Mahmud Şövkət Paşa: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k Kateqoriya:Osmanlı sədrəzəmləri əlavə olundu HotCat |
kRedaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 4:
| portret = Mahmut Shevket Pasha.jpg
| izah =
| portretin ölçüsü =
| titul = [[Osmanlı imperiyası |Osmanlı İmperiyasının]] [[sədrəzəm |sədrəzəmii]]
| ləqəbi =
Sətir 34:
==Həyatı==
[[1856-cı il]]də [[Bağdad]]da anadan olub. Tbilisili Hacı Talib Ağanın nəvəsi, Fars mutasarrıfı Kındhudazadə Süleyman Faiq bəyin oğludur. Ata tərəfindən nəsli İraqa yerləşmiş Gürcü mənşəli bir ailəyə bağlıdır<ref>[http://www.gdd.org.tr/tarihtendetay.asp?id=133|Sadrazam Mahmut Şevket Paşa, Gürcistan Dostluk Derneği]</ref>. İlk və orta təhsilini Bağdadda tamamladıqdan sonra İstanbula getdi. 1882-ci ildə kapitan olaraq Məktəbi Hərbiyyəni bitirdikdən sonra bir müddət Giritdə fəaliyyət göstərib, ertəsi il Məktəbi Hərbidə müəllimliyə başlamışdır.
Bir müddət Baron von der Goltzun altında çalışdı, silah satın alma komissiyasının üzvü kimi Almaniyaya getdi. [[1884-cü il]]də kolağası, 1886-cı ildə mayor, 1889-cu ild polkovnik-leytenant oldu. 1891-ci ildə miralaylığa yüksəlib. Həmin il yenidən [[Almaniya]]ya getdi və uzun müddət orada qaldı. Dönüşündə (1899) general-mayor rütbəsində Tophane Amirə Müayinə Komissiyasının sədri vəkilliyi vəzifəsinə təyin edildi. 1905-ci ildə Kosova valisi təyin edildi. Bu vəzifəni zamanı Makedoniya probleminin həlli üçün göstərdiyi fəal səylər səbəbiylə ordu içində və xalq arasında nüfuz qazandı. II Hökumətin elanından sonra Selanikdə yerləşən 3-cü Ordu komandanlığına təyin edildi. Bu vəzifədə 31 Mart hadisəsinin çıxması ilə, daha sonra Hərəkat Ordusu kimi tanınacaq olan birlikləri İstanbula göndərdi. Özü də [[22 aprel]] [[1909-cu il]]də [[İstanbul]]a gedərək komandanlığı ələ aldı və hərbi vəziyyət elan etdi.
[[II Əbdülhəmid]]in taxtdan endirilməsindən sonra qurulan İbrahim Haqqı Paşa hökumətində hərbi nazir oldu və güclü bir mövqeyə sahib oldu<ref>[http://www.kimdirhayatieserleri.com/mahmud-sevket-pasa-kimdir-hayati-ve-eserleri-hakkinda-bilgi.html| Mahmud Şevket Paşa kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi]</ref>.
Lakin İttihad və Tərəqqinin təzyiqi ilə vəzifəsindən istefa etmək məcburiyyətində qaldı. İttihad və Tərəqqinin həyata keçirdiyi hökumət zərbəsindən sonra (Babı Əli basqını) sonra sədrəzəmliyə gətirildi. Bu dövrdə Balkan müharibəsi məğlubiyyətinin nəticələrilə qarşı-qarşıya qaldı. Osmanlı Dövlətinin islahat proqramı məsələsində İngiltərə, sərhəd münaqişələri məsələsində də İranla arasında olan sərhəd problemlərini həll etməyə çalışdı. Bir tərəfdən də həm İttihad və Tərəqqiyə qarşı inkişaf edən müxalifətlə, həm də İttihad və Tərəqqi daxilindəki çəkişmələrlə məşğul oldu. Gərək bu daxili və xarici problemlər, istərsə də məhz hakimiyyətin İttihad və Tərəqqinin əlində olması, görmək istədiyi islahatları həyata keçirməsini əngəllədi. [[11 iyun]] [[1913-cü il]]də [[Bəyazid meydanı]]nda avtomobilinin içində uğradığı silahlı hücum nəticəsində öldürülüb və İstanbulun Şişli səmtində 31 mart şəhidlərinin xatirəsinə ucaldılmış Abidə Hürriyyətin olduğu Hürriyyəti Əbədi Təpəsində dəfn edilibdir. Sui-qəsd zamanı içində olduğu avtomobil, mundiri, öldürülən yavərlərin geyimləri və silahlar İstanbul Hərbi Muzeydə nümayiş etdirilir. Sədrəzəm Mahmud Şövkət Paşanın öldürülməsi üstünə, bir müddət Trilyenin adının Mahmud Şövkət Paşa kimi dəyişdiriblər. Qısa müddət sonra yenə köhnə adıyla tanınmış olmuşdur.▼
[[Şəkil:Mahmut1.jpg|200px|thumb|left|Mahmud Şövkət Paşanın öldürülməsində istifadə edilmiş silahlar]]
▲[[11 iyun]] [[1913-cü il]]də [[Bəyazid meydanı]]nda avtomobilinin içində uğradığı silahlı hücum nəticəsində öldürülüb və İstanbulun Şişli səmtində 31 mart şəhidlərinin xatirəsinə ucaldılmış Abidə Hürriyyətin olduğu Hürriyyəti Əbədi Təpəsində dəfn edilibdir<ref>[http://www.haberturk.com/yazarlar/murat-bardakci/899394-iste-sadrazam-mahmud-sevket-pasanin-100-senedir-merak-edilen-kayip-gunlugu| Sadrazam Mahmud Şevket Paşa’nın 100 senedir merak edilen kayıp günlüğü]</ref>. Sui-qəsd zamanı içində olduğu avtomobil, mundiri, öldürülən yavərlərin geyimləri və silahlar İstanbul Hərbi Muzeydə nümayiş etdirilir. Sədrəzəm Mahmud Şövkət Paşanın öldürülməsi üstünə, bir müddət Trilyenin adının Mahmud Şövkət Paşa kimi dəyişdiriblər. Qısa müddət sonra yenə köhnə adıyla tanınmış olmuşdur.
[[Şəkil:Mahmut Sevket Pasa.jpg|150px|thumb|left|Mahmud Şövkət Paşanın İstanbulun Şişli səmtində məzarı]]
Sətir 58 ⟶ 51:
{{commonscat|Mahmud Şevket Paşa}}
[http://www.youtube.com/watch?v=xIRUC8p0t7M Mahmud Şevket Paşa'nın 31 Mart Olayı Sırasındaki Ses Kaydı]
[[Kateqoriya:Osmanlı İmperiyası]]
| |||