Plutarx: Redaktələr arasındakı fərq

{{tarixçi-qaralama}}

 

 

Antik dünyanın elə bir problemi olmamışdır ki, Plutarx öz 210 əsərində onlara toxunmasın. Onun sevimli mövzusu və ilham mənbəyi isə qədim Yunanıstanın və Romanın böyük şəxsiyyətlərinin həyatı və əməlləri idi. Təkcə 3 böyük cilddə toplanmış "Müqayisəli tərcümeyi hallar" əsərində İran şahı Artakserks istisna olmaqla 50 belə şəxsiyyətin həyat salnaməsi əks olunmuşdur. Bu 5o bioqrafiyanın içində hər bir oxucunun öz sevimli qəhrəmanı, öz idealı var. Kimi mərd və dönməz Romul və ya Numa Poppolini, kimi fədakar Kamill vəya Kornolanı, kimi də özünü gah ora, gah da bura vuran Mari və ya Alkiviadı seçir. Lakin bu qılınc və zəka sahiblərinin içərisində elələri də var ki, onların bioqrafiyalarını, xüsusilə keçmiş dövrlərdə uşaqdan böyüyə, tələbədən prezidentə kimi hər kəs dərin maraqla izləyirdi. Bunlar Makedoniyalı İskəndər və Qay Yuli Sezar idi. Bu iki insanın taleyindəki oxşar cəhətlər Plutarxa istər-istəməz onları yanaşı qoymağa əsas vermişdir. Əgər İskəndər özü ilə daim Homerin qəhrəmanı Axillesin büstünü gəzdirirdisə, Sezar da özü ilə hər yana İskəndərin kiçik heykəlini aparırdı. İskəndər Axillesə, Sezar isə İskəndərə bənzəmək istəyirdi.

Plutarxın dövründə onun vətəni öz əvvəlki əzəmət və gözəlliyindən məhrum olmuş, hətta Romaya məğlub olub öz müstəqilliyini də itirmişdi. Buna baxmayaraq yunan mədəniyyətinə hörmət edən yeni hakimlər ellinlərə müəyyən güzəştlərə gedirdilər.

 

 

Qədim tarixçilərin heç biri Plutarx qədər gözəl, bədii və emosional, eyni zamanda fəlsəfi və mifoloji bəzəklərlə zəngin bir dildə yazıb-yarada bilməmişdir.