Lalə dövrü: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 1:
[[Şəkil:Levni signature.jpg|thumbnail]]
'''Lalə dövrü''' ({{lang-tr|Lâle Devri}}, {{lang-ota| لاله دورى}}) — [[Osmanlı imperiyası]]nda Sultan III Əhmədin (1703-1730) hakimiyyəti illərində baş vəzir İbrahim paşanın həyata keçirdiyi islahatlar dövrü.
== Haqqında ==
XVIII əsrin əvvəllərində Osmanlı imperiyasında müxtəlif incəsənət əsərləri, parklar, bağçalar lalə motivləri ilə bəzədildiyi üçün bu dövr Osmanlı tarixində "Lalə dövrü" adlanır. "Lalə dövrü" Osmanlı imperiyası tarixində Avropa ilə yaxınlaşma dövrü kimi qəbul edilir və "Osmanlı intibahı" hesab olunur. Həmin dövrdə sənətkarlıq və ticarətin inkişafı üçün bir sıra tədbirlər həyata keçirildi. Avropadan alınan ilk texniki vasitə mətbəə oldu. 1727- ci ldə ilk türk mətbəəsi açıldı. Sultan [[III Əhməd]] Topqapı sarayı ilə Yeni Camidə kitabxana, [[Ayasofya]]da Sultan Əhməd Çeşməsi və İstanbulun su ehtiyacını qarşılamaq məqsədi ilə Dəryayi-Sim adlı su bəndi inşa etdirmişdir. Lakin islahatlar yarımçıq və məhdud səciyyə daşıyırdı. Mövcud sosial-iqtisadi və siyasi vəziyyət vəziyyət saxlanılmağa çalışılırdı. Əsaslı dəyişikliklər həyata keçirilmirdi. Məhz bu amillər və imperiyanın hərbi-feodal xüsusiyyəti istər XVII əsrin ikinci yarısı, istərsə də XVIII əsrin birinci yarısındakı islahatların uğursuzluğuna səbəb olmuşdur.
 
1730-cu ildə Patron Xəlilin başçılığı ilə yeniçəri üsyanı nəticəsində Sultan III Əhməd hakimiyyətdən devrildi. Bundan sonra islahatlar dayandırıldı və "Lalə dövrü" başa çatdı.
'''Lalə dövrü''' ({{lang-tr|Lâle Devri}}, {{lang-ota| لاله دورى}}) — [[Osmanlı imperiyası]]nda 1718-ci ildə imzalanan Pasarofça müqaviləsi ilə başlayan və 1730-ci ildə baş verən Patron Xəlil üsyanı nəticəsində Sultan III Əhmədin taxtdan endirilməsi ilə sona çatan dövrə verilən ad.
 
Lalə dövrü – tarixdə rahatlıq, sükut, sənətkarların, mədəniyyətin dövrü hesab olunur. Bu dövrdə, on səkkizinci əsrdən bəri İstanbul və digər Osmanlı şəhərlərində ərəb, erməni, ivrit kitab nəşr edən mətbəələr ardından, Şeyxüllislam Abdullah əfəndininƏfəndinin əmri ilə Osmanlıca kitab nəşri də sərbəst oldu. Kağiz fabriki yaradıldı. Mətbəədə yayımlanançap olunan kitabların idarəsi üçün də alimlər vəzifələndirildi.
== Lalə dövrü ==
 
[[Türkiyə]] tarixində [[1718]]-[[1730]]-cu illər arasındakı dövrə tarixçilər tərəfindən "Lalə dövrü" deyilmişdir. Məhz bu dovrdə lalə dünyaya yayılır və çiçəyin soğanı 500 qızıla satılırdı. Bu dövrdə Osmanlı sultanı III Əhməd olmuşdur. Sultan [[III Əhməd]], Topqapı sarayı ilə Yeni Camidə kitabxana, [[Ayasofya]]da Sultan III Əhməd Çeşməsi ve İstanbulun su ehtiyacını qarşılamaq məqsədi ilə də Dəryayi Sim adlı bir su bəndi inşa etdirmişdir. İllərlə sürən müharibələr və üsyanlardan bezmiş olan əhali, andlaşmalardan sonra qorxu və təhlükələrdən uzaq bir həyat sürməyə başladı.
 
Xalqın böyük bir hissəsi pis vəziyyətdə ikən İstanbulda dövlət xadimlərinin əksəriyyətinin rahat bir həyat sürmələri, əyləncəyə düşkünlükləri narahatlığa səbəb olurdu. İran savaşı sırasında Sultanın pul qarşılığı alınan qalaları satması barədə şayiələr insanları daha da incidirdi. III Əhməd və vəzir İbrahim Paşa bir səfərə hazırlamağa başladılar. Axşam olunca qayıqlarla saraya getdilər. Üsyanda İbrahim Paşa edam edildi ve yaxınları öldürüldü. Padşah III Əhməd taxtdan endirildi və yərinə [[I Mahmud]] gətirildi. Bununla da 1730-cu ildə Lalə dövrü sona çatdı. Lalə bağçaları yandırıldı.
 
Lalə dövrü – tarixdə rahatlıq, sükut, sənətkarların, mədəniyyətin dövrü hesab olunur. Bu dövrdə, on səkkizinci əsrdən bəri İstanbul və digər Osmanlı şəhərlərində ərəb, erməni, ivrit kitab nəşr edən mətbəələr ardından, Şeyxüllislam Abdullah əfəndinin əmri ilə Osmanlıca kitab nəşri də sərbəst oldu. Kağiz fabriki yaradıldı. Mətbəədə yayımlanan kitabların idarəsi üçün də alimlər vəzifələndirildi.
 
== Lalə dövrü populyar mədəniyyətdə ==