Bizans imperiyası: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
təkmilləşdirmə |
|||
Sətir 71:
== Tarixi ==
VI əsrdə Bizansda qaynar həyatlı və əhalisi çox olan Konstantinopol, İsgəndəriyyə və Antioxiya kimi şəhərlər qalırdı. Bizansda həm də qüvvətli imperator hakimiyyəti qalmışdı. Bizans İmperiyası özünün ən qüdrətli dövrlərini [[I Yustinian|I Yustinianın]] (527-565) dövründə yaşamışdır. Yustinian Roma imperiyasını əvvəlki sərhədləri daxilində bərpa etməyə və quldarlıq qaydalarını möhkəmləndirməyə cəhd göstərdi. German tayfalarının qurduqları krallıqlarındakı çəkişmələrdən istifadə edən Yustinian onlara qarşı bir neçə hərbi ekspedisiya göndərdi. 20 ildən çox davam edən şiddətli müharibələrdən sonra o, [[Şimali Afrika]]kı Vandal krallığını və İtaliyadakı Ostqot krallığını işğal edə bildi. İspaniyanın cənub hissəsi isə [[vestqotlar]]ın əlindən alındı. Həmin ölkələrdə bundan əvvəl quldarların əlindən alınmış torpaqlