Hüquq: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 1:
[[Şəkil:JMR-Memphis1.jpg|240px|right|thumb|Ədalət mühakiməsinin simvolu]]
'''Hüquq''' — pozitiv və normativ hüquq nəzəriyyəsinə görə ictimai münasibətləri tənzimləyən, dövlətin müəyyənləşdirdiyi və sanksiyalaşdırdığı, dövlət tərəfindən qorunan, ümumməcburi davranış qaydalarının məcmusu,
Müasir hüquq ədəbiyyatında hüququn ümumi qəbul edilmiş anlayışı yoxdur. Müxtəlif nəzəriyyələrdə hüquqa fərqli tərif verilmişdir. ▼
▲'''Hüquq''' — pozitiv və normativ hüquq nəzəriyyəsinə görə ictimai münasibətləri tənzimləyən, dövlətin müəyyənləşdirdiyi və sanksiyalaşdırdığı ümumməcburi davranış qaydalarının məcmusu, təbii hüquq və liberal hüquq nəzəriyyəsinə görə isə insan haqqları və azadlıqlarıdır.
▲
== Hüququn əlamətləri ==
Sətir 15 ⟶ 16:
== Hüquq haqqında nəzəriyyələr ==
Bu nəzəriyyələr
'''
'''Fəlsəfi hüquq məktəbi''' — hansısa sosial normanın hüquq norması olub-olmaması onun hüququn prinsiplərinə uyğunluğu baxımından müəyyən edilir. Təbii hüquq nəzəriyyəsinə görə isə insanın təbii hüquqlarına zidd olan normalar hüquq normaları kimi qəbul edilmir.
'''Təbii-hüquq nəzəriyyəsi''' — hüquq həmişə mövcüd olmuşdur. Hüquq öz mənbəyini ya Tanrıda, ya da təbiətdə tapır. John Stuart Millin ifadə etdiyi kimi, necə ki Allah insanı yaradanda ona qulaq və burun veribsə, o insana eyni zamanda insan olduğundan irəli gələn hüquqlar da bəxş edib. Bura azadlıq, yaşamaq, mülkiyyət, bərabərlik və s. hüquqlar aiddir. Hegelə görə hüquq mənəvi müstəvidədir, mahiyyəti iradə azadlığıdır.▼
Fəlsəfi hüquq nəzəriyyəsinə görə hüquq obyektiv xarakter daşıyır və dövlətin iradəsinin təzahürü deyildir.
'''Psixoloji nəzəriyyə''' — Leon Petrajiçki tərəfindən əsası qoyulan nəzəriyyəyə görə hüquq insanların psixoloji keyfiyyətlərinə, istəklərinə, hisslərinə uyğun yaranır. Hər bir dövlətin qanunları orada yaşayan insanların psixologiyasından asılıdır və onların tələbatlarına uyğun qəbul edilir. ▼
▲'''Təbii-hüquq
▲'''Psixoloji nəzəriyyə''' —
'''Tarixi huquq məktəbi''' — hüquq da tarixdə olan hər bir şey kimi daima baş varən hadisələrə insanların təlabatlarına uyğun olaraq dəyişir. Grotius tərəfindən irəli sürülən və von Savigny tərəfindən dəstəklənən bu məktəbə görə, bir cəmiyyətdə hüquq, o cəmiyyətdə adət ənənənin inkişafı ilə bir yerdə inkişaf edir və ona uyğunlaşır. Cəmiyyətin, insanların həyatı dəyişdikcə hüquq da dəyişir. Bu məktəb Fransız Mülki Məcəlləsinin Alman hüquq məktəbinə gətirilməsinə qarşı çıxmışdır.<ref>Hans Kelsen, General Theory of Law and State, 1999, p.143</ref>
'''
'''Marksist nəzəriyyə''' — hüquq dövlətlə bağlıdır və sosial–iqtisadi faktorlara uyğun olaraq müəyyən edilir.
== Hüququn mənbələri
'''Hüququn mənbələri''' — Hüquq normalarının yaranmasına və müəyyən forma almasına səbəb olan mənbələrdir.
|