Tatarıstan: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Dexbot (müzakirə | töhfələr)
k Removing Link GA template (handled by wikidata)
Teqlər: Mobil redaktə Mobil veb redaktə
Sətir 39:
 
== Tarixi ==
80-ci illərin sonunda Volqaboyu və Sibirin türk xalqları milli muxtar qurumlarının siyasi statuslarının artırılması uğrunda mübarizə aparırdılarsa, [[SSRİ]] dağıldıqdan sonra Tatarıstanda müstəqillik meylləri güclənməyə başladı. Tatarıstan [[Başqırdıstan]] ilə bərabər Rusiya Federasiyası ilə birbaşa müqavilə imzalamaq təklifini irəli sürdü. Tatar xalqının qurultayı Respublika Ali Sovetinə alternativ orqan olan Məclis təşkil edildi. 1991-1993-cü illərdə Tatarıstanda müstəqillik uğrunda kütləvi hərəkat başlandı. Kazanda isə xalq ordusunun yaradılmasına cəhd göstərildi. Muxtar respublikada prezident seçkisi keçirildi. [[Mentemir Şaymiyev]] Tatarıstanın prezidenti seçildi. O, milli hərəkatla parlamentin Moskva meylli müxalifəti arasında çox bacarıqla manevr edərək respublikada sabitliyi qoruyub saxlaya bildi. Tatarıstan Rusiyanın muxtar qurumları içərisində ilk olaraq Suverenlik haaqındahaqqında Bəyannamə qəbul etdi. Referendum keçirildi və respublika beynəlxalq hüquq obyekti kimi, Rusiya Federasiyası ilə assosasiya olunan xüsusi statuslu suveren dövlət elan edildi. Lakin [[Rusiya Federasiyasının Konstitusiya məhkəməsi]] bu qərarı təsdiq etmədi. Tatarıstan mərkəzə heç bir vergi ödəmədən müstəqil iqtisadi siyasət həyata keçirməyə başladı. Neft ehtiyatları və istehsal gücündən istifadə edən respublika iqtisadiyyatın inkişafı sahəsində böyük nailiyyətlər əldə etdi. 1994-cü il fevralın 15-də Rusiya ilə Tatarıstan arasında dövlət idarələrinin səlahiyyətlərinin bölüşdürülməsi haqqında müqavilə imzalandı. Hər iki tərəf müqaviləni münasibətlərin tənzim edilməsi sahəsində nailiyyət kimi qəbul etdi. Federal hakimiyyət bu müqavilə ilə dövlətin bütövlüyünün saxlanması, Tatarıstan isə xüsusi statusunun möhkəmləndirilməsi hüququnu qazandı.
 
== İstinadlar ==