Xətib Təbrizi: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Sətir 17:
== Həyatı ==
Dahi [[Azərbaycan]] alimi, ədəbiyyatşünas, dilçi, şair və şərh ustası, ərəb alimlərinin "ədəbiyyat, qrammatika və leksikoqrafiya elmlərinin başçısı", "müdrik şeyx, ərəb elmlərinin rəhbəri, əbədiyyatşünaslığın bayraqdarı, hikmət qaynağı", "bütün ədəbiyyatşünasların rəhbəri" adlandırdığı, habelə akademik [[Həmid Araslı]] tərəfindən "XI əsrdə [[Azərbaycan türkləri]]nin yetirdiyi ən böyük şəxsiyyət"- deyə yüksək qiymətləndirilən Yəhya bin Əli Xətib Təbrizi [[1030]]-cu ildə [[Təbriz]] şəhərində doğulmuşdur. Onun uşaqlıq və yeniyetməlik illəri barədə heç nə məlum
[[Əbü-l-Əla əl-Məərr]]i [[ərəb ədəbiyyatı]]nın ən məşhur simalarından biri, ərəb dilçiliyi və filologiyasının nəhəng bilicisi idi. Sonralar Xətib Təbrizi onun haqqında deyəcəkdi ki," [[ərəblər]]in dilində Əbü-l-Əlaya məlum olmayan bircə söz də yoxdur. Bu sözlər ona məxsusdur: "Bəşər cinsi iki qismə bölünür: bir qismində ağıl var, din yoxdur, o biri qismində din var, ağıl yoxdur." Alimin gözləri kor olsa da, o, fenomenal yaddaş sahibi idi. Xətib Təbrizi onun iri mətnləri yadda saxlamaq bacarığından bəhs edərkən belə bir hekayə danışır: "Nümanda (şəhər adı), Məərrə məscidində mən onun qarşısında oturub, ona (Əbül-Əlaya) kitab oxuyurdum. O (Xətib Təbrizi) dedi: "Mən iki il onun yanında qaldım. Bu müddət ərzində öz vətənimdən heç kəsi görməmişdim. Birdən namaz qılmaq üçün içəri girənlərin arasında bir qonşumu gördüm. Sevincdən halım dəyişdi. Əbül-Əla soruşdu: "Sənə nə oldu?" Mən dedim ki, iki ildir öz ölkəmdən heç kimlə rastlaşmamışam. İndi bir qonşumu gördüm. O dedi: "Get bir az onunla söhbət elə." Mən soruşdum: "Bəlkə dərsimi bitirim, sonra?" O dedi: "Dur, mən səni gözləyərəm." Mən ayağa qalxıb, qonşumla görüşdüm, onunla [[Azərbaycan türkcəsi]]ndə (azərbicidəcə) xeyli söhbət etdim. Sonra yerimə döndüm. Əbüləla soruşdu: "Siz hansı dildə danışırdınız?" Mən cavab verdim ki, biz [[Azərbaycan]] əhalisinin dilində danışırdıq. O dedi: "Mən (bu) dili bilmirəm. Ancaq sizin bütün danışdıqlarınızı təkrar edə bilərəm." Sonra o, bizim söhbətimizi sözbəsöz təkrar etdi. Qonşum təəccüblə söylədi: "O, anlamadığı şeyləri necə əzbərləyib?"
Salnaməçilər Əbül-Əlanın yanında təhsilini bitirdikdən sonra Xətibin müxtəlif Şərq ölkələrində dövrün ən məşhur alimlərinin yanında da biliyini artırdığını yazırlar. Profsssor [[M. Mahmudov]] göstərir ki, səyahətə çıxmazdan qabaq Xətib bir müddət öz vətəni [[Təbriz]]də yaşayıb. Bu, müəlliminin ölümündən sonra ([[1057]]-ci ildə), yaxud bir qədər əvvəl olmalı idi. Xətib [[Təbriz]]də çox qalmır. Oxumaq həvəsi onu yenə də [[Suriya]]ya çəkib aparır. O, burada tanınmış ərəb alimləri [[Əli Rəqqi]]dən, [[İbn Dahan]]dan, [[İbn Bürhan]]dan, [[Səlim Razi]]dən ilahiyyat, leksikoqrafiya və poetika dərsləri alır. [1064]]-cü ildə Xətib [[Dəməşq]]ə gəlir və burada onun tanınmış tarixçi [[Xətib Bağdadi]] ([[1002]]-[[1071]]) ilə dostluğu başlayır.
Bir müddət sonra [[Misir]]ə yola düşən Təbrizi orada saray alimi [[Tahir ibn Babaşaz]]dan ərəb qrammatikasını öyrənir. [[
== Yaradıcılığı ==
| |||