Pyer Beyl: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Enver62 (müzakirə | töhfələr)
Yeni səhifə: '''Pyer Beyl''' {{lang-fr|Pierre Bayle}}) (doğ. 18 noyabr 1647 Karlat, Fua qraflığı, Lanqedok, † 28 dekabr 1706 Rotterdam) — fransız mütəfikki...
 
Enver62 (müzakirə | töhfələr)
kRedaktənin izahı yoxdur
Sətir 3:
== Həyatı ==
 
[[XVII əsrinəsr]]in sonlarında maarifçiliyin hazırlanması baxımından ən maraqlı şəxsiyyətlərdən biri Sedan aka-demiyasınınakademiyasının professoru Pyer Beyldir /1647-1706/. Nant ediktinin ləğvindən sonra Hollandiyaya[[Hollandiya]]ya köçən Beyl burada [[Rotterdam]] ali məktəbində müəllim işləyir. O, dövrünün ən bilikli və müdrik simalarından idi. Özü [[protestant]] idi. Katolikliyə[[Katolik]]liyə, sonralar isə bütün dinlərə tənqidi münasibət bəsləmişdir. "Böyük Lüdovikin dövründə Frasada[[Fransa]]da katoliklik nədən ibarətdir?" adlı əsərində qəddar kilsə irticasına qarşı çıxaraq yazırdı: "Bu zorakılıqların müqabilində xristianlıq haqqında nə düşünmək olar? belə nəticə çıxarmaq lazım gəlmirmi ki, bu, ən qana həris bir dindir, vicdan azadlığını büsbütün sıxışdırmaq üçün hətta yalan və aldatmadan, dönüklükdən, cəlladlardan və inkvizisiyadan, draqonadlardan qorxmur." Volterin[[Volter]]in, Didronun[[Didro]]nun ayrı-ayrı fikir və mülahizələrini xatırladan bu sözlər Beylin başqa əsərlərində də vardır. Məhz buna görə də onu təqib edirlər, vəzifəsi əlindən çıxır. Beyl ömrünün qalan illərini "Tarixi və tənqidi lüğət" adlı əsas əsərini yaratmağa sərf edir. 20 cilddən ibarət olan bu geniş həcmli əsər birinci növbədə din əleyhinə söylənilmiş fikirlər, mülahizələr toplusudur. Müəllif özündən əvvəl müxtəlif zamanlarda söylənilmiş mülahizələr əsasında mövcud dinlərin bütün əsas müddəalarını şübhə altına alır və təftiş edir.
 
P.Beyl öz mülahizə və qənaətlərini söyləməkdən çəkinir, deyilmiş dəlillərlə kifayətlənir. Lüğət əslində ikili planda yazılmışdır. Əsas hissəsində dinin müxtəlif məsələləri şərh olunur. Müəllif burada özünü dindar bir protestant kimi göstərir. Bu əsas məqalələrə yazılmış geniş şərhlər isə əsas hissədən qat-qat çox olmaqla tam ateist ruhda yazılmışdır. Bu şərhlər bütün dövrlərin əsl ateizm ensiklopediyası olub müəllifinə böyük şöhrət qazandırmış və XVIII əsrin ensiklopedistləri üçün zəngin material vermişdir.
Sətir 30:
 
[[Kateqoriya:Fransız filosoflar]]
[[Kateqoriya:Fransada doğulanlar]]
 
[[en:Pierre Bayle]]