Çaldıran döyüşü: Redaktələr arasındakı fərq

Hələ [[Səfəvilər#Səfəvilərin Ərdəbildə fəaliyyəti|Səfəvilərin Ərdəbil hakimiliyi]] dövründə onların hakimiyyətə gəlmələrində, hərbi-siyasi qüvvə kimi meydana çıxmalarında [[Anadolu|Anadoludakı]] türk-qızılbaş tayfaları çox mühüm rol oynamışdılar. Səfəvilərlə sıx əlaqəsi olan bu tayfalar [[Osmanlı]] ərazisində böyük təhlükə idi. [[Ağqoyunlular|Səfəvilərlə]] müharibə təqdirində [[Osmanlı imperiyası]] ərazisində yaşayan qızılbaşların arxada üsyan qaldıracağından çəkinən [[I Səlim|Sultan I Səlim]] ([[1512]]-[[1520]]) onlardan təqribən 40 minini edam və sürgün etdirdi. BeləliklərBeləliklə özünə arxadan müdafiəni təmin etdi.

Şah İsmayıl [[1507]]-ci ildə Anadolu bəyliklərindən biri olan Dulqədiroğulları bəyliyinə hücum elədi. Hücumun səbəbi Dulqədir bəyi Bozqurdun şiyə olan şaha qız verməməsi idi. Şah İsmayıl Osmanlı torpaqlarından keçərək QayseriKayseri uzərindənüzərindən Dulqədiroğulları bəyliyinə girdi. Döyüşdə məğlub olan Bozqurd qaçdı. Onun oğlu və iki nəvəsi Şah İsmayıl tərəfindən qətlə yetirildi. Osmanlı dövləti Şah İsmayılın bu hərəkətinə reaksiya vermədi. Bu da Şah İsmayılın Anadoluda nüfuzunu artırdı. İİII Bəyazidin oğlu şahzadə Səlim (Yavuz Sultan Səlim) ana tərəfdən Bozqurdla qohum idi. Belə ki, Bozqurd onun babası idi. Dayısının və iki oğlunun qətlinə dözməyən şahzadə Səlim Azərbaycana qədər gedərək Səfəvi dövlətindən aldığı əsirləri Trabzona gətirdi və intiqamını aldı. Atasının hələ sağ olmasına baxmayaraq şahzadə Səlimin bu hərəkəti böyük marağa səbəb oldu. Bu hadisədən sonra İİII Bəyazid Orta Anadoluda Şah İsmayılın hər hansı bir hərəkətinə qarşı əsgər topladı. Sultanın bu hərəkətindən sonra Şah İsmayıl Anadolunun içərilərinə girməkdən çəkindi; II Bəyazidə ''"Şanlı böyük babam"'' deyə xitab elədiyi məktubu yazaraq [[1508]]-ci ilin əvvəlindən [[Diyarbəkir]]ə çəkildi.

Səfəvilər hakimiyyətə gəldikdən sonra yeni dini siyasət yürütməyə başladılar. Şah İsmayıl hakimiyyətə gəldikdə vahid ideologiyanın yoxluğunu ilkin növbədə aradan qaldırdı- dövlət dininin imamilik ([[isnə əşəriyyə]], ərəbcə ''isna aşariyyə'' – ''on iki imamlıq'') olduğunu elan etdi. Qısa zamanda bu ideologiya ətrafında geniş kütlələr toplaşdı. Bu döyüş kampaniyası ərəfəsində 40 mini Sultan Səlim tərəfindən qılıncdan keçirilmiş və Səfəvilərin bir-başa hakimiyyəti altında olamayanolmayan anadolu türk-qızılbaş tayfaları da bu ideologiyaya uyğun hərəkət etməyə başladılar. Bu səbəbdən Sultan Səlimin bu yürüş kampaniyası və daha sonra [[Məmlüklər|Məmlüklərə]] qarşı planlaşdırdığı kampaniya dini, ideoloji əhəmiyyət də daşıyırdı.