Pivə qiyamı: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Sətir 1:
[[Şəkil:Pive_qiyami.jpg‎|thumb|right|300px|[[Hitler]] və [[Göbbels]]. 1923-cü il]]
 
'''Pivə qiyamı''' və ya '''Hitler-Lüdendorf qiyamı''' ([[alman dili|almancaalm.]]: '' Hitler-Ludendorff-Putsch'') - [[Münhen|Münhendə]] [[9 noyabr]] [[1923]]-cü il tarixində[[9 '''Kampfund'''noyabr]] təşkilatı,tarixində [[Adolf Hitler|Hitlerin]] rəhbərliyi altındaaltındakı [[nasizm|nasional-sosialistlərsosialistlərin]], '''Kampfund''' təşkilatı, və [[Lüdendorf|general Lüdendorfun]] birgə səyi ilə təşkil edilmiş hakimiyyəti ələ keçirmək uğrunda putç (uğursuz qiyam (putç).
 
==Tarixi fon==
Sətir 8:
[[1923]]-cü ildə [[Rur]] ərazisinin [[Fransa]] tərəfindən işğal edilməsi Almaniyada yeni gərginlik yaratdı. Əvvəlcə xalqı mübarizəyə səsləyərək ölkədə iqtisadi böhrana səbəb olan [[sosial-demokrat]] hökuməti, sonradan Fransanın tələblərini qəbul etməklə həm sağ təmayüllü qüvvələr, həm də [[kommunizm|kommunistlər]] tərəfindən tənqidlərə məruz qaldı. Bu şəraitdə nasistlər Bavariyada hakimiyyətdə olan sağ konservativ-separatçılarla ittifaqa girərək Berlindəki sosial-demokrat hökumətinə qarşı birlikdə çıxış etməyə qərar verdilər.
 
Bavariya sağlarının rəhbəri və Bavariya [[Torpaq (ərazi vahidi)|torpağının]] diktator səlahiyyətlərinə malik olan komissarı fon Karr rəsmi Berlinin bəzi tələblərinə əməl etməkdən, xüsusilə də nasist dəstələrini buraxmaq və ''"Xalqın nəzarətçiləri"'' qəzetini ([[alman dili|alm.]]: ''Völkischen Beobachters'') bağlamaqdan imtina etdi. Lakin alman Baş Qərargahının qəti mövqeyi qarşısında geriyə addım atan Bavariya rəhbərləri Hitlerə bildirdilər ki, hələ Berlin hakimiyyətinə qarşı açıq şəkildə çıxış etməyə hazır deyillər. Bu, Hitleri vəziyyəti öz əlinə almaq istəyinə sövq etdi.
 
==Qiyam==
Sətir 16:
 
==Qiyamdan sonra==
[[1924]]-cü ilin fevral-mart aylarında keçirilən məhkəmənin qərarı ilə qiyamın təşkilinə görə Adolf Hitler 5 il müddətinə həbsə məhkum edildi, lakin cəmi 10 ay sonra azadlığa buraxıldı. Həbsdə olduğu müddətdə özünün məşhur ''[[Mənim mübarizəm]]'' ([[alman dili|almancaalm.]]: ''Mein Kampf'') adlı kitabının birinci hissəsini yazdı. Tezliklə bu kitab [[NSDAP]]-nin əsas ideya qaynağına çevrildi.
 
== Həmçinin bax ==