Xoşhal xan Xəttak: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Enver62 (müzakirə | töhfələr)
kRedaktənin izahı yoxdur
Enver62 (müzakirə | töhfələr)
kRedaktənin izahı yoxdur
Sətir 3:
== Həyatı ==
 
Xoşhal xan Xəttak [[1613]]-cü ildə ulu babası Məlik Akuray tərəfindən [[Pəncab]] bölgəsində qurulan Akurə şəhərində doğuldu. [[Böyük Moğol imperiyası|Baburlu dövlətinindövləti]]nin xidmətində olan Məlik Akuray Pəştu qəbilələrindən Xəttakin rəisiydi. [[Əkbər şah]] ([[1556]]-[[1605]]) tərəfindən Attoktan Peşavərə gedən yolun vergisini toplamaqla vəzifədar olaraq göndərilmişti. Xoşhalin atası Şahbaz xan və babası Yəhya xan, [[Sultan Cahangir şah]] və [[Sultan Şahcahan]]ın xidmətində idilər. Xoşhal, gəncliğində atasıyla birlikdə asi qəbilələrə qarşı girişilən savaşlara qatıldı. Atası bir savaşda öldürülüncə “xan” ünvanı ilə onun yerinə keçdi, [[1641]]-ci ildə Xəttak qəbiləsinin rəisi oldu. [[1645]]-ci ildə zabit olaraq qatıldığı [[Bəlx]] və [[Bədəxşan]] savaşlarında göstərdiyi yararlılıklardan ötürü Şahcahan tərəfindən mükafatlandırıldı.
 
Əkbər Şahşah zamanından Əvrəngzib[[Sultan Övrəngzeb (Aləmgir)|Övrəngzeyb]] dönəminə ([[1658]]-[[1707]]) kadarqədər BabürlüBaburlu hükümdarlarınahökmdarlarına hizmətxixmət ədənedən və bu hizmətlərixidmətləri karşılığındaqarşılığında büyükböyük ödüllərə nail olan Xəttak kabiləsininqəbiləsinin talihitaleyi bu son hükümdar dönəmində tərsinə döndü. Xoşhal Xanınxanın, BabürlüBaburlu hükümdarlarıhökmdarları ilə araları iyiyaxşı olmayan kabilələrləqəbilələrlə uzlaşma yoluna gitməsigetməsi, ayrıca sarayda onun hakkındahaqqında çıkançıxan dədikodulardedi-kodular ƏvrəngzibiÖvrəngzeybi kızdırdıqızdırdı. ƏvrəngzibÖvrəngzeyb, öncə ailənin Əkbər Şahşah zamanından bəri alagəldiğiyığdıqları yol vərgisindənvergisindən onu mahrumməhrum əttietdi. Ardından [[Kabil]] valisi və onun PəşavərdəkiPeşavərdəki təmsilcisinintəmsilçisinin düzənlədiğidüzənlədiyi bir planla tutuklanaraktutuklanaraq Dəlhiyə[[Dehli]]yə göndərildi (1074/[[1664]]).
 
İki yıl sonra Babürlü hükümdarlarına sadık kalması şartıyla məmləkətinə dönməsinə izin vərilən Xoşhal burada bölgə valisi II. Məhabət Xanla iyi ilişkilər kurdu. Onun başka bir bölgəyə tayin ədilməsini fırsat bilərək Babürlü hakimiyətinə karşı olan kabilələri birləştirmək üzərə faaliyət göstərməyə başladı. Patanların ən güçlü kabiləsi Afridilərlə anlaşarak Əvrəngzibə bağlı kabilələrdən Bəngəşlərə karşı harəkətə gəçti və onları yəndi. Ancak 1674tə Əvrəngzibin bugün Pakistan sınırları içində bulunan Hasanabdal kasabasına gələrək başlattığı askəri harəkat sonucu muhalif kabilələrin mukavəməti kırıldı. Xoşhal Xan bunun üzərinə oğlu Əşrəf Xan ləhinə kabilə rəisliğindən çəkildi. Əvrəngzibin yanında yər alan diğər oğlu Bəhram Xan onunla savaşa girişincə dağlık bölgələrə sığınmak zorunda kaldı. Xoşhal Xan son günlərini Afridilər arasında gəçirdi. 1100də (1689) ölüncə vasiyəti üzərinə Akurənin yaklaşık 6 km. batısında ıssız dağlık bir yərə dəfnədildi. Onun bu son istəği Pakistanın milli şairi İkbalin şiirlərinə yansımıştır.