Bayıl qalası: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
silinmiş şəkillərin keçidi təmizləndi |
|||
Sətir 52:
[[Şəkil:Azerbaigian-baku3.jpg|thumb|200px|left|[[AMEA]]-nin [[Tarix İnstitutu]]nun Xəzər arxeoloji ekspedisiyasının aşkarladığı Bayıl qalasına aid daş kitabələr]]
[[Şəkil:bayil q.jpg|thumb|right|350px|Bayıl qalasının prof. [[Cəfər Qiyasi]] tərəfindən bərpa olunmuş görünüşü]]
Bu abidənin 60 ildən artıq bir dövrdə öyrənilməsinə baxmayaraq, onların Xəzərin dibində olması elm aləminə lap çoxdan məlumdur. Məsələn, hələ 1782-ci ildə rus xəritəçiləri tərəfindən tərtib edilmiş Bakı limanının xəritəsində "Bayıl daşları"nın sudan çıxmağa başladığı qeyd edilmişdir. Bu marağın səbəbi abidədən daha çox, Xəzər dənizinin səviyyəsi məsələsi ilə əlaqədar olmuşdur. Bundan sonra Bayıl tərəfdə dənizin içərisindəki tikinti qalıqları haqqında 1848-ci ildə Bakıda olmuş görkəmli rus şərqşünası İ.N.Berezin və Azərbaycanın görkəmli alimi Abbasqulu ağa Bakıxanov da maraqlı məlumat vermişdir.
Bir də yüzillər keçəndən sonra, [[Xəzər dənizi]]nin səviyyəsi yenidən xeyli aşağı düşdüyü zaman Bayıl qəsri su üzündə görünməyə başlamışdır. Mütəxxəsislərin əksəriyyəti o fikirdədi ki, qəsr dörd yüz ildən artıq Xəzər suları altında gizlənməsəydi, [[Abşeron]]un bir çox abidələri kimi bu qaladan da iz qalmayacaqdı. [[1939]] – [[1969]] – cu illər ərzində qəsr ərazisində aparılan arxeoloji tədqiqat işlərində divar uçuqları altından və su dibindən 700 – dən artıq yazılı daş tavalar çıxarılmışdır. Dərin oymalı bu daş tavalar nadir monumental xəttatlıq və heykəltəraşlıq əsərləri olub, nəhəng tikinti kitabəsinin ayrıntılarıdır. İlk çağda onlar divar hörgüsündə yanaşı düzülərək qala divarlarının bayır səthində uzun kitabə qurşağı (hündürlüyü 71 sm) əmələ gətirirmiş.
| |||