Vikipediya

İsa Məsihin tarixiliyi: Redaktələr arasındakı fərq

Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 102:
Müsəlman ənənəsində İsanın obrazı bəzi məqamlarda İncillərdəkinə bənzərdir. Ancaq başqa məqamlarda fərqlər o qədər əhəmiyyətlidir ki, başqa adamdan söhbət getdiyi ehtimal oluna bilər. Bənzərlik əsasən İsanın atasız doğulmasında (Quran, 3: 47), [[Tövrat|Tövratı]] təsdiq etməsində (5: 46), onun həvarilərinin olmasında (3:52), bəzi möcüzələrin törədilməsində (5: 110), dünyaya ikinci gəlişində (43: 61) müşahidə olunur.
[[Şəkil:Quran-isa.gif|300px|left]]
Bununla belə, bir çox hallarda, Qurandakı İsa onun apokriflərdəki obrazına və KumranQumran təriqətinin Möminlik Müəllimininə daha çox bənzərdir. Məsələn, İsanın öldürülməsinin bəzi insanların yalnız gözünə görsənməsi, yuxarıda gətirilən ''"Böyük Sethin 2-ci risaləsində"'' olduğu kimidir. Beşikdən danışması kimi (19: 27-34) bəzi möcüzələr İncillərdə yoxdur. Xristian İncillərinin İsa haqqında rəvayətlər toplusu olduğu halda, İslamda iddia edilir ki, İncil bir kitab kimi İsanın özünə enmişdir (5: 46). Quranda İsa ölmədi, çarmıxa çəkilmədi (4: 157).
 
İslam ənənəsində təsvir olunan İsanın KumranQumran təriqətinin lideri olan ''Möminlik Müəllimi'' ilə də bənzərlikləri şübhə doğurmur. Buna dair ən güclü dəlil İsa haqqındakı İslam rəvayətlərində romalıların olmamasıdır. Bu məqam şox müammalı görsənir. Axı necə ola bilər ki, İncillərdəki İsanın aqibətində misilsiz rol oynayan Romanın canişini Pontius Pilat, Roma hakimiyyəti və əsgərləri [[Quran|Quranda]] və [[Məhəmməd]] peyğəmbərin [[Hədislər|hədislərində]] olmasın? Bu barədə 7-ci yüzillikdə Ərəbistanda bilirdilər. Məhəmməd peyğəmbər xristianlarla təmaslarda da olmuşdur və romalılar haqqında bilməyə bilməzdi. Ancaq nədənsə ondan qalan irsdə bunlar yoxdur. KumranQumran mətnlərindəki ''Möminlik Müəlliminin'' İncillərdəki İsa ilə bənzərliyini nəzərə alaraq, belə təsəvvür yaranır ki, Məhəmmədin İsası daha çox KumranQumran rəvayətlərindəkinə bənzərdir. O dövrdə hələ romalılar Fələstin üzərində öz hakimiyyətlərini qurmamışdırlar.
 
Eyni zamanda, müsəlman ənənəsində İsanın Fələstində Roma istilasından sonra yaşaması və onun təqibində o imperiyanın canişininin iştirak etməsi haqqında bəzi rəvayətlər vardır. Ancaq onlar birbaşa Məhəmməd peyğəmbərin deyil, onun səhabələrindən rəvayət edilmişdir. Çox güman ki, bu rəvayətlər Xristianlığın təsiri altında yaranmışdırlar.
 
Həmdə müsəlman ənənəsində İsanın yerinə başqa adamın edam edilməsindən də söhbət açılır. Ola bilsin ki, o adam Simon olmuşdur. Həqiqi İsa isə bu hadisələrdən ən azı yüz il öncə yaşamış və əslində KumranQumran təriqətinin ''Müminlik Müəllimidir''. Ola bilsin ki onun adı İsa olmuş və onun anası [[Məryəm]] adlı bir qadın olmuşdur. Romalıların Quran və Məhəmməd peyğəmbərin hədislərində olmamasını başqa cür izah etmək olmur.
 
== Nəticələr ==
Sətir 114:
1. İncillərdə təsvir olunan İsanın tarixi şəxsiyyət olmasına dair mötəbər elmi və tarixi dəlillər yoxdur. Onun haqqında bütün məlumatlar yalnız İncillərdəki hadisələrdən sonra yazılmışdır. Bu yazılar yəhudi deyil, Yunan və Roma mühitində və dillərində yazılmışdır.
 
2. İncillərdəki İsadan fərqli olaraq, KumranQumran təriqətinin ''Möminlik Müəllimini'' əks etdirən mətnlər bilavasitə onun ardıcılları tərəfindən yəhudi mühitində yazılmışdır. Deməli ''Möminlik Müəlliminin'' tarixi şəxsiyyət olmasına dair dəlillər vardır və inkaredilməzdir.
 
3. ''Möminlik Müəlliminin'' həyatı ilə İncillərdə təsvir edilən İsanın həyatında bənzər məqamlar vardır. Möminlik Müəllimin daha öncəki dönəmdə yaşamasına görə demək olar ki, onun haqqındakı rəvayətlər gələcəkdə başqa adamla qarışdırılıb Romada İsaya inanc kimi qəbul etdirilmişdir.
Sətir 120:
4. Bəzi xristian rəvayətlərində hallanan Simon adlı adamın İsanın əvəzinə çarmıxa çəkilməsi haqqında məlumat vardır. Bəlkə də ''Möminlik Müəllimi'' haqqında rəvayətlər gələcəkdə yaşayan və çarmıxa cəkilməsi ehtimal olunan Simon adlı bir adam haqqında rəvayətlərlə qarışdırılmışdır.
 
5. Quran ayələrində və Məhəmməd peyğəmbərin hədislərində romalıların, özəlliklə də Pontius Pilatın olmamasına görə, ehtimal etmək olar ki, əslində burada İncillərdəki İsa haqqında deyil, Möminlik Müəllimi haqqında söhbət açılır. Deməli ola bilsin ki, Quranın İsası əslində KumranQumran təriqətinin ''Möminlik Müəllimidir''.
 
== Mənbə ==
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/İsa_Məsihin_tarixiliyi"