Azərbaycanda telekommunikasiya: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 23:
'''Azərbaycanda telekommunikasiya''' — Azərbaycanı televiziya, radio internet, mobil rabitə, sabit xətlərlə təmin edən ümumi anlayış. Azərbaycanın sürətli iqtisadi inkişafı sayəsində Azərbaycanın İnformasiya və Telekommunikasiya sektoru da inkişaf etməkdədir. Buna baxmayaraq hələ də problemlər ortaya çıxmaqdadır. Bunun səbəbi bu sahənin hələ cavan və tam inkişaf etməmiş olmasıdır. Azərbaycan İnformasiya və Telekommunikasiya Texnologiyaları Nazirliyi Aztelekom vasitəsilə Azərbaycanda telekomunikasiya inkişafına nəzarət etməkdədir.
==
=== 1881-ci ilə qədərki dövr ===
Azərbaycanda yazılı məlumatların qasidlər vasitəsilə mübadiləsi qədimdən məlumdur.
Rabitə əlaqələri müxtəlif qasidlər, çaparlar, dəvə karvanları və s. formada mövcud olmuşdur. Dövlət səviyyəsində poçtun əsası 1501-ci ildə Səfəvilər dövlətinin başçısı Şah İsmayıl Xətai tərəfindən qoyulmuşdur. Müasir formada poçtun yaranması isə XIX əsrin 1-ci qərinəsinə təsadüf edir.
1818-cü ildə Gəncə şəhərində ilk poçt kontoru açılmışdır. 1860-cı ildə Bakı Quberniyasının nəzdində Bakı poçtamtı təşkil edilmişdir. 1864-cü ilin yanvar ayının 21-də İran sərhədində Naxçıvan və Culfanı birləşdirən ilk teleqraf xətti istismara verilmişdir. 1880-ci ilin
dekabr ayında Azərbaycanda ilk telefon xətti “Qafqaz və Merkuri” Paroxod Cəmiyyəti tərəfindən inşa edilmişdir. Xətt cəmiyyətin “Naberejnaya” küçəsində yerləşən baş kontoru ilə Bakı limanında yerləşən “Kaspi” neft cəmiyyətinin kontorunu birləşdirmişdir.
1881-ci il yanvar ayında “Nobel qardaşları cəmiyyəti” telefon çəkilişinə icazə almaq məqsədilə Bakı qubernatoru general-leytenant Pozenə müraciət etmişdir və fevralın 18-də icazə verilmişdir. Həmin ilin noyabr ayının 23-də Azərbaycanda uzunluğu 6 km olan və “Nobel qardaşları cəmiyyəti”nin baş kontoru ilə sədr və baş mühəndisin evlərini birləşdirən ilk telefon xətti istismara verilmişdir.
Rəsmi olaraq bu xətt Azərbaycanda ilk telefon xətti hesab olunur və telefon rabitəsinin yaradılması bu tarixə təsadüf edir.
=== 1881-1956 ===
1886-ci ilin 26 mayında Bakıda ilk mərkəzləşmiş kommutasiyalı telefon şəbəkəsinin yaradılması və 20 illik müddətə istismara verilməsi barədə Baş Poçt və Teleqraf İdarəsi ilə Moskvanın I dərəcəli taciri Qustav İvanoviç List arasında müqavilə bağlanmışdır. Bakıda mərkəzləşmiş kommutasiyalı telefon şəbəkəsinin 40 telefon istifadəçisi olmuşdur. 1900-cü ildə Bakı-Dərbənd arasında poçtun dəmir yolu ilə daşınmasına başlanmışıdır. Həmin Bakıda mərkəzləşmiş kommutasiyalı telefon şəbəkəsinin telefon istifadəçisinin sayı 1146-ya çatmışdır. 29 dekabrda "Nobel qardaşları" cəmiyyəti Bakı Poçt Teleqraf dairəsi rəisinin müraciətinə əsasən telefon aparatlarının sayı, ünvanı, ATS-dən olan məsafələr haqda məlumatlar təqdim etmişdir. 1918-ci ilin
28 mayında Şərqdə ilk demokratik dövlət olan Azərbaycan Demokratik Respublikası yaradılmasının ardından ölkədə poçt və teleqrafın inkişafı istiqamətində mühüm işlər görülmüşdür. Müstəqil dövlətin Poçt və Teleqraf Nazirliyi yaradılmışdır. Məlikaslanov, A. Aşurov, C. Hacınski ilk rabitə nazirləri olmuşlar. 1919-cu ildə 1 martında Azərbaycan Teleqraf agentliyi təsis olunmuşdur. Martın 15-də Azərbaycanla Gürcüstan arasında pul baratları, qiymətli məktub, bağlama və poçt korrespondensiyalarının mübadiləsi həyata keçirilməyə başlamışdır. Oktyabr ayının 20-də Azərbaycan əsgərinə həsr olunmuş ilk Azərbaycan poçt markası buraxılmışdır. 28 apreldə 1920-ci ildə Azərbaycanda Sovet Hakimiyyəti qurulmuş və Poçt və Teleqraf komissarlığı yaradılmışdır.1926-ci ilin 6 noyabrında Azərbaycan dilində müntəzəm radio verilişləri efirə çıxmış, ilk dəfə naqilli radio yayımı fəaliyyətə başlamışdır.1953-cü ildə Azərbaycan Rabitəsi SSRİ Rabitə Nazirliyinin Azərbaycan üzrə daimi nümayəndəsi tərəfindən idarə olunmuşdur. 1953-cü ildən etibarən Azərbaycan SSR Rabitə Nazirliyi yaradılmışdır. 1956-cü ilin fevralın 14-də Bakı televiziya mərkəzi işə salınmış, Azərbaycanda ilk dəfə televiziya yayımı (AzTV-1) fəaliyyətə başlamışdır.
== Telefon ==
* '''İstifadədə olan telefon xətləri (2014):''' 1.820.000
:::''Dünya üzrə 64-cü yerdədir.''
* Mobil telefonların sayı (2014): 11.000.000
== Mobil rabitə ==
2014-cü ilin iyununa olan məlumata əsasən Azərbaycanda 11 milyon mobil abunəçi var.
{| class="wikitable" style="width:100%;"
|-
| |||