Nil: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 33:
'''Nil''' ({{lang-ar|النيل}} ''an-nīl'', {{lang-en|Nile}}, {{lang-egy|iteru}} или {{lang-egy2|Ḥ'pī}}, {{lang-cop|Ⲫⲓⲁⲣⲱ}} (p(h)iaro) — [[Afrika qitəsi]]ndə çay. Dünyanın ən uzun çayıdır. "Nil" sözün mənşəyi bu çayın [[yunanca]] "Neylos" (Νείλος) adından gəlir. Nil çayının mənbəyi Viktoriya gölüdür.
Afrika materikində yerləşən Nil çayı dünyanın ən uzun çayı olub uzunluğu 6671 km-dir. Eyni zamanda bir çox ölkələrdən keçdiyi üçün tranzit çaydır. Hövzəsi Ruanda, Uqanda, Keniya, Tanzaniya, Efiopiya, Sudan və MƏRMisir ərazilərindədir. Hövzəsinin sahəsi 2870 min km2-dir. Nil Xartum şəhəri (Sudanın paytaxtı) yaxınlığında iki çayın ( Ağ Nil və Mavi Nil) birləşməsindən yaranır. Ağ Nil başlanğıcını Şərqi Afrika yaylasındakı Viktoriya gölündən, Mavi Nil isə Efiopiya yaylasındakı göldən götürür. Viktoriya gölünə Kaqera çayı tökülür. Kaqera çayı Nilin mənbəyidir və bunu Stenli kəşf edib.
 
Afrika materikində yerləşən Nil çayı dünyanın ən uzun çayı olub uzunluğu 6671 km-dir. Eyni zamanda bir çox ölkələrdən keçdiyi üçün tranzit çaydır. Hövzəsi Ruanda, Uqanda, Keniya, Tanzaniya, Efiopiya, Sudan və MƏR ərazilərindədir. Hövzəsinin sahəsi 2870 min km2-dir. Nil Xartum şəhəri (Sudanın paytaxtı) yaxınlığında iki çayın ( Ağ Nil və Mavi Nil) birləşməsindən yaranır. Ağ Nil başlanğıcını Şərqi Afrika yaylasındakı Viktoriya gölündən, Mavi Nil isə Efiopiya yaylasındakı göldən götürür. Viktoriya gölünə Kaqera çayı tökülür. Kaqera çayı Nilin mənbəyidir və bunu Stenli kəşf edib.
 
Nilin əsas qolları: Ağ Nil, Mavi Nil və Atbara çaylarıdır. Nil çayı yuxarı axarında Viktoriya, Kyoro göllərindən keçir. Nilin yuxarı axarında çoxlu şəlalələr (ən böyüyü Merçison, hündürlüyü 120 m) və astanalar var. Sudan çökəkliyindən Qahirəyədək Nilin yatağında astanalar, şəlalələr vardır. Nil çayı aşağı axarının 3000 km-də heç bir qol qəbul etmir.
Sətir 41 ⟶ 39:
Nil çayı ekvatorial qurşaqdan başlayır, subekvatorial qurşaqdan keçir və tropik qurşaq ərazisində eroziya bazisi olan Atlantik okeana tökülür. Şimala doğru axan bu çay Aralıq dənizinə tökülən yerdə böyük delta əmələ gətirir. Nilin dərəsi, xüsusilə onun deltası qədim mədəniyyət mərkəzlərindən biri olmuşdur. Çox böyük məsafədə səhradan keçməsinə baxmayaraq, çay qurumur. Bunun səbəbi çayın mənbəyinin subekvatorial iqlim qurşağında yerləşməsidir. Yay aylarında subekvatorial iqlimdə bol yağıntı yağması çayın qidalanmasında mühüm rol oynayır. Nil çayının qidalanmasında yağış xüsusi əhəmiyyət kəsb edir.
 
Nil çayının miladdan əvvəl olduğu kimi indi də böyük suvarma əhəmiyyəti var. Nil çayı üzərində suyun səviyyəsini tənzimləmək üçün Asuan adlı böyük su anbarı yaradılmış və SES tikilmişdir. Böyük suvarma əhəmiyyətinə mailk olan bu çay Misir və Sudanın həyatında mühüm rol oynayır. Nildən həm də balıqçılıqda, su təchizatında, gəmiçilikdə və s. istifadə edilir. Asuan su anbarı tikildikdən sonra çayda gəmiçilik üçün əlverişli şərait yaranmışdır. MƏRMisir əhalininəhalisinin təqribən 97 % Nilin dərəsiNil zonasında yaşayır. Nilin illik su sərfi 84 km3-dir.
 
== İstinadlar ==