Likiya: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Dexbot (müzakirə | töhfələr)
k Removing Link GA template (handled by wikidata)
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 1:
{{qaralama-az}}
'''Likiya''' və ya '''Lisiya''' ([[Likiya dili|Likcə]]: ''Trm̃misa'') [[Anadolu]]nun [[Təkə yarımadası]]nı əhatə edən antik bir bölgədir. Likiya, eyni zamanda bu bölgədəki antik şəhərlərin təşkil etdiyi bir [[federasiya]] və daha sonra da [[Roma imperiyası]]nın bir əyalətidir. Likiya "İşıq ölkəsi" anlamındadır.
 
== Tarixi ==
[[Şəkil:Lycian inscription at Xanthos.jpg|thumb|250px|[[Ksantos|Arnnadak]]ı [[Likiyalılar|Likiya]] Yazısı.]]
 
[[Likiyalılar]]ın, eradan əvvəl 3-cü minilin ikinci yarısında Anadoluya gələn və 2-ci minil boyunca Cənubi Anadolu bölgəsində yaşamış və Anadolunun ən əski [[Hind-Avropa]] kökənli xalqı olan [[Luviler]]in dağılmasından sonra bir qisminin davamı olduğu söylənilir. [[Luvi dili]]nin [[Hititcə]]ylə yaxınlığı və [[Luviler]]in də [[Hititlilər]]lə qohum olduğu bilinirsə [[Likiya dili|Likcənin]] də [[Hititcə]]yə olan bağlantısı anlaşılır. [[Hitit]] dilində Likiyanın adı Lukkadır.
 
 
 
Ən başdan bəri [[Yunanlılar]]ın hücumlarına cavab verə bilən [[Likiyalılar]], E.Ə. VI əsrə [[farslar]]l tərəfindən işgal edilmişdir. Ancaq M.Ö. IV ədrdə [[Makedoniyalı İsgəndər]] çıxdığı "Şərq səfəri" daxilində bu bölgəni de ele geçirmiştir. İskender’in ölümü ile generallerinden Ptolemaios bu bölgeyi almıştır ancak varlığını eskisi gibi hissettirememiştir. Bölge yavaş yavaş Yunan kültürü ve sosyal değerlerinin etkisinde kalmıştır. [[M.Ö. 190]] yılında sonuçlanan [[Magnesia Savaşı]]'nın ardından imzalanan Apameia barşı uyarınca komşu bölge [[Karya]] ile birlikte savaşta [[Antik Roma|Roma]] tarafında yer alan Rodos’a bırakılmıştır. Likya Birliği bu yıllarda [[Rodos]]’a karşı direniş amacıyla kurulmuştur. M.Ö. 168-167 yıllarında ise [[Roma İmparatorluğu]] Likya’nın bağımsızlığını ilan etmiştir. Bu yüzyıl içerisinde Anadolu’nun birçok bölümü Roma eyaleti şeklinde düzenlenmiştir fakat Likya bağımsızlığını korumayı başarmıştır. Bunun önemli nedenlerinden birisi [[VI. Mithridates|Mithridates VI. Eupator]] tarafından başlatılan Roma aleyhtarı eyleme katılmayıp Roma tarafında yer almasıdır. Bununla birlikte [[M.Ö. 1. yüzyıl]]da karışık Roma politikasından da etkilenmiştir. [[Ksantos]] halkı, Pers istilalarında olduğu gibi, bu dönemde de kendilerine saldıran büyük askeri güçlere karşı direnmişler, savaşı kazanamayacakları anlaşıldığında da toplu intihar yolu ile kendilerini yakmışlardır. Roma, Likya Birliği’ni yeniden ayağa kaldırmak için, bu felaketten arda kalanlara, destek verir. M.S. [[42]]-[[43]] yıllarında imparator [[Claudius]] tarafından ''Provincia Lycia'' adı ile eyalet haline getirilir. Söz konusu eyalet M.S. [[72]]-[[73]] yıllarında imparator Vespasianus tarafından ''Provincia Pamphylia'' eyaleti ile birleştirilerek ''Likya ve Pamfilya Eyaleti'' <small>''(Provincia Lycia-Pamphylia)''</small> oluşturulur.
 
Likya, M.S. 2. ve 3. yüzyıllarda yaşadığı büyük depremlerin ve M.S. 6. ve 8. yüzyılları arasında yaklaşık 200 yıl süren veba salgınının ardından bir daha kendisini toparlayamamıştır. M.S. 8. yüzyılda [[Araplar (halk)|Arap]] akınları ve bu süreye kadar da korsan saldırıları sebebi ile terk edilen bölge, 13. yüzyılda [[Anadolu Beylikleri|Türk Beylikleri]] ile yeniden yerleşime açılmıştır.
 
[[Şəkil:Licia.PNG|thumb|left|250px|'''LİKYA ''(Lisiya)'' ''']]
[[Şəkil:Myra.JPG|thumb|250px|Myra’da ([[Demre]]) [[Likyalılar|Likya]] tipi kaya mezarları.]]
Sətir 169 ⟶ 165:
{{Şablon:Anadolunun qədim əyalətləri}}
 
[[Kateqoriya:Likiya| ]]
[[Kateqoriya:Tarixi dövlətlər]]
[[Kateqoriya:Türkiyə tarixi]]
{{Link SM|es}}