İonik order: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 1:
{{iş gedir}}
[[Şəkil:İonik order.jpg|thumbnail|right|İonik order. 1. [[Antablement]]. 2. [[Sütun]]. 3. [[Karniz]]. 4. [[Friz]]. 5. [[Arxitrav]]. 6. [[Kapitel]] (abaka və spiral). 7. Gövdə. 8. Təməl. 9. [[Stilobat]]. 10. [[Stereobat]] ]]
'''İonik order''' — ({{lang-el|Ιωνικός ρυθμός}}) [[Qədim Yunanıstan]]da mövcud olan [[klassik order]]lərdən biri. Daha qədim [[dorik order]]dən zərifliyinə və mürəkkəbliyinə görə fərqlənir. Buna görədə Qədim Yunanıstanda onu dorik orderdən («kişi») fərqli olaraq «qadına» bənzədirlər<ref name="ИОНИЧЕСКИЙ ОРДЕР">[http://www.krugosvet.ru/enc/kultura_i_obrazovanie/izobrazitelnoe_iskusstvo/IONICHESKI_ORDER.html ИОНИЧЕСКИЙ ОРДЕР]</ref> Dekorativliyinə və əsasəndə kapitellininkapitelin görünüşünə görə diqqəti cəlb edir.
 
İlk ionik order nümunələrindən biri [[Samos]] adasında olan [[Hera]]nın məbədidir. Hansı ki, [[zəlzələ]] zamanı dağılmışdır. Daha mükəmməl ionik orderin nümunəsi isə [[Dünyanın yeddi möcüzəsi|«Dünyanın yeddi möcüzəsi»]]ndən biri hesab olunan [[Artemida məbədi]]dir.
== Tarixi==
[[Şəkil:Miniaturk 009.jpg|thumbnail|right|[[Artemida məbədi]]nin modeli. [[Türkiyə]]]]
İonik orderin vətəni [[İoniya]] hesab olunur. [[İoniyalılar]]da, [[dorilər]], [[axeylər]] və [[eoliyalılar]] kimi [[Qədim Yunan tayfaları]]ndan biri hesab olnur. İlk ionik order nümunəsi [[e.ə. VI əsr]]ə təsadüf edilir<ref name="Ионический ордер: изящность в монументальности">[http://fibrobetona.net/poleznaya_informaciya/ionicheskij_order Ионический ордер: изящность в монументальности]</ref>.
 
[[Vitruvi]]yə görə bu order ilk dəfə [[Dünyanın yeddi möcüzəsi|«Dünyanın yeddi möcüzəsi»]]ndən biri hesab olunan [[Artemida məbədi]]dinin tikintisi zamanı tədbiq olunub<ref>[http://arx.novosibdom.ru/node/498 Ионийский (ионический) ордер ]</ref>. Digər fikirlərə görə ilk ionik order nümunələrindən biri [[Samos]] adasında olan [[Hera]]nın məbədi hesab olunur<ref name="Ионический ордер: изящность в монументальности">[http://fibrobetona.net/poleznaya_informaciya/ionicheskij_order Ионический ордер: изящность в монументальности]</ref>. Hansı ki, [[zəlzələ]] zamanı dağılmışdır. Tədricən ionik order bütün Qədim Yunanıstana yayıldı.
 
İonik üslub daha çox lotos stilini xatırladır. Hansı ki, ilk dəfə [[Misir]]də [[Qədim padşahlıq (Misir)|Qədim padşahlıq]]da tətbiq olunmuşdur<ref>Charles Freeman, L'héritage de l'ancienne Eygpte, éd Celiv, 1997, page 144</ref>. [[İntibah dövrü]]ndə ionik order interpretasiya edilərək kitabxanaların, məhkəmələrin və digər binaların inşasında istifadə edilmişdir<ref>Summerson. 1963</ref>.
 
== Xüsusiyyətləri ==
Digər memarlıq orderlərindən ionik order hissələrinin daha dəqiq nisbətinə və zərif dekorativ elementlərinin çoxluğuna görə fərqlənir<ref>Джесси Рассел «Ионический ордер».Изд."VSD" (2013).ISBN: 978-5-5096-1714-0 </ref>. Orderin diqqət çəkən cəhətlərdən biridə [[sütun]]un üç hissəyə bölünməsi və kapitelin özünə məxsus formaya malik olmasıdır. İonik orderin sütunu təməl, gövdə və [[kapitel]]dən ibarətdir<ref>[http://architect.academic.ru/2614/%D0%98%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%BE%D1%80%D0%B4%D0%B5%D1%80 Ионический ордер]</ref>. Stunların hündürlüyü onun aşağı hissəsinin diametrinin yeddi və ya onqatına bərabərdir<ref>[http://www.regent-decor.ru/lib/glossary/o/architecturalorder.html ОРДЕР АРХИТЕКТУРНЫЙ]</ref>.
 
Sütunun təməl hissəsi [[pedestal]] üzərində və ya onsuz olur. İonik orderin təməl hissəsi öz mürəkkəbliyi ilə fərqlənir. Ondan iki, üç dairəvi-qabarıq keçidlərlədən ibarətdir.
 
Sütunun gövdə hissəsi horizontal novlardan (yiv) ibarətdir. Bu novlara memarlıqda kannelyura ({{lang-fr|cannelure}}) deyilir<ref>[http://slovari.yandex.ru/~%D0%BA%D0%BD%D0%B8%D0%B3%D0%B8/%D0%A2%D0%BE%D0%BB%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D1%8B%D0%B9%20%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%80%D1%8C%20%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D1%87%D0%BD%D1%8B%D1%85%20%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2/%D0%9A%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D0%B5%D0%BB%D1%8E%D1%80%D0%B0/ Каннелюра // Крысин Л.П. Толковый словарь иноязычных слов. — М.: Эксмо, 2008. — 944 с.]</ref>
 
Kapitelin özəlliyi hər iki tərfdən spiral şəkilli ornametdən ibarət olmasıdır. Bu ornament adətən «voluta» ({{lang-it|voluta}} — spiral, burğu) adlandırılır. Kənarlardan «voluta» balastura ilə hüdudlanır ki, buda ionik kapitelə məxsus fərqli formadır. Kapitelin hissələrindən biridə [[exin]]dir. O [[abaka]] ilə sütun arasında yerləşir və adətən ionik ornamentlə bəzədilir.
== Formaları ==
=== Kiçikasiya ionik orderi ===