Aleksandr Fleminq: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
→‎Xarici keçidlər: təkmilləşdirmə, yeniləmə
yeniləmə, təkmilləşdirmə
Sətir 21:
|Sayt =
}}
 
{{iş gedir}}
'''Aleksandr Fleminq''' ({{lang-en|Sir Alexander Fleming}}, [[6 avqust]] [[1881-ci il]] – [[11 mart]] [[1955-ci il]], [[London]]) — pensilini kəşf edən [[şotlandlar|şotland]] əsilli [[Böyük Britaniya]] bakterioloqu.
== Fəaliyyəti ==
Aleksandr Fleminq [[Şotlandiya]]nın Lokfayld şəhərində anadan olub. İki il Kilmernokdakı akademiyada təhsil aldıqdan sonra [[Birinci Dünya Müharibəsi]] başlayana qədər Müqəddəs Meri xəstəxanasında işlədi. Müharibə dövründə cəbhələrdə oldu. Cəbhələrdə qulluq etdiyi müddət ərzində əskərlərin [[infeksiya]]lar səbəbindən qorxunc şəkildə ölmələrinə şahid olmuşdu. Müharibədən sonra Müqəddəs Meri xəstəxanasına geri döndü və tədqiqatlarını [[antiseptiklər]] mövzusunda gücləndirdi.
 
Aleksandr Fleminq hər iki kəşfini də 1920-ci illərdə təsadüf nəticəsində etmişdir. İlk kəşfi olan [[lizosomlar|lizosom]] Aleksandr Fleminqin içində bakteriya şəbəkəsi olan qabların içinə asqırması nəticəsində meydana gəlmişdir. Bir neçə gündən sonra müşahidə etdi ki, mukusla təmasda olan bölgədəki bakteriyalar ölüb.<ref> Fleming, A. (1 May 1922) "[http://rspb.royalsocietypublishing.org/content/93/653/306.full.pdf+html On a remarkable bacteriolytic element found in tissues and secretions,]" Proceedings of the Royal Society B, 93 (653): 306–317.</ref>
 
[[London]]da Müqəddəs Meri xəstəxanasında ({{lang-en|St. Mary's Hospital}}) peyvənd bölməsində işlədiyi [[1924]]-[[1948]]-ci illərdə elmi tədqiqatlar aparmışdı. [[1927]]-ci ildən pensillium növündən olan bir kifin xüsusiyyətlərini tədqiq etməyə başladı. Çibanlara səbəb olan bakteriyaların çoxaldılması zamanı havadan gələn bəzi sporların onu göy-yaşıl rəngli bir kif ləkəsi kimi əhatə edərək bakteriyaları öldürdüyünü müşahidə etdi. [[1927]]-ci ildə pensilliumla bağlı bakterioloji tədqiqatlarını bitirməsinə baxmayaraq maddi çatışmazlıqlar səbəbindən maddənin istehsalı [[1939]]-cu ilə qədər ləngidi. [[Houard Flori|Ser Houard Flori]], [[Ernst Çeyn]] kimi alimlər ona kömək etdilər. Birlikdə pensilinin farmakoloji və klinik tədqiqatlarını [[Oksford]]da bitirdilər. Sənaye üsulu ilə pensilin istehsalına ilk dəfə [[ABŞ]]-da başlandı. Ona kömək edən iki dostu ilə birlikdə [[1945]]-ci ildə [[Fiziologiya və tibb üzrə Nobel mükafatı]] ilə təltif olundular.<ref name="Alexander Fleming Biography">"[http://nobelprize.org/nobel_prizes/medicine/laureates/1945/fleming.html Alexander Fleming Biography]". Les Prix Nobel. The Nobel Foundation. 1945.</ref><ref> McIntyre N (2007). "Sir Alexander Fleming". Journal of medical biography 15 (4): 234. </ref><ref> Hugh TB (2002). "Howard Florey, Alexander Fleming and the fairy tale of penicillin". The Medical journal of Australia 177 (1): 52–53</ref><ref>Raju TN (1999). "The Nobel chronicles. 1945: Sir Alexander Fleming (1881-1955); Sir Ernst Boris Chain (1906-79); and Baron Howard Walter Florey (1898-1968)". Lancet 353 (9156): 936.</ref><ref>Mazumdar PM (1984). "Fleming as Bacteriologist: Alexander Fleming". Science 225 (4667): 1140–1141. </ref><ref>Robert Cruickshank (1955). "Sir Alexander Fleming, F.R.S". Nature 175 (4459): 663.</ref> Aleksandr Fleminqin yazmış olduğu ən əsas əsəri ''Pensilinin praktikada istifadəsi'' adlı kitabıdır.
 
