Çad: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 71:
 
== Tarixi ==
Çadın6 Borkou-Ennedi-Tibestimin bölgələrindəil aparılanbundan arxeolojiəvvəl qazıntılarmüasir zamanıÇadın tapılmışərazisində qalıqlarovçuluqla buradaməşğul e.ə. 2000-ci ildə insan məskunlaşmasını sübut etsə də, lakin bəzi arxeoloqlar buolan rəqəmineqroidlər e.ə. 7000-ci ilə qədər azaldırlaryaşayırdılar. Mədəniyyətlərin kəsişmə nöqtəsi olan Çadda ən qədim sivilizasiya Sao dövrü olub, daha sonra Kanem imperatorluğu qurulmuşdur. E.ə. 1000-ci illərə dəkillərədək Səhra ticarət yollarını əlində tutan imperatorluğaimperatorluğuna, Müsəlmanmüsəlman ərəblər tərəfindən son qoyulmuşdur. XX əsrin əvvələrində Fransanın müstəmləkəsi olan ölkə kətan istehsalına təşfiq edilmişdir. II Dünya Savaşı zamanı 15000 çadlı Fransa cəbhəsində döyüşmüşdür. Uzun zaman Fransadan asılı olan Çad 11 avqust 1960-ci ildə müstəqillik əldə etmiş və ölkənin ilk prezidenti PPT-nin lideri François Tombalbaye olmuşdur. Çad müstəqillik qazandıqdan sonra ölkə daxilində xristian və müsəlman əhali arasında qarşıdurmalar yaranmışdır. 1963-ci ildə prezident Tombalbaye ölkədə tək partiyalı idarə sistemi yaratmışdır. Həmin dövrdən sonra ölkədə hakimiyyət uğrunda mübarizə başlamışdır. Və nəhayət 1975-ci ildə Tombalbaye hərbi çevrilişlə hakimiyyətdən devrilmiş və öldürülmüşdür. Yerinə General-mayor Feliks Malloum keçmişdir. 1977-ci ildə Aozovu sərhəddini işğal edən Liviya, iki il sonra Çadın içərilərinə girsə belə geri çəkilməyə məcbur olmuşdur. Liviyanın dəstəyini təmin edən Xalq Silahlı Qüvvələri lideri Qoukouni Oueddei dövlət prezidentliyini elan edir. Ardınca qurulan keçici Milli Birlik Hökuməti 1982-ci ildə Hissen Habre idarəsindəki Şimal Silahlı Qüvvələri tərəfindan devrilir. Hissen Habre
 
Çadın Borkou-Ennedi-Tibesti bölgələrində aparılan arxeoloji qazıntılar zamanı tapılmış qalıqlar burada e.ə. 2000-ci ildə insan məskunlaşmasını sübut etsə də, lakin bəzi arxeoloqlar bu rəqəmi e.ə. 7000-ci ilə qədər azaldırlar. Mədəniyyətlərin kəsişmə nöqtəsi olan Çadda ən qədim sivilizasiya Sao dövrü olub, daha sonra Kanem imperatorluğu qurulmuşdur. E.ə. 1000-ci illərə dək Səhra ticarət yollarını əlində tutan imperatorluğa, Müsəlman ərəblər tərəfindən son qoyulmuşdur. XX əsrin əvvələrində Fransanın müstəmləkəsi olan ölkə kətan istehsalına təşfiq edilmişdir. II Dünya Savaşı zamanı 15000 çadlı Fransa cəbhəsində döyüşmüşdür. Uzun zaman Fransadan asılı olan Çad 11 avqust 1960-ci ildə müstəqillik əldə etmiş və ölkənin ilk prezidenti PPT-nin lideri François Tombalbaye olmuşdur. Çad müstəqillik qazandıqdan sonra ölkə daxilində xristian və müsəlman əhali arasında qarşıdurmalar yaranmışdır. 1963-ci ildə prezident Tombalbaye ölkədə tək partiyalı idarə sistemi yaratmışdır. Həmin dövrdən sonra ölkədə hakimiyyət uğrunda mübarizə başlamışdır. Və nəhayət 1975-ci ildə Tombalbaye hərbi çevrilişlə hakimiyyətdən devrilmiş və öldürülmüşdür. Yerinə General-mayor Feliks Malloum keçmişdir. 1977-ci ildə Aozovu sərhəddini işğal edən Liviya, iki il sonra Çadın içərilərinə girsə belə geri çəkilməyə məcbur olmuşdur. Liviyanın dəstəyini təmin edən Xalq Silahlı Qüvvələri lideri Qoukouni Oueddei dövlət prezidentliyini elan edir. Ardınca qurulan keçici Milli Birlik Hökuməti 1982-ci ildə Hissen Habre idarəsindəki Şimal Silahlı Qüvvələri tərəfindan devrilir. Hissen Habre
1990-cı ilin dekabr ayına qədər iqtidarda qalır. Həmin tarixdə edilən çevrilişlə dövlətin yeni prezidenti İdris Debi olur. 1991-ci ilin oktyabr ayında İ.Debiyə qarşı H.Habre tərəfdarları tərəfindən uğursuz çevriliş edilir. Ölkədə hələ də daxili çək-çevir davam edir.