Myoziya: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 2:
[[Şəkil:Moesia Inferior SPQR.png|thumbnail|Aşağı Moziya]]
[[Şəkil:Moesia Superior SPQR.png|thumbnail|Yuxarı Moziya]]
'''Moziya''' ({{Lang-la|Moesia}}, {{Lang-el|Μοισία}}) — [[Serbiya]], [[Bolqarıstan]] və
== Coğrafiya ==
Antik coğrafiya mənbələrinə görə Moziya cənubdan Balkan (Haemus) və Şar dağları, qərbdən Drina çayı (Drinus), şimaldan [[Dunay]] çayı və şərqdən [[Qara dəniz]] ilə əhatə olunmuşdur. Bölgə əhalisinin böyük hissəsi fraklar və illiryalılar
Bölgə adını e.ə. 75 - e.ə. 29 illəri arasında bura işğal olunmazdan qabaq yaşayan frak-ilirya mənşəli mozilərdən almışdır. [[6]]-cı ildən bu bölgə Roma əyaləti olmuşdur.
Bölgə [[87]]-ci ildə Roma imperatoru [[Domisian]] tərəfindən Yuxarı Moziya və Aşağı Moziya olmaqla iki yeni əyalətə ayrımışdır.
== Tarix ==
Sətir 16 ⟶ 17:
E.ə. 75-ci ildə Makedoniya prokonsulu Qayus Skribon Kurionun Dunay çayını keçərək yerlixalqlara qarşı qazandığı zəfərlərlə başlayan Moziyanın fəth hərakatı e.ə. 29-cu ildə gələcəkdə Makedoniya prokonsulu olacaq Mako Lisinus Krassus tərəfindən imperator Avqustun dövründə tamamlanmışdır. Bölgə Avqustun dövründə əyalət olmamışdır.
Əvvələr ancaq leqatuslar tərəfindən idarə olunan bir əyalət olan Moziya imperator [[Domisian]] tərəfindən Yuxarı (''Superior'') və Aşağı (''Inferior'', eyni zamanda''Ripa Trakiya'') Moziya bölünmüş Sebrus (Siabrus; müasir Sibritsa və ya da Zibru) çayı aralarında sərhəd götürülmüşdür. Hər bir əyalət prokurator və leqatus tərəfindən idarə olunurdu.
Dakiyanın imparator Aurelian tərəfindən qotlara tərk edilməsi (
Diokletian sonradan
▲Dakiyanın imparator Aurelian tərəfindən qotlara tərk edilməsi (270–275) və romalıların Dunayın cənubuna, Moziyanın mərkəzinə yerləşdirilməsi ilə əyalət ''Dakiya Aureliani'' adını almışdır (sonradan ''Dakia Ripensis'' və ''İnterior'' olaraq ikiyə ayrılmışdır). Dardaniya olaraq adlandırılan bölgə 272-ci ildə Yuxarı Moziya [[Diokletian]] tərəfindən Naysus və ya da Nissa (müsair Niş, Serbiya) paytaxt olacaq şəkildə təşkil edilmişdir.
[[238]]-ci ildən Moziya karpilər və qotlar tərəfindən işğal edilmişdir. Hunların təzyiqinə tab gətirməyən qotlar Dunayı keçərək ve imperator II Valentin icazəsi ilə Moziyada məskunlaşdılar.▼
▲Diokletian sonradan Moziyanə (Dakiya Aureliani) Moziya Prima olaraq yeniden adlandırmış və Moziya İnferioru Moziya Sekunda və Skintia Moziya olaraq ikiyə bölmüşdür. Moziya Sekundanın əsas şəhərləri olmuş Markintopol (Devniya), Odessus, Nikopol, Abrittus (Razqrad), Durostorum ([[Silistre]]), Transmariska (Tutrakan), Seksaqinta Prista ([[Ruse]]) və Novae (Ziştovi) hazırda Bolqarıstan ərazisindədir. Sərhəd əyaləti olan Moziya Dunayın cənubunda qalalar ilə gücləndirilmiş və Aksipoldan Tomiyə qədər iskit və sarmatlardan qorunmaq üçün sədd tikilmişdi. Moziya Sekunda qarnizonuna Legion I İtalika və Legion IX Klodiyadan başqa süvari, piyada və su qüvvələri əlavə olunmuşdur. Notitiya Diqnatatum sənədi 390-cı ildəki legionlar haqqında məlumat verməkdədir.
Qotlar daha sonra Fritqernin liderliyi üsyan qaldırmış və II Valenti məğlub etmişdirlər. [[VI
▲238-ci ildən Moziya karpilər və qotlar tərəfindən işğal edilmişdir. Hunların təzyiqinə tab gətirməyən qotlar Dunayı keçərək ve imperator II Valentin icazəsi ilə Moziyada məskunlaşdılar.
Prinsipat dövründə Yuxarı Moziyanın əsas şəhərləri bunlar idi: Singidunum ([[
▲Qotlar daha sonra Fritqernin liderliyi üsyan qaldırmış və II Valenti məğlub etmişdirlər. VI əsrə qər bölgəyə hücum edən bolqarlar VII əsrdə Bolqar Krallığını və 1217-ci ildə Serb Krallığını qurmuşdurlar.
== İstinadlar ==
▲Prinsipat dövründə Yuxarı Moziyanın əsas şəhərləri bunlar idi: Singidunum ([[Belgrad]]), Viminasium (bəzən Munisipium Aelium olaraq adlandırılır; müasir Kostolac), Remesiana (Bela Palanka), Bononiya (Vidin) və Ratiariya ([[Archar]]); Aşağı Moziya şəhərləri isə: Oeskus , Novae (Şiş) , Nikopol (Nikup), Markianopol (Dvniya), Odessus ([[Varna (Bolqarsıtan)]]) və [[Tomi]] ([[Konstansa]]) olaraq sıralanır.
<references/>
| |||