Vestfaliya sülhü: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 3:
'''Vestfaliya sülhü''' beynəlxalq münasibətlərdə suveren dövlət prinsipinin bərqərar olmasına gətirdi.
 
Vestfaliya sülhü - müvafiq olaraq [[15 may]][[24 oktyabr]] [[1648]]-ci ildə Osnabrük və Münsterdə imzalanan [[sülh müqavilələri]]. Bu
== Haqqında ==
Vestfaliya sülhünsülhünün bağlanması ilə [[Müqəddəs Roma imperiyası]]nda [[Otuzillik müharibə]] bitdi. Bəzən [[Şimali Reyn-Vestfaliya|Vestfaliya]] sülhünə [[İspaniya]] ilə Birləşmiş Niderland Əyalətləri arasında, Səksənillik müharibəni bitirən [[1648]]-ci il [[30 yanvar]] sülh müqaviləsini də aid edirlər. Bununla belə [[Hollandiya]] ilə [[İspaniya]] arasındakı döyüş əməliyatlarını Otuzillik həm də [[Niderland inqilabı|Səksənillik müharibə]]nin hissəsi hesab edirlər. Vestfaliya sülhü ilk müasir diplomatik konqresin nəticəsi hesab olunur.
O Avropada, [[Avropa]]da milli suverenitet konsepsiyaya əsaslanan yeni qaydaların başlanğıcı oldu. Razılaşma [[Müqəddəs Roma imperiyası]], [[İspaniya]], [[Fransa]], [[İsveç]], [[Niderland]][[Müqəddəs Roma imperiyası]] knyazları timsalında onların müttəfiqlərinə aid idi. [[1806]]-cı ilə qədər Osnabrük və Münster sazişləri normaları Müqəddər[[Müqəddəs Roma imperiyasınınimperiyası]]nın konstitusion qanununun bir hissəsi hesab olunurdu. Bəzən [[1659]]–cu ildə imzalanan və [[Fransa]] ilə İspniyanın[[İspniya]]nın müharibəsinə son qoyan Pireney sülhü də “ümumi həmrəyliyin” son mərhələsi hesab olunur. Üç illik danışıqlardan sonra [[24 oktyabr]] 1648–ci[[1648]]–ci ildə Otuzillik müharibəyə (1618–1648[[1618]]–[[1648]]) son qoyan “Vestfaliya sülhü” bağlandı. Bu müharibədə[[müharibə]]də katolik və protestan knyazları rəqib idi. Birinciləri [[İspaniya]], [[Avstriya]] və [[Reç Pospolita|Polşa]], ikinciləri [[Fransa]], [[İsveç]], [[Danimarka]]], [[Niderland]], [[Böyük Britaniya]][[Rusiya]] dəstəklədi.
Konqres iştirakçısı olan ölkələr hərəsi öz məqsədlərini güdürdü: Fransa İspaniya və Avstriya [[Habsburqlar]]ının çevrəsini qırmaq, İsveç–Baltikada[[İsveç]]–Baltikada heqemoniyaya nail olmaq, [[Müqəddəs Roma imperiyası]][[İspaniya]] – az ərazi güzəştə getmək. Vesfaliya sülhü iki müqavilədən ibarətdir –( Müqəddəs Roma imperiyası imperatoru ilə [[İsveç]] arasında bağlanan) Osnabrük və (Müqəddəs Roma imperiyası imperatoru ilə [[Fransa]] və onun müttəfiqləri arasında bağlanan) Münster razılaşmaları. Bu müqvilədə ilk dəfə Rusiyanın[[Rusiya]]nın [[Avropa]] dövlətləri sırasında ''Moskoviya'' kimi adı keçir. Vestfaliya sülhü [[İsveç]]Niderlanda[[Niderland]]]a öz müstəqilliyini qorumaq imkanı verdi, ancaq Almaniyanın[[Almaniya]]nın talyindətaleyində mənfi rol oynadı: onun ərazisinin bir hissəsinin İsveç və Fransya[[Fransa]]ya keçməsindən başqa, ölkədə uzun müddətə yarıfeodal pərakəndəlik bərqərar oldu.
 
== Tarixi dəyərləndirmələr ==