İlanlar: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
k 5.250.199.56 tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq Dexbot tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu.
Sətir 16:
| vikianbar = Category:Serpentes
| ütmx = 174118
| mbmm = 8570
}}
 
'''İlanlar''' ({{lang-la|Serpentes}}) — [[sürünənlər]] sinfinin [[pulcuqlular]] dəstəsinə aid yarımdəstə.
 
İlanlar arasında ziyansız növlərlə yanaşı, həm insanlar, həm də heyvanlar üçün çox təhlükəli olan növləri də var.
İlanları öyrənən elm [[serpantologiya]] adlanır.
 
<gallery>
Şəkil:Eierschlange frisst Zwergwachtelei.jpg
Şəkil:Baumpython.jpg
Şəkil:Snake in basket.jpg
Şəkil:Nerodia sipedon shedding.JPG
 
Şəkil:Northern watersnake j.jpg
Şəkil:Micrurus tener.jpg
Şəkil:Loxocemus bicolor.jpg
Şəkil:Antaresia maculosa.jpg
Şəkil:Snake skeleton.jpg|İlan skeleti
</gallery>
 
== Uçan ilan ({{lang-la|Chrysopelea paradisi}}) ==
 
Asiya torpaqlarında yaşayan Chrysopelea paradisi növünə aid olan ilanlar uçuş prosesi reallaşdırırlar. 20 ilə 40 metrlik bir məsafəni havada süzərək qət edən bu canlıları araşdırdıqda qarşımıza çox böyük bir yaradılış möcüzəsi çıxır. Çikaqo Universitetinin bioloqlarından Jake Socha Sinqapurdakı bir zooparkda bu cür ilanlar üzərində 6 il davam edən tədqiqat aparıb. Yetkinlərinin uzunluğu 1 metrə çatan bu uçan ilanların havada uça bilmə qabiliyyətlərinin aerodinamikası haqqında daha əvvəllər heç bir şey bilinmirdi. Quşlardan başqa, sincab və ya kərtənkələ kimi bəzi quru canlılarının və bəzi balıqların qısa da olsa müəyyən məsafələri uçaraq, yəni havada süzərək yol qət etdikləri bilinir. Bu canlıların uçuşları həqiqətən çox heyrətləndiricidir. Ancaq Chrysopelea ilanının uçuşu daha fərqlidir. Bu uçuşu digər bütün uçuşlardan üstün edən cəhət bu akrobatik ilanın havada süzərkən istifadə edəcəyi qanad, pərdəli pəncə və s. kimi heç bir uzantısının olmamasıdır. İnsanı ən çox heyrətə salan isə bu canlının aerodinamika, ya da biomexanika ilə əlaqədar fizika qanunlarını bilmədən belə təhlükəli bir hərəkətə cəhd etməsidir.
Sətir 35 ⟶ 56:
 
On minlərlə sinir və əzələ hüceyrəsi arasında dayanmadan davam etdirilən bu mexanizm olmasaydı, ilanın bəzi əzələləri sıxıldığı halda bəzi hissələri sıxılmayacaq, nəticədə ilan sürətlə yerə düşəcəkdi. Socha 6 il boyu Sinqapur zooparkındakı 10 metrlik bir qüllədən (3 mərtəbəli bir bina yüksəkliyi) tullanan ilanları müşahidə etmiş, tək bir ilanın belə yaralanmadığını bildirmişdir. Şübhəsiz ki, ilanların belə uzun bir məsafəni heç yaralanmadan uça bilmələri bədənlərindəki bu fövqəladə əzələ quruluşundan qaynaqlanır. Ancaq unudulmamalıdır ki, belə kompleks bir əzələ quruluşu, ya da ilanın üstün anatomiyası əsrlərlə gözlənilsə də, öz-özünə, təsadüfən meydana gələ biləcək bir mexanizm deyil.
 
== Xarici keçidlər ==
* [http://www.reptile-database.org/db-info/taxa.html#Ser Higher Taxa in Extant Reptiles] — suda-quruda yaşayanlar haqqında baza. {{ref-en}}
* [http://izrus.co.il/article.php?article=932#rules İanların davranışı] {{ref-ru}}
* [http://rutube.ru/tracks/357701.html?v=fc0f86b06f95d7610834da3133f38138 İanların rəqsi]
* [http://pilotishturman.ru/?p=888 İlan dişlərkən ilk yardım.] {{ref-ru}}
 
[[Kateqoriya:İlanlar| ]]