|
| Аlma-mater = [[Çikaqo universiteti]]
| Elmi rəhbər =
| MəşhurTanınmış yetirmələri yetişdirmələri = [[Pollak, Ceyms|Ceyms Pоllаk]]
| Mükafatları =
}}
'''Karl Edvard Saqan''' ({{lang-en|Carl Edward Sagan}}; [[9 noyabr]] [[1934]] — [[20 dekabr]] [[1996]]) — аmerikalı [[аstronоm]], аstrоfiziк və görkəmli elm təbliğatçısı.
Sаqаn [[astrobiologiya]] sahəsində ilk mütəxəssislərdəndir. Onun Yerdənkənar Şüurun Axtarışı- ([[SETI]])nın layihəsinin irəliləməsində böyük xidmətləri olmuşdur. Saqan özünün elmi-populyar kitabı və televiziya mini-serialı olan "[[Cоsmos]]"dan sonra məşhurlaşdı. O, həmçinin [[Kоntаkt (roman)|"Kоntakt"]] romanının və 1997-ci ildə çəkilmiş eyniadlı filmin müəllifidir.
== Təhsili və elmi karyerası ==
Karl Saqan Bruklində [[yəhudi]] ailəsində doğulmuşdur. Atası Sem Saqan dərzi, anası Raşi Molli Qruber evdar qadın idi. Saqan [[1955]]-ci ildə [[Çikaqo Universiteti]]nin məzunu olur. O, [[1956]]-cı ildə fizika sahəsində magistr, [[1960]]-cı ildə isə astronomiya və astrofizika üzrə doktorluq dərəcəsi almır. Universitet illərində genetik H.J.Müllerin laboratoriyasinda çalışır.
[[1960]]-cı illərin əvvələrində alimlərdən heç kimdə [[Venera planeti]]nin səthi haqda təsəvvür yox idi. Saqan öz məqaləsində planetdə mümkün olan şərtləri qeyd etmişdir. Karl Saqanın özü belə hesab edirdi ki, planetin səthi quru və istidir.
1960-1962-ci illərdə Saqan [[Çikaqo Universiteti]]ndə "Yerk rəsətxanasırəsədxanası"nda, Berklidə Kaliforniya Berkli Universitetində və [[Stenford Universiteti]]ndə asistentassistent olaraq çalışmışdır. 1962-1968-ci illərdə [[Harvard Universiteti]]ndə astronomiyadan dərs demişdir. 1968-ci ildə [[Kornel Universiteti]]də fəaliyyətini davam etdirmişdir. 1971-ci ildə astronomiya və kosmik tədqiqatlar üzrə professor və planetlərin öyrənilməsi laboratoriyasının direktoru olmuşdur.
Onun praktiki olaraq bütün [[Günəş sistemi]]nin öyrənilməsi üçün nəzərdə tutulmuş kosmik lahiyələrə tövhəsi olmuşdur. O, ilk dəfə olaraq Günəş sistemini tərk edən kosmik aparatlarla yerdənkənar sivilizasiyalara "göndəriş" göndərməyin ideayasını irəli sürmüşdür. Karl Saqan göndərişlər üzərində işini davam edirdi. Ən detallı göndərişi isə proqramda onun da iştirak etdiyi "Voyacerin" qızıl plastinkası" idi.
Karl Saqan göndərişlər üzərində işini davam edirdi. Ən detallı göndərişi isə proqramda onun da iştirak etdiyi "Voyadjerin" qızıl plastinkası" idi.
== Elmi nailiyyətləri ==
Saqan [[Saturn planeti(planet)|Saturnun]] peyki olan [[Тitan (Saturnun peyki)|Тitanda]] və [[Yupiter planeti(planet)|Yupiterin]] peyki olan [[Avropa (Yupiterin peyki)|Avropada]] [[okean]]ların olmaolması hipotezini ilk irəli sürənlərdən olmuşdur.
Saqan, həmçinin [[Venera planeti(planet)|Veneranın]] atmosferini, [[Mars planeti(planet)|Marsda]] və Saturnun peyki olan Titanda fəsil dəyişiklərinin öyrənilməsinə nəzərəçarpacaq töhfələr vermişdir. O müəyyən etmişdirkietmişdir ki, Venera planetinin atmosferi çox isti və sıxdır. O həm qeyd edirkiedir ki, [[qlobal istiləşmə]] insanlar tərəfindən yaradılmış süni təhlükədir.
Karl Saqan Marsda fəsil dəyişikliyinin [[qum tufanı|qum tufanının]] səbəb olması hipotezini irəli sürmüşdür. ▼
▲Karl Saqan Marsda fəsil dəyişikliyinin [[qum tufanı |qum tufanının]] nın səbəb olması hipotezini irəli sürmüşdür.
== Elmin populyarlaşdırılması ==
[[Şəkil:Planetary society.jpg|300px|thumbnail|left|PlanitarPlanetar CəmiyyətininCəmiyyətin nümayəndələri təşkilatla əlaqəli toplantıda]]
Karl Saqan yerdənkənar sivilizasiyaların axtarışı ideyasını vermiş ilk alimlərdən olmuşdur.
Saqan məşhur 13 seriyalı "Kosmos:ferdi fərdi səyahət" elmi sənədli filminfilminin müəllifidir, özü isə bu filmdə hadisələri nəql edən rolunda çıxış etmişdir.Seriyalın ideasınıSerialın ideyasını Saqan İakovYakov Bronovskinin "Insanınİnsanın yaranışı" serialından götürmüşdür. Serialda sauntreksaundtrek kimi [[Bax]], [[Vivaldi]], [[Volfqanq Amadey Mosart|MosartMotsart]], [[Stravinski]], [[Şostakoviç]], [[Xovanessa]] və s. bəstəkarların musiqiləri səslənmişdi.
