Bakı qəzası: Redaktələr arasındakı fərq

BAKI QƏZASI - Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə Bakı quberniyasının inzibati vahidlərindən biri. Rusiya imperiyası Bakı xanlığını işğal etdikdən (1806) sonra xanlıq üsuli-idarəsini ləğv edib, onu əyalətə çevirmişdi. 1840 il 19 aprel inzibati islahatı nəticəsində inzibati cəhətdən Kaspi vilayətinə daxil olan Bakı qəzası yaradıldı. Çar I Nikolayın 1846 il 14 dekabr tarixli fərmanı ilə Şamaxı quberniyası yaradıldıqda Bakı qəzası həmin quberniyanın tərkibinə verildi. 1859 il Şamaxı zəlzələsindən sonra quberniya mərkəzinin Bakıya köçürülməsilə eyni adh quberniyanın qəzası oldu. 1888 il 10 may tarixli qərara əsasən Bakı qəzası Balaxam-Sabunçu, Maştağa və Saray məntəqələrinə bölündü. 1906 il 28 oktyabr tarixli fərmana görə Bakı və onun ətrafındakı fabrik-mədən rayonları əsasında Bakı qradonaçalnikliyi (Bakı şəhər rəisliyi) təşkil edildikdə qəzanın tərkibində ancaq kənd icmaları qaldı. Bakıda sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra S.Şaumyanın daşnak-bolşevik rejimi qəzalarda, o cümlədən Bakı qəzasında da möhkəmlənməyə can atırdı. 1918 il mayın 28-də yaranan Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin öz hakimiyyətini bütün ölkə ərazisində bərqərar etmək siyasəti uğurla nəticələndi. Həmin il sentyabrın 15-də Bakı şəhəri azad edildikdən sonra Bakı qəzasında da Azərbaycan Cümhuriyyətinin hakimiyyəti quruldu. Qafqaz təqviminin (1917) məlumatına görə, Bakı qəzasının sahəsi 2610,22 kv. verst (2,77 min kv.km), əhalisi 15746 nəfər (o cümlədən, 533 nəfəri müvəqqəti yaşayan) idi.▼

Qəzanın bütün əhalisi azərbaycanlılardan ibarət idi. Bakı qəzasının təsərrüfat həyatında əkinçilik, bağçılıq və üzümçülük əsas yer tuturdu. 1920 il aprelin 28-də 11-ci Qırmızı ordu Bakını işğal etdikdən sonra qəzada Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin hakimiyyətinə son qoyuldu. Bakı qəzası 1929 ildə ləğvedildi.▼