Həmdə müsəlman ənənəsində İsanın yerinə başqa adamın edam edilməsindən də söhbət açılır. Ola bilsin ki, o adam Simon olmuşdur. Həqiqi İsa isə bu hadisələrdən ən azı yüz il öncə yaşamış və əslində Qumran təriqətinin ''Müminlik Müəllimidir''. Ola bilsin ki onun adı İsa olmuş və onun anası [[Məryəm]] adlı bir qadın olmuşdur. Romalıların Quran və Məhəmməd peyğəmbərin hədislərində olmamasını başqa cür izah etmək olmur.
== Nəticələr ==
{{tərəfli-bölmə}}
1. İncillərdə təsvir olunan İsanın tarixi şəxsiyyət olmasına dair mötəbər elmi və tarixi dəlillər yoxdur. Onun haqqında bütün məlumatlar yalnız İncillərdəki hadisələrdən sonra yazılmışdır. Bu yazılar yəhudi deyil, Yunan və Roma mühitində və dillərində yazılmışdır.
2. İncillərdəki İsadan fərqli olaraq, Qumran təriqətinin ''Möminlik Müəllimini'' əks etdirən mətnlər bilavasitə onun ardıcılları tərəfindən yəhudi mühitində yazılmışdır. Deməli ''Möminlik Müəlliminin'' tarixi şəxsiyyət olmasına dair dəlillər vardır və inkaredilməzdir.
3. ''Möminlik Müəlliminin'' həyatı ilə İncillərdə təsvir edilən İsanın həyatında bənzər məqamlar vardır. Möminlik Müəllimin daha öncəki dönəmdə yaşamasına görə demək olar ki, onun haqqındakı rəvayətlər gələcəkdə başqa adamla qarışdırılıb Romada İsaya inanc kimi qəbul etdirilmişdir.
4. Bəzi xristian rəvayətlərində hallanan Simon adlı adamın İsanın əvəzinə çarmıxa çəkilməsi haqqında məlumat vardır. Bəlkə də ''Möminlik Müəllimi'' haqqında rəvayətlər gələcəkdə yaşayan və çarmıxa cəkilməsi ehtimal olunan Simon adlı bir adam haqqında rəvayətlərlə qarışdırılmışdır.
5. Quran ayələrində və Məhəmməd peyğəmbərin hədislərində romalıların, özəlliklə də Pontius Pilatın olmamasına görə, ehtimal etmək olar ki, əslində burada İncillərdəki İsa haqqında deyil, Möminlik Müəllimi haqqında söhbət açılır. Deməli ola bilsin ki, Quranın İsası əslində Qumran təriqətinin ''Möminlik Müəllimidir''.