== Pensilin ==
Aleksandr Fleminqin laboratoriyası həmişə dağınıq olurdu. [[1928]]-ci ilin [[sentyabr]] ayında bu vəziyyət onun üçün faydalı oldu. Laboratoriyasının müxtəlif yerlərinda olan sınaqlarını nizamlamağa çalışırdı. Onları sıralayarkən hər birini diqqətlə nəzərdən keçirirdi. Bu zaman qəribə göbələk koloniyası müşahidə etdi. Bu göbələk koloniyası [[qızılı stafilokokk]] bakteriyası olan qablarda inkişaf etmişdilər. Diqqətlə tədqiq etdikdən sonra Aleksandr Fleminq bu göbələklərin zərərli bakteriyaları öldürdüyünü müşahidə etdi. Bunun əhəmiyyətini başa düşdü və [[1929]]-cu ildə pensilin adlandırdığı maddənin kəşfi ilə bağlı məqaləsi dərc olundu.<ref>Fleming A (1980). "On the antibacterial action of cultures of a penicillium, with special reference to their use in the isolation of B. influenzae. (Reprinted from the British Journal of Experimental Pathology 10:226-236, 1929)". Clin Infect Dis. 2 (1): 129–39.</ref>
 
Aleksandr Fleminq adətən bağça torpağı ilə tədqiqatlarını apardırdı. Bu kimyaçı üçün olduqca çətin iş idi, çünki bağça torpağını analiz etmək, ələmək, içində düzgün göbələkləri çoxaltmaq uzun və zəhmət tələb edən prosesdi. O, kəşfini daha da təkmilləşdirə bilmədi. Onun kəşfinin hal hazırki vəziyyətinə gəlməsi iki alimin, [[Houard Flori]] və [[Ernst Çeyn]] adı ilə bağlıdır. Onlar pensilini təkmilləşdirərək təsirli hala gəlməsini həyata keçirtdilər. Bu tədqiqatlar nəticəsində [[İkinci dünya müharibəsi]] və daha sonralar çoxlu insanın həyatı xilas oldu.
 
== Mükafatları ==
Aleksanr Fleminq tədqiqatlarındakı uğurları səbəbindən [[1944]]-cü ildə [[cəngavər]] tituluna layiq görüldü."People of the century". P. 78. CBS News. Simon & Schuster, 1999 Fleminq, Flori və Çeyn [[1945]]-ci ildə [[Fiziologiya və tibb üzrə Nobel mükafatı]] ilə təltif olundular. [[İkinci dünya müharibəsi]]ndə kəşfi nəticəsində milyonlarla insanın həyatının xilas olması Fleminq üçün daha önəmli idi.
 
Aleksandr Fleminq Maykl Hartın yazdığı ''Tarixin ən nüfuzlu xadimlərinin siyahısı'' ({{lang-en|List of the Most Influential Figures in History}}) əsərində 43-cü yerdə idi. O, həmçinin rəssam Ceyms Makneyl Uistlerin dəvəti nəticəsində [[1891]]-ci ildə qurulmuş və hər sahədən üzvləri olan Çelsi İncəsənət Klubunun üzvü olmuşdur. Fleminq mikrob rəngləmələri ilə kluba üzv qəbul olunmuşdur. Bakteriyalar görünməz idi. Fleminq onları parlaq rənglərlə boyayaraq görünmələrini təmin etmişdi. Bu üsuldan hələ də laborotoriyalarda istifadə olunur.
 
== Ölümü ==
Aleksandr Fleminq [[11 mart]] [[1955]]-ci ildə 73 yaşında olarkən ürək tutması nəticəsində öldü.<ref name="Alexander Fleming Biography">"[http://nobelprize.org/nobel_prizes/medicine/laureates/1945/fleming.html Alexander Fleming Biography]". Les Prix Nobel. The Nobel Foundation. 1945.</ref> Kəşfi ilə çağdaş tibbin [[antibiotiklər]]ə yanaşmasını dəyişdirmiş, milyonlarla insanın həyatını xilas etmişdir.
 
== Həmçinin bax ==
Sətir 57:
== İstinadlar ==
<references/>
 
 
{{FTSNML}}