"I Muaviyə" səhifəsinin versiyaları arasındakı fərqlər

'''I Müaviyə''' (və ya, daha dəqiq, Muaviya [muˈʕaːwija]), '''Muaviyə ibn Əbu Sufyan''', ({{lang-ar|معاوية بن أبي سفيان}}; 603, [[Məkkə]] — 6 may 680, [[DəməşqŞam]]) — 661-ci ildən [[Əməvilər]] sülaləsinin banisi və ilk xəlifəsi. PaytaxtıXәlifәliyi zamanı paytaxtı [[Kufә]]'dәn [[Şam]]'a köçürmüşdür. [[Əbu Süfyan]]ın oğlu, [[I Yezid]]in atasıatasıdır.

[[Müaviyә]], ikinci xәlifә [[Ömәr]] tәrәfindәn [[Şam]]'a vali tәyin edilmişdi. Üçüncü xәlifә [[Osman ibni Әffan]]'la qohumluğu onun bütün [[Suriya]]'nı öz hakimliyi altına almasına vә güclәnmәsinә sәbәb oldu. [[Müaviyә]] gәnclikdәn bәri әn üstdә olmaq, yәni xәlifә olmaq arzusunda idi. [[Müaviyә]], Üçüncü xәlifә Osmanın öldürülmәsindәn, dördüncü xәlifә [[Әli]]'ni günahkar elan edәrәk üsyan elәdi. Üsyan elәmәyinin bir başqa sәbәbi isә öldürülәn üçüncü xәlifәnin qohumu olması idi. Dördüncü xәlifә [[Әli]], 657–ci ildә paytaxt [[Kufә]]'dәn 30 000 nәfәrlik ordusu ilә birlikdebirlikdә [[Suriya]]'ya yönәldi. Üsyançılara rәhbәrlik edәn [[Müaviyә]] isә ordusunu qurub savaşa hazırdı. Bunun nəticəsində XilafetXilafәt və Suriya qoşunları "Siffeyn" adlı çöldə üz-üzə gəldilər. Müharibә 3 ay davam etdi. Sonunda [[Müaviyә]] mәğlub olmağa başladığını anladı vә yaxın dostu [[Әmr ibni As]]'ın hiylәsi ilә öz әskәrlәrinin nizәlәrinin uc hissәsinә [[Quran]] sәhifәlәri asdırdı. Bunu görәn [[Әli]]'nin qoşunu döyüşü dayandırdı. Xәlifә [[Әli]] bunun bir hiylә olduğunu öz ordusuna nә qәdәr anlatdısa da bir nәticә vermәdi. Nәticәdә müharibә dayandırıldı, vә qәrara alındı ki, müharibәnin qalibini tәrәfsiz hakimlәr seçsin. Nәhayәt Xәlifә tәrәfindәn [[Әbu Musa]], [[Müaviyә]] tәrәfdәn isә hiylәgәr [[Әmr ibni As]] hakim olaraq seçildilәr. HakimlәrdәHakimlәrin aldıqları qәrarlarda istәnilәn nәticәni vermәdi.

[[İmam Әli]]'nin öldürülmәsindәn sonra müsәlmanlar [[Әli]]'nin oğlu [[İmam Həsən]]'i xəlifə elan etdilәr. [[Suriya]] hakimi [[Müaviyә]] atası ilә olduğu kimi [[Hәsәn]]'lә dә müharibә edәrәk xilafәt әba'sını geyinmәk istәdi, lakin [[İmam Hәsәn]] müsәlman qırğının və İslamın zəifləməsinin qarşısını almaq üçün müəyyən şərtlər daxilində xilafəti Müaviyəyə vermək barədə onunla sülh sazişi imzaladı.[[İmam]]'ın şәrtlәrindәn biridә o idi ki, [[Müaviyә]] öldükdәn sonra xilafәti [[Hәsәn]]'ә, [[Нәsәn]] hәyatda deyil isә qardaşı [[Hüseyin]]'ә vеrsin. [[Müaviyә]] 661–ci ildeildә xәlifә oldu. Ancaq [[Müaviyә]] bu şәrtlәri pozaraq heç birinebirinә әmәl etmәdi. İlk işi, әn böyük rәqibi [[İmam Hәsәn]]'i aradan götürmәk idi. Nәticәdә [[Müaviyә]] [[İmam Hәsәn]]'in xanımını aldadaraq qızıl vә pulla, birdәki oğlu [[Yezid]]'ә almaq vәәdivәdi ilә öz tәrәfinә çәkәrәk, o pak insanı zәhәrlәdәrәk şәhid etdi. [[Müaviyә]] bütün üsyanları yatırtdı vә daxildәn güclü bir dövlәt yaradaraq xilafәti genişlәndirmәk üçün fәaliyyәtә başladı. O, şәrqdә [[Hindistan]] vә qәrbdә [[Atlantik]] okeanı, İspaniya olmaq üzәrә torpaqları genişlәndirdi.

Müaviyə ölümündən qabaq oğlu I Yezid üçün xalqdan beyət topladı, vә yerinә xәlifә olaraq oğlunu qoydu.