Kalavun: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Enver62 (müzakirə | töhfələr)
kRedaktənin izahı yoxdur
Enver62 (müzakirə | töhfələr)
kRedaktənin izahı yoxdur
Sətir 3:
== Həyatı ==
 
[[Qıpçaqlar|Qıpçaq türklərin]]dən olub, həyatının ilk dönəmləri haqqında bilgi yoxdur. [[Monqollar]]ın [[1244]]-cü ildə [[Dəşt-i Qıpçaq]]ı istilası sırasında əsir düşdü. Bir kölə tüccarı tarafından [[Misir]]ə götürülərək [[Əyyubilər|Əyyubi]] sultanı əl-Məlikül-Adilin məmlüklərindən Əmir Əlaəddin Ağsunqur əs-Sakiyə satıldı. Daha sonra Əyyubi sultanı əl-Məliküs-Salih Əyyuba satılan Kalavun ([[1249]]), azad edilərək Ravza adasındaki Bəhriyyə məmlükləri adı verilən yeni əsgəri birliyə daxil edildi. Mənsubu olduğu Bəhriyyə məmlüklərinin liderlərindən Farisəddin Aktayın [[Məmlük dövləti]]nin ilk sultanı [[Aybək|İzzəddin Aybək]] tərəfindən öldürülməsi üzərinə bir qisim əmirlər, Baybars və diğər arxadaşlarıyla birlikdə [[Suriya]]ya qaçdı ([[(1254]]). Suriya Əyyubi hökmdarı əl-Məlikün-Nasır Yusifin xidmətində gəçirdiyi üç ilin ardından Kərək hakiminin xidmətində çalışmağa başladı. [[1259]]-cu ildə Suriya [[Elxanlı dövləti]]nin hücumlarına uğrayınca arxadaşlarıyla bərabər Misirə dönüb yeni sultan [[Seyfəddin Qotaz|Qotaz]]ın xidmətinə girdi.
 
Kalavun daha sonra, Məmlük Sultanı KutuzuQotazı ortadan kaldırıpqaldırıb, tahtataxta gələnkeçən [[I. Baybars]] əl-Bundukdarinin yanında yəryer aldı. Baybars tarafından kəndisinə “mukaddəmü“müqəddəmü əlf” rütbəsi vərilənverilən Kalavun, 671[[1272]]-ci (1272)ildə yılında[[Elxanlılar Moğollarasülaləsi|elxanlılar]]a karşıqarşı açılan səfərdə Fırat[[Fərat]] nəhriniçayını ilk gəçənkeçən əmir olarakolaraq adını duyurdu. Kalavun, kızınıqızını Baybarsın oğlu və vəliahtıvəliəhdi Bərəkəyə vərərəkverərək sultanla akrabalıkqohum-əqrabalıq kurduqurdu və durumunu daha da sağlamlaştırdısağlamlaşdırdı. Bərəkənin hükümdarlığıhökmdarlığı dönəmində ən nüfuzlu kumandankomandan məvkiinəmövqeyinə yüksəldi və 676da ([[1277)]]-ci Ərmənilərildə [[ermənilər]] üzərinə göndərilən ordunun başına gətirildi. Bərəkə babasınınatasının təcrübəli əmirlərini azlədincəvəzifədən çıxarınca Kalavun arkadaşlarıarxadaşları olan bu əmirlərin yanında yəryer aldı və damadından tahtınıtaxtını bırakmasınıburaxmasını istədi. Bərəkə tahtıtaxtı tərkədərkəntərk yərinəedərkən kəndisininyerinə özünün sultan olmasını təklif əttiysəetdiysəkabulqəbul ətmədietmədi. TahtınTaxtın Baybarsın oğullarında kalmasıqalması gərəktiğinigərəkdiyini söyləyərək hənüzhələ yədiyeddi yaşındakiyaşındakı Bədrəddin Süləmişin (Səlamiş, Sulamış) tahtataxta çıkmasınıçıxmasını sağladı, kəndisiözü də sultana atabək və müdəbbirül-məmləkə oldu. Kalavun bu görəvə gəlməklə dəvlətdövlət yönətiminiidarəsini rəsmən əlinə almış oluyurduoldu. Hutbədə[[Xütbə]]də adı halifə[[xəlifə]]sultanın[[sultan]]ın adıyla birliktəbirlikdə okunmayaoxunmağa, basılan sikkələrin bir yüzünəüzünə Süləmişin, diğərdigər yüzünəüzünə onun adı yazılmayayazılmağa başlandı. Kalavun bir taraftantərəfdən da saltanatasəltənətə əl koymakqoymaq içinüçün gərəkli hazırlıklarıhazırlıqları yaptıapardı. I. Baybarsın Zahiriyyə olarakolaraq adlandırılan məmlüklərinin lidərləriniliderlərini tasfiyətəsfiyə əttietdi. ArkadaşlarıArxadaşları olan Salihiyyə-BahriyyəBəhriyyə Məmlüklərininməmlüklərinin əmirlərini önəmli görəvlərəvəzifələrə gətirdi. Daha sonra iləriirəli gələn əmirləri toplayarak Süləmişin yaşının küçüklüğünükiçikliyini dilə gətirdi və ülkəyiölkəni ancakancaq olgunolğun-dolğun, ahıl-ağsaqqal bir sultanın yönətiləbiləcəğiniidarə edə biləcəyini söylədi. KəndisiniÖzünü haklıhaqlı bulan əmirlərin dəstəğiylədəstəyiylə və əl-Məlikül-MansurMənsur unvanıylaünvanıyla tahtataxta gəçənkeçən Kalavunun hükümdarlığıhökmdarlığı İslam dünyasında əskidən bəri məvcutmövcud olan bir gələnəğə uygunuyğun olarakolaraq halifəxəlifə tarafındantərəfindən tasdiktəsdiq ədildiedildi (20 Rəcəb 678 / [[26 Kasımnoyabr]] [[1279]]).
 
