|
=== Kitabları ===
C.Həsənli Azərbaycan, Rusiya, ABŞ, Kanada, Böyük Britaniya, Türkiyə və İranda nəşr olunmuş 27 monoqrafiyanın müəllifidir. Onun hələ 1991-ci ildə nəşr olunmuş “Ağ ləkələrin qara kölgəsi” asdlıadlı kitabı istər 1918-1920-ci illərin, istərsə də Azərbaycan tarixinin 20-30-cu illərinin bir sıra problemlərinin öyrənilməsi baxımından yeni söz idi. İstər bu əsər, istərsə də 1993-cü ildə nəşr olunmuş “Azərbaycan beynəlxalq münasibətlər sistemində, 1918-1920” əsəri bu gün tarixşünaslığımız üçün öz elmi əhəmiyyətini saxlamışdır. Ötən əsrin axırlarından başlayaraq prof. C.Həsənli elmi və siyasi baxımdan müstəsna əhəmiyyətə malik olan Güney Azərbaycan problemləri üzərində işləməkdədir. İkinci Dünya Müharibəsi və Müharibədən sonrakı illərdə böyük güclərin Güney Azərbaycanda qarşı-qarşıya gəlməsi 50 il dünyanı səksəkədə saxlayan “Soyuq müharibə”nin məhz Güney Azərbaycandan başlanması barədə müəllifin konsepsiyası təkcə Azərbaycan elmində deyil, dünya tarixşünaslığında yeni hadisə sayıla bilər. Bu mövzu ilə bağlı C.Həsənlinin son illərdə nəşr olunmuş monoqrafiyaları tarix elminin inkişafında böyük hadisə oldu. Müəllifin Güney Azərbaycandakı hadisələri, xüsusilə “21 Azər” hərəkatını “Soyuq müharibə” fonunda təqdim etməsi ona olan beynəlxalq marağı müstəsna dərəcədə artırdı. Bu marağın nəticəsi olaraq prof. C.Həsənlinin Güney Azərbaycanla bağlı elmi monoqrafiyası 2005-ci ildə İstanbulda türkcə, 2006-cı ildə ABŞ-ın Harvard universitetinin soyuq müharibə seriyasında ingiliscə (At the Dawn of the Cold War: The Soviet-American Crisis overIranian Azerbaijan, 1941-1946. Rowmanand Littlefield Publishers, INC. Lanham -Boulder- New York-Toronto-Oxford, 2006) və Moskvada rus dilində, Tehranda fars dilində nəşr olundu. C.Həsənlinin elmimiz üçün xüsusi əhəmiyyət daşıyan üçüncü araşdırması müharibə və müharibədən sonrakı illərdə Sovet-Türkiyə münasibətləri haqqındadır. Müəllif Rusiya, Azərbaycan, Gürcüstan, Ermənistan və ABŞ arxivlərindən topladığı yeni açıqlanan sənədlər əsasında maraqlı, iri həcmli monoqrafiya hazırlamışdır. SSRİ-nin Türkiyəyə ərazi və boğazlara nəzarət etmək tələbləri ilə Krım və Ahiska türklərinin sürgün edilməsi, 1948-1953-cü illərdə Azərbaycanlıların Ermənistandan departasiya edilməsini eyni müstəvidə təqdim etməsi, fikirlərini nadir sənədlərlə əsaslandırılması tarixşünaslığımızda yeni istiqamət sayıla bilər. Bu əsər 2005-ci ildə Bakıda çapdan çıxdıqdan sonra 2008-ci ildə Moskvada, 2011-ci ildə Ankarada, 2011-ci ildə isə “Stalin və soyuq müharibənin Türkiyə böhranı, 1945-1953” (Stalin and Turkish Crisis of the Cold War, 1945-1953. Lexington Books, Lanham, Boulder, New York, Toronto, Plymouth, UK, 2011-2013) adı ilə Harvard soyuq müharibə seriyasından ABŞ, Kanada və Böyük Britaniyada nəşr edilmişdir. Mövzuya olan böyük marağı nəzərə alaraq 2013-cü ildə “Lexington Book” nəşriyyatı bu kitabı yenidən nəşr etmişdir. Qərb ölkələrinin çox nüfuzlu jurnallarında bu kitablar haqqında rəylər dərc olunmuşdur. Professor Həsənlinin 2008-ci ildə böyük marağa səbəb olmuş “Azərbaycanda milli məsələ: siyasi hakimiyyət və ziyalılar, 1954-1959” adlı monoqrafiyası nəşr edildi. Bir il sonra bu əsər rus dilində Moskvada, 2012-ci ildə isə Təbrizdə fars dilində nəşr edildi. 2009-cu ildən başlayaraq professor Həsənli üç cildlik “Azərbaycan Respublikasının diplomatiya tarixi” kitabı üzərində işə başlamışdır. Bu kitabın 1918-1920-ci illəri əhatə edən birinci cildi, 1920-1939-cu illəri əhatə edən ikinci cildi həm Azərbaycan, həm də rus dillərində Bakıda və Moskvada artıq nəşr edilmişdir. Onun Azərbaycan tarixi ilə bağlı araşdırmaları xarici nəşriyyatların diqqətini cəlb etmiş, ABŞ-ın Nyu Yorkda yerləşən böyük “Şarp” nəşriyyatı professor Həsənlinin “Foreign Policy of the Republic of Azerbaijan, 1918-1920. The Difficult Road to Western Integration. M. E. Sharpe, Armonk, New York, 2013” kitabını oxuculara təqdim etdi. Bu il professor Həsənlinin “Tarixi şəxsiyyətin tarixi: Əlimərdan bəy Topçubaşov“ kitabı çapdan çıxıb və bu kitab oxucuların böyük marağına səbəb olub. Dünya tarix elminin nailiyyəti kimi qiymətləndirilən bu əsərlər artıq ABŞ, Rusiya və Türkiyənin bir sıra nüfuzlu universitetlərində tədris proqramlarına daxil edilmişdir.<ref name="universitet"/><ref name="rəsmi saytında haqqında"></ref>
==== Siyahı ====
|
