Tarixi liderlər tarixi proseslərə təsir göstərə biləcək gücdə olan, cəmiyyətdə baş verən hər hansı hadisədə uğur qazanmaq üçün kütləni öz ardınca apara biləcək şəxslərdir. Hər bir ölkə dünya tarixindəki önəmli yerinə görə öz tarixi liderlərinə borcludur. Ta qədimdən yüksək dövlətçilik mədəniyyətinə malik olan Azərbaycanda da zaman-zaman vətən tarixinə adını əbədi həkk etdirən liderlər yetişib.
=== Cavanşir (hakimiyyət illəri: 638642-681) ===
AlbanlarınCavanşir sonAlbaniyada hökmdarıhakimiyyətdə olan Mehranilər sülaləsinin ən qüdrətli hökmdarlarından biri olmuşdur. HələO, SasaniSasanilərlə tərkibində olarkənbirlikdə ərəblərə qarşı 636-cı ildə baş vermiş Kadisiyə döyüşündə öz sərkərdəlik məharətini göstərmiş və ona Sasani hökmdarı tərəfindən bir çox dəyərli hədiyyələr verilmişdir. Sasani651 imperiyasınınci zəifləməsindənildə istifadəSasanilər edərəkdövləti müstəqilliyiniərəblər əldətərəfindən edənsüqutq Albaniyayauğradıldığı cənubdanbir Sasanidövrdə İranı,Albaniya Qərbdənərazisinə qərbdən Bizans təzyiq göstərmiş, şimaldan türk-xəzərlər ölkəyə soxulmağa can atmış, cənubdan isə ərəblər yürüş etmiçləretmişlər. Belə bir zamanda Cavanşirin tarixi lider və siyasi xadim olaraq xilafət, Bizans və Sasanilər arasında etdiyi siyasi manevr ölkənin müstəqilliyini hələ onun ölümündən sonra da 20 ildən çox bir müddət yaşamasına imkan yaratdı.
=== Babək (ərəb əsarətinə qarşı azadlıq mübarizəsinin başçısı: 816-838) ===
