Avstriya: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 248:
* universiteti bitirdikdən sonra [[ölkə]]də qalıb işləmək [[hüquq]]u verilir.
==
{{əsas|Avstriya tarixi}}▼
Çox köhnə tarixlərdən bəri insanların yaşadığı bu ölkə, əsrlərlə [[Romalılar]]ın işğalında olmuşdur. Almaniya ilə birgə olan Avstriyaya [[803]] ildə Şarlman tərəfindən "Şərq Marklığı" adı verildi. Bununla da o German İmperiyasının bir hissəsi kimi quruldu. ▼
Daha sonra hakimiyyətə keçən Habsburg Qraflıqı ölkənin ərazisini genişləndirdi. XV əsrdə Avropanın və xristianların ən güclü dövləti olan Avstriya, Osmanlılara qarşı arxası kəsilməyən hücumlara liderlik etmişdir. XVİ əsrdən başlayaraq Osmanlı dövləti müxtəlif səfərlər ilə [[1529]]-cu ildə Macarıstanı, daha sonra isə 1540-ci ildə Avstriyanı məğlub etdi, İmperator [[I. Ferdinand]] , Macarıstanın Osmanlı dövlətinə verilməsi və 30 min duka qızılı vergi vermək şərtləri ilə bir andlaşma imzaladı. Bununla da Avstriyanın hücumları sona çatdı.▼
Osmanlı-Müqəddəs İttifaq döyüşləri nəticəsində [[Osmanlı dövləti]] ndən ayrılan Macarıstan ilə birləşən Avstriya [[Avstriya-Macarıstan İmperiyası]]nı qurdu.Avstriya [[Birinci dünya müharibəsi]]ndə parçalanan Avstriya-Macarıstan İmperiyasından ayrılaraq müstəqil dövlət qurdu.Muharibədən sonra Almaniya ilə birləşmək istəməsinə baxmayaraq, qalib dövlətlər buna razılıq vermədilər.▼
Avstriya Respublikası [[İkinci dünya müharibəsi]] ərəfəsində [[Hitler]] tərəfindən [[1938]]-ci ildə də Almaniyaya birləşdirildi. Muharibədən sonra Almaniyanın məğlub olması ilə Avstriya [[Amerika Birləşmiş Ştatları]], [[SSRİ]], [[Böyük Britaniya]] və [[Fransa]] tərəfindən işğal edildi. [[1955]]-ci ildə bu dövlətlərlə bağlanan sülh müqaviləsi nəticəsində dövlət birləşdirildi və müttəfiq dövlətlərin qoşunları oradan çıxarıldı.▼
[[File:IMG 9039-Innsbruck.JPG|thumb|250px|]]
Avstriya Qərbdə Konstans Gölündən şərqdə Neusiedl Gölünə qədər uzanır. Ən şərq nöqtəsindən ən qərb nöqtəsinin uzaqlığı 570 kilometr, ən şimal nöqtəsindən ən cənub nöqtəsinin uzaqlığı təxminən 300 kilometrdir.
Sətir 264 ⟶ 254:
Göllər baxımından çox zəngin olmasına baxmayaraq bu göllər çox kiçikdir. Ən böyük gölü Neusiedl Gölüdür ki, sahə 320 km² dir. Bunun bir qisimi də Macarıstana aiddir.
=== İqlim ===
Avstriyanın böyük hissəsi, yer və okean təsirləri göstərən, orta-Avropa keçiş iqliminin təsiri altındadır. Sıx yağmur və Qərb küləyi iqlimi təsir edən əhəmiyyətli faktorlardır. Alp bölgəsinin özünə aid bir iqlim xüsusiyyəti vardır. Bu bölgədə yazlar sərin, qışlar bol qar yağmurludur. Burada illik yağmur 3000 mm səviyyəsinə çatır.
Ölkənin şimal və qərbini təsiri altına alan okean təsiri səbəbiylə bu bölgələrdə yağmurlar daha aşağı (illik 2000 mm) və il içində istilik fərqliləşmələri daha stabildir. Qışlar bu bölgələrdə nisbi olaraq yumşaq və yazlar da isti keçir. Salzburgda ortalama istilik Yanvar ayında -2 °C İyulda 18 °C'dir.
Sətir 271 ⟶ 261:
[[File:Vorderhopfreben Üntschenspitze 1.jpg|thumb|centre|500px|]]
=== Meşə örtüyü və heyvanat aləmi ===
Ölkənin cəmi sahəsinin yarıya yaxını meşəlikdir. Şimal Alpların ön bölgəsini daha çox palıd və qayın ağaclarının hakim olduğu meşələr əhatə edir. Waldviertel və Hausruck bölgələriylə mərkəzi Alpların şərq qisimi qayın, palıd, akçaağaç, ladin ağırlıqlıdır.
