yuxu vaxtı bədənimiz və beynimiz gün ərzində keçirdiklərimizdən dincəlir. Buna bəzən delta yuxusu da deyirlər. Bu müddət ərzində
Normal gecə ərzində adamlar müxtəlif mərhələlərdən keçirlər. Problemlər, bu mərhələlərdə pozulma olarsa əmələ gəlir.<ref>[http://www.bbc.co.uk/azeri/news/story/2006/12/061211_yuxu.shtml/ bbc vebsaytı]</ref>
== Nə qədər yatmaq olar ==
Günorta yatmaq üçün vaxtı olmayanlar üçün günün bu vaxtı yuxulu olmaq normal haldır. Maraqlıdır ki, gecə yuxusunu artıran adamlar günorta yatmağa ehtiyac duymurlar.
Amma günorta 10 dəqiqəlik yuxu ala
Yuxu və əhval-ruhiyyə bir-biri ilə əlaqələdir. Bu əlaqə hələ indiyə kimi tam başa düşülməyib. Amma doyunca yemək kimi, doyunca yatmaq da adamı xoşbəxt edə bilər..<ref>[http://www.bbc.co.uk/azeri/news/story/2006/12/061211_yuxu.shtml/ bbc vebsayti]</ref>
Alimlərin uzun müddətli araşdırmalarına baxmayaraq yuxu ilə bağlı bəzi məqamlar tam da
Yuxu ilə bağlı fikirlərdə Şərq və Qərb alimlərinin fikirləri üst-üstə düşmür. Qərblilər yuxunu izah etməyə çalışarkən bildirirlər ki, yuxu insanın gündəlik fəaliyyətinin nəticəsində gördüyü düşüncələrdir. Şərqlilər isə fərqli olaraq yuxunun ilahi bir mesaj olduğunun bildirirlər. Yuxuda insan bəzən başına gələcəkləri tamamilə eyni olaraq, bəzən də müxtəlif mətn altı məna və bənzətmələrlə görür. Məhz buna görə də yuxuları yozmaq lazım olur.
Sətir 56:
İnsan ömrünün 3-də birini yataraq keçirir. Ancaq bu o demək deyil ki, hər yatdığımızda yuxu görürük. Məşhur qərbli fəlsəfəşunas [[Ziqmund Freyd]]in yuxu haqqında fikirlərinə görə yuxu insanın şüurda gizlənmiş bəzi məqamların qısa metrajlı görüntüləridir. Yuxularda bəzən yaşamaq istədiklərimizi, bəzən keçmişimizdən bəzi anları, bəzəndə gələcəkdə yaşayacaqlarımız barədə qısaca məlumatlar görürük.
Bəs maraqlıdır yuxu nə qədər davam edir? Maraqlı burasıdır ki, bu barədə də müxtəlif fikirlər və fərziyyələr irəli
Alimlərin araşdırmaları göstərib ki,
Daim yorğun və başı hər hansı mövzu ətrafında fikirlərlə dolu olan insanlar oyandıqları zaman qarışıq yuxular gördüklərini söyləyirlər. Əksərən onlar yuxularında fikirləşdikləri məsələ barəsində görürlər. Belə yuxuları yozmaq mümkün deyil. Məsələn televizorda və ya başqa bir yerdə həyəcanlı bir filmə baxan insan gecə yatdığı zaman həmin filmdən hissələr görə bilər. Bu sadəcə filmin təsirində qalmaqdır və belə yuxuları yozmaq mümkün deyil.
Kabus və ya qarabasma adı verilən yuxular da vardır ki, belə yuxular adətən yaxşı başlayır. Yatan insan hər hansı xoş bir hadisəylə maraqlandığını görür və birdən-birə
Yuxuda görülən hadisələrin heç bir təhrif olmadan həyata keçməsi də mümkündür. Belə yuxuları yalnız yüksək həssaslığa malik insanlar görürlər. Məsələn, yuxuda hər hansı bir yaxınının başına gələcəkləri görmüş insanlar hadisə baş verdikdən sonra və ya öncə hadisəni olduğu kimi danışa bilər. Belə yuxular "Gerçək yuxular" (həqiqi yuxular) adlanırlar.{{mənbə_göstərin}} Belə yuxuları görənlər daha diqqətli olmalıdırlar və yuxuda gördüklərini düzgün qiymətləndirməlidirlər.
Bəzən isə insanlar yuxuda daima eyni şeyləri görə bilir. Məsələn hər hansısa evi və ya insanı yuxuda daim təkrarən görə bilər. Halbuki həmin insanı və ya evi real həyatda tanımamaqdadır.
İngiltərədə edilən bir araşdırma qadınların kişilərdən daha çox kabus və romantik yuxular gördüyünü ortaya
Yuxuları hər kəs görür, hətta o kəslər ki,yuxu görmədiklərinə əmindirlər.Onlar yanılmırlar, çünki onlar yuxu gördüklərini
▲İngiltərədə edilən bir araşdırma qadınların kişilərdən daha çox kabus və romantik yuxular gördüyünü ortaya çıxardı.170 könüllü üzərində edilən araşdırmada yaxın zamanda gördükləri yuxuları izah etmələri istənilən təcrübələrdən kişilıərin yüzdə 30-u kabus gördüyünü söylədi.Başqa bir araşdırma kişiılərin qadınlara nəzərən daha rahat bir yuxu çəkdiklərini göstərdi.Qadınlardan bu mənfiliklərə tək səbəb olaraq bədən istiliyindəki dəyişiklik göstərildi.
Ən çox yatma rekordu 18 gün 21 saat və 40 dəqiqə olmuşdur.Tibbi araşdırma olmadan birinin həqiqətən yatılı və ya oyaq olduğunu başa düşmək çətindir. İnsanlar bəzən özləri də hiss etmədən açıq gözlə yata bilərlər
▲Yuxuları hər kəs görür, hətta o kəslər ki,yuxu görmədiklərinə əmindirlər.Onlar yanılmırlar, çünki onlar yuxu gördüklərini umurlar.Alimlər sübut edib ki,yuxuların 90%-ı unudulur.Xoruldayan zaman isə yuxu görülmür.Bunun elmi izahı yoxdur. Yuxu zamanı insan bədəni müəyyən qədər iflic olur.
▲Ən çox yatma rekordu 18 gün 21 saat və 40 dəqiqə olmuşdur.Tibbi araşdırma olmadan birinin həqiqətən yatılı və ya oyaq olduğunu başa düşmək çətindir. İnsanlar bəzən özləri də hiss etmədən açıq gözlə yata bilərlər.Elm adamları isə 1998-ci ildə bir insanın yatarhən beynin yatma şəklini saatbasaat ekranlarda göstərdilər.
== İstinadlar ==
|