Vestfaliya sülhü: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Sətir 4:
Vestfaliya sülhü - [[15 may]] və [[24 oktyabr]] [[1648]]-ci ildə Osnabrük və Münsterdə imzalanan [[sülh müqavilələri]].
== Sülh danışıqlarının keçirildiyi yer ==
Sülh haqqında danışıqlar Vestfaliya əyalətinin tarixi ərazilərində: Müntser katolik yepiskopluğunda və Osnabryuk protestant yepiskopluğunda keçirilirdi.
Vestfaliya sülhünün bağlanması ilə [[Müqəddəs Roma imperiyası]]nda [[Otuzillik müharibə]] bitdi. Bəzən [[Şimali Reyn-Vestfaliya|Vestfaliya]] sülhünə [[İspaniya]] ilə Birləşmiş Niderland Əyalətləri arasında, Səksənillik müharibəni bitirən [[1648]]-ci il [[30 yanvar]] sülh müqaviləsini də aid edirlər. Bununla belə [[Hollandiya]] ilə [[İspaniya]] arasındakı döyüş əməliyatlarını Otuzillik həm də [[Niderland inqilabı|Səksənillik müharibə]]nin hissəsi hesab edirlər. Vestfaliya sülhü ilk müasir diplomatik konqresin nəticəsi hesab olunur.
O, [[Avropa]]da milli suverenitet konsepsiyaya əsaslanan yeni qaydaların başlanğıcı oldu. Razılaşma [[Müqəddəs Roma imperiyası]], [[İspaniya]], [[Fransa]], [[İsveç]], [[Niderland]] və [[Müqəddəs Roma imperiyası]] knyazları timsalında onların müttəfiqlərinə aid idi. [[1806]]-cı ilə qədər Osnabrük və Münster sazişləri normaları [[Müqəddəs Roma imperiyası]]nın konstitusion qanununun bir hissəsi hesab olunurdu. Bəzən [[1659]]–cu ildə imzalanan və [[Fransa]] ilə [[İspaniya]] arasında [[müharibə]]yə son qoyan Pireney sülhü də “ümumi həmrəyliyin” son mərhələsi hesab olunur. Üç illik danışıqlardan sonra [[24 oktyabr]] [[1648]]–ci ildə Otuzillik müharibəyə ([[1618]]–[[1648]]) son qoyan “Vestfaliya sülhü” bağlandı. Bu [[müharibə]]də katolik və protestan knyazları rəqib idi. Birinciləri [[İspaniya]], [[Avstriya]] və [[Reç Pospolita|Polşa]], ikinciləri [[Fransa]], [[İsveç]], [[Danimarka]]], [[Niderland]], [[Böyük Britaniya]] və [[Rusiya]] dəstəklədi.
== Tərəflərin ərazi iddiaları ==
Konqres iştirakçısı olan ölkələrin hər biri öz məqsədlərini güdürdü: [[Fransa]] Elzas və Brayzax ərazilərinə yiyələnmək, Mets, Tul və Verden yepiskopluqları üzərində öz hüquqlarının tanınmasına cəhd göstərirdi. [[İsveç]] Pomeraniyanı, Sileziyanı və həmçinin Vismarı, Bremen, Ferden yepiskopluqlarını və ordunun buraxılması üçün pul tələb edirdi. [[Müqəddəs Roma imperiyası]] Pinerolo qalasına iddialı idi.
| |||