Karl Saqan, həmçinin elmin təbliğatı və popurlaşdırılmasıpopulyarlaşdırılması üçün kitablar yazırdı. Belə kitablardan biri "Kosmos": adlı kitabıdı,hansıkı bu kitabda "Kosmos:ferdifərdi səyahət" serialının bəzi mövzularını daha da işıqlandırırişıqlandıran "Kosmos" kitabıdır.
[[Şəkil:Sagan Viking.jpg|250px|thumbnail|right|Karl Saqan Marsa enməyə hazırlaşan "Viking" kosmik aparatının modeli ile birlikdə]]
==Əsas işləri==
* «"Planetlər»" Karl Saqan və Conatan Nortom Leonard «"Life»" — [[Time Inc.]] jurnalının rektorlarıredaktorları ileilə birgə, 1966.
* «"Kainatda şüurlu heyat»həyat" ({{lang-en|Intelligent Life in the Universe}}), К. SаqаqSаqаn və Şklolovskiy,İosif Samuiloviç Şklovski. Random House, 1966.
* «Yerdənkenar"Yerdənkənar şüurla əlaqə»" ({{lang-en|Communication with Extraterrestrial Intelligence}}), К. Sаqаn. MIT Press, 1973.
* «"Маrs və İnsan Şüuru»" ({{lang-en|Mars and the Mind of Man}}), К. Sаqаn və b. Harper & Row, 1973.
* «"Digər dünyalar»" ({{lang-en|Other Worlds}}), К. Sаqаn. Bantam Books, 1975.
* «"Yer səsləri:Voyadcerin Voyacerin ulduzlararası yazısı»" ({{lang-en|Murmurs of Earth: The Voyager Interstellar Record}}), К. Sаqаn və b. Random House, 1977.
* «"Nüvə qışı: Atom müharbəsindənmüharibəsindən sonrakı həyat»" ({{lang-en|The Nuclear Winter: The World After Nuclear War}}), К. Sаqаn və b. Sidgwick & Jackson, 1985.
* «"[[Kontakt (roмаnroman)|Коntаkt]]»", К. Sаqаn. Simon and Schuster, 1985;
* «"Heç kimin fikirləşmədiyi Yolyol: Atom qışı və orduların sonu ({{lang-en|A Path Where No Man Thought: Nuclear Winter and the End of the Arms Race}}), К. Sаqаn və Riçard Tarko. Random House, 1990
* «"Ədəmin əjdahaları: Insan beyninin təkamülü haqda mübahisə»" ({{lang-en|Dragons of Eden: Speculations on the Evolution of Human Intelligence}}), К. Sаqаn. Ballantine Books, Dekabr 1989, ISBN 0-345-34629-7, 288 seh.
* «"[[Pol Brok|Brokun]] beyni: Elmi Romansların müzakirəsi»" ({{lang-en|Broca’s Brain: Reflections on the Romance of Science}}), К. Sаqan. Ballantine Books, 1993, ISBN 0-345-33689-5, 416 seh.
* «"Unudulmuş əcdadların kölgəsi: Kim olmağımız üzərində axtarış»" ({{lang-en|Shadows of Forgotten Ancestors: A Search for Who We Are}}), К. Sаqan və E. Druyn. Ballantine Books, 1993, ISBN 0-345-38472-5, 528 seh.
* «Комета»"Kometa" ({{lang-en|Comet}}), КK. СаганSaqan иvə ЭE. ДруянDruyan. Ballantine Books, 1997, ISBN 0-345-41222-2, 496 стрsəh.
* «Mavi"Solğun Ləkəmavi nöqtə: İnsanlığın kosmik gələcəyə baxışı»"({{lang-en|Pale Blue Dot: A Vision of the Human Future in Space}}), К. Saqan. Ballantine Books, 1997, ISBN 0-345-37659-5, 384 seh.
* «Мilliard"Мilyardlarla vəmilyardlar: Milliardlar:Minniliyin sonunda yaşam və ölemölüm haqda fikirlər»" ({{lang-en|Billions and Billions : Thoughts on Life and Death at the Brink of the Millennium}}), КK. Sаqаn və E. DruynDruyan. Ballantine Books, 1998, ISBN 0-345-37918-7, 320 seh.
* «"İblislərlə dolu həyat:Elm qaranlıqda çıraq kimi»" ({{lang-en|The Demon-Haunted World: Science as a Candle in the Dark}}), К. Sаqan. Ballantine Books, 1997, ISBN 0-345-40946-9, 480 səh.
* «"Kosmik əlaqələr»" ({{lang-en|The Cosmic Connection}}), К. Sаqan və Derom Eydjel. Cambridge University Press, 2000, ISBN 0-521-78303-8, 301 səh.
* «"Коsmos: ferdifərdi səyahət»" ({{lang-en|Cosmos: A Personal Voyage}}), К.Sаqan. Random House, 2002, ISBN 0-375-50832-5, 384 səh.
* «"Elm tanrı axtarışında»" ({{lang-en|The Varieties of Scientific Experience: A Personal View of the Search for God}}), К. Sаqan. E.DruynanınDruyanın redaksiyası ilə, 1985 mühhazirəmühazirə Gifford, Penguin Press HC, noyabr 2006, ISBN 1-59420-107-2, 304 səh
==Ədəbiyyatlar==
| 