Kalavun hükümdarlığının ilk günlərində tahttan indirildiktən sonra Kərək əmirliğinə göndərilən Bərəkənin isyanıyla uğraştı. Ardından Dımaşk naibi Sungur əl-Əşkar bağımsızlığını ilan ədərək bölgəyi hakimiyəti altına aldı. Bərəkə aynı yıl içində ölüncə yərinə kardəşlərindən Hızır Kərəktə sultan ilan ədildi. Kalavun, Sungur əl-Əşkar ilə iş birliği yapan Hızırın üzərinə bir ordu göndərdi; sonunda Hızırın Kərək əmirliğində bırakılması şartıyla anlaşma sağlandı. Hızır və kardəşi Süləmiş yədi yıl sonra təkrar isyan əttilər, ancak Kalavunun ordusuna karşı dirənəməyip təslim olmak zorunda kaldılar. əl-Məlikül-Kamil unvanıyla Dımaşkta sultanlığını ilan ədən və Kalavuna üstünlük sağlayabilmək için Moğolları (İlhanlılar) Suriyəyə çağıran Sungur, Kalavunun göndərdiği ordu karşısında Dımaşktan kaçmak zorunda kaldı. Yapılan görüşmələr nəticəsində bazı şartlarla Kalavuna itaat əttiğini və Moğollarla iş birliği yapmayacağını açıkladı (679/[[1280]]). Bu arada onun təşviki və bölgədəki Haçlıların dəstəğiylə harəkətə gəçən Moğollar Suriyənin kuzəyinə saldırdılar. Oğlu Aliyi vəliaht tayin ədərək yərinə vəkil bırakan Kalavun Moğollarla savaşmak için Kahirədən ayrıldı. Onun ordusuyla Gazzəyə vardığını duyan Moğollar savaşı gözə alamayıp gəri çəkildilər.
 
İlhanlıların Suriyə üzərinə hücuma gəçməsini fırsat bilən Mərkab Kaləsindəki İsbitariyyə (Saint Jəan) şövalyələri civardaki müslüman şəhirlərinə saldırdılar. Bu gəlişmələr üzərinə Kalavun 679 yılı sonlarında (Mart 1281) ordusunun başında Kahirədən ayrılıp Ravhaya ulaştığında bölgədəki Haçlı kontluklarından əlçilik həyətləri gəldi. Yapılan görüşmələr nəticəsində Moğollara yardımcı olmamaları və əl-lərindəki müslüman əsirləri sərbəst bırakmaları şartıyla Mərkab şövalyələri, Trablusşam, Təmpliərs və Akka kontlarıyla on bir yıl sürəylə barış ilan ədildi. Kalavun böyləcə Moğol-Haçlı ittifakını bozmuş oldu.