Mif: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
|||
Sətir 1:
{{İş gedir}}
[[Şəkil:Thor and Jörmungandr by Frølich.jpg|thumbnail|right|350px|[[German-skandinav mifologiyası]]ndan tufan tanrısı [[Tor]]un [[Yormunqand]] dəniz ilanı ilə son döyüşü. Lorens Froliç.1895.]]
'''Mif''' ([[Qədim Yunan dili]]. ''μῦθος'' — dastan, ənənə)<ref>[http://dic.academic.ru/dic.nsf/enc_philosophy/733/%D0%9C%D0%98%D0%A4 Философская энциклопедия - МИФ]</ref> — təbiət hadisələrinin, kortəbii qüvvələrin, səma cisimlərinin insanların xəyalında, təsəvvür və düşüncələrində müəyyən bir şəkilə salınması, gah insanlara, gah da tanrılara bənzər təsvir olunmasıdır. Mif şifahi xalq ədəbiyyatının ən qədim janrlarından biri hesab olunur. Bu janrı ibtidai insanların ibtidai təsəvvür və anlayışları yaratmışdır.<ref name="Ədəbiyyat nəzəriyyəsi.">Ədəbiyyat nəzəriyyəsi. Abbas Hacşyev.Bakı.1996.s.270.</ref>
== Xüsusiyyətləri ==
Miflər daha çox bəşəriyyətin "uşaqlıq dövründə" yaranmışdır. Mif inkişaf etmiş, mərhələlər keşmiş, ən əski fəlsəfənin predmeti onunla şərtlənmişdir. Bədii yaradıcılıqda mif motivlərdən tez- tez istifadə olunmuşdur.
Sətir 18:
2. Səbəbolma və yaratma qabiliyyəti olan subyekt-obyekt miflər. Bu miflər artıq obyekt olmaqdan başqa subyekt və səbəb kimi qəbul olunur. Lakin bu hələ müasir səbəbiyyət haqda təsəvvür deyil, hər bir yaranmanı insanın və məməli heyvanın doğulması kimi təsəvvür edilməsdir. Bütün xalqlarda mif ilk səbəbi ilk doğulma kimi görür. Yunan mifologiyasında təbii obyektləri yaradan bu səbəb Qeya ilə Urandır (yer və göy).<ref>[http://www.anl.az/el/alf7/er_en.pdf Rəhim Əliyev. ƏDƏBİYYAT NƏZƏRİYYƏSİ.Bakı – Mütərcim – 2008. s.165. ]</ref>
Mif dövrünü ilk kəşflər,tapintilar dövrü adlandirirdilar. İnsanlar ilk odu,ilk əmək alətini,ilk silahi,ilk geyimi kəşf edərək ad verirdilər. Bununla belə özlərindən tanri uydururdular.Hər onlarin yaşayişini yaxşilaşdira bilən əşyanin bir tanri tərəfindən gəldiyini düşünürdülər.Beləliklə bir çox xalqlarin çox tanridan ibarət öz mifalogiyasi var. Hər tanri haqqinda da mifləri var.
İbtidai insanlar təbiyət hadisələrini — güyün gurultusunu, ildırımın çaxmasını, fəsillərin əvəzləşməsini, meteoritlərin axınını anlaya bilmir, belə təbii mürəkkəb prosesləri tanrıların — ilahi qüvvələrin varlığından ayırmırdılar. Miflərdə yaz qışı öldürür, bədii təsvirdə bu fəsil təbiyyətin ölüb yenidən dirilməsi kimi mənalandırılır. Qədim azərbaycanlıların düşüncəsində günəş qarı əridir, qışı yaza çevirir.
{{cquote|" '''Öz kəhər atını minən, qırmızı don biçən'''"}}.<ref name="Ədəbiyyat nəzəriyyəsi.">Ədəbiyyat nəzəriyyəsi. Abbas Hacşyev.Bakı.1996.s.270.</ref>
bu varlıq — Günəş cəzibadar bir qız, [[Ay]] isə gözəl bir oğlan kimi təsvir edilir. İbtidai miflərdə insanların həyatı, düşüncəsi, xəyal və təsəvvürü göstərilir. Sərgüzəştlər, səma, cisimlər, qanunauyğunluqlar istək və arzuya uyğun canlandırılır.
| |||