Avstriyanın ən əhəmiyyətli ətraf problemi sənaye, turizmin gətirib çıxardığı sıx trafik və ətraf ölkələrin ətraf çirkliliyinin böyük iştirak etdiyi turşu yağışıdır. Meşəlik sahənin dörddə biri bu problemdən təsirlənməkdədir və kimi bölgələrdə ağac sayında sürətli bir azalma müşahidə edilməkdədir. Sıx əkinçilik, elektrik enerjisi əldə etmək üzrə edilən anbarlar və meşələrin azalmasıyla ortaya çıxan ozon qatının deşilməsi ölkənin digər əhəmiyyətli ətraf problemləridir.
Sətir 278 ⟶ 268:
Ölkənin cəmi sahəsinin % 24 təbii qoruma altındadır. Avstriyada üç təbii park, yüzlərlə də qoruma sahəsi və vətəqələr mövcütdur.
Avstriya konstitusiyasına görə ölkə demokratik federal bir respublikadır. Burgenland, , Aşağı Avstriya, Yuxarı Avstriya, Salzburg, Steiermark, Tirol, Vorarlberg və Viyana olmaq üzrə doqquz əyalətdən meydana gəlməkdədir.
=== Şəhərlər ===
{{Əsas|Avstriya şəhərlərinin siyahısı }}
== Tarixi ==
▲{{əsas|Avstriya tarixi}}
▲Çox köhnə tarixlərdən bəri insanların yaşadığı bu ölkə, əsrlərlə [[Romalılar]]ın işğalında olmuşdur. Almaniya ilə birgə olan Avstriyaya [[803]] ildə Şarlman tərəfindən "Şərq Marklığı" adı verildi. Bununla da o German İmperiyasının bir hissəsi kimi quruldu.
▲Daha sonra hakimiyyətə keçən Habsburg Qraflıqı ölkənin ərazisini genişləndirdi. XV əsrdə Avropanın və xristianların ən güclü dövləti olan Avstriya, Osmanlılara qarşı arxası kəsilməyən hücumlara liderlik etmişdir. XVİ əsrdən başlayaraq Osmanlı dövləti müxtəlif səfərlər ilə [[1529]]-cu ildə Macarıstanı, daha sonra isə 1540-ci ildə Avstriyanı məğlub etdi, İmperator [[I. Ferdinand]] , Macarıstanın Osmanlı dövlətinə verilməsi və 30 min duka qızılı vergi vermək şərtləri ilə bir andlaşma imzaladı. Bununla da Avstriyanın hücumları sona çatdı.
▲Osmanlı-Müqəddəs İttifaq döyüşləri nəticəsində [[Osmanlı dövləti]] ndən ayrılan Macarıstan ilə birləşən Avstriya [[Avstriya-Macarıstan İmperiyası]]nı qurdu.Avstriya [[Birinci dünya müharibəsi]]ndə parçalanan Avstriya-Macarıstan İmperiyasından ayrılaraq müstəqil dövlət qurdu.Muharibədən sonra Almaniya ilə birləşmək istəməsinə baxmayaraq, qalib dövlətlər buna razılıq vermədilər.
▲Avstriya Respublikası [[İkinci dünya müharibəsi]] ərəfəsində [[Hitler]] tərəfindən [[1938]]-ci ildə də Almaniyaya birləşdirildi. Muharibədən sonra Almaniyanın məğlub olması ilə Avstriya [[Amerika Birləşmiş Ştatları]], [[SSRİ]], [[Böyük Britaniya]] və [[Fransa]] tərəfindən işğal edildi. [[1955]]-ci ildə bu dövlətlərlə bağlanan sülh müqaviləsi nəticəsində dövlət birləşdirildi və müttəfiq dövlətlərin qoşunları oradan çıxarıldı.
== Siyasət ==
Dövlət Başçısı, Federal Respublika başçısı sifəti daşıyar. Konstitusiya, altı illik bir dövrə üçün dövlət başçısının xalq tərəfindən seçilməsini şərt qaçmışdır. Federal Respublika başçısı xarici məsələlərdə dövləti təmsil edir. Razılaşma və qanunları imzalar Başçı eyni zamanda məclisi toplayır ləğv edər və tətilə göndərə bilər.
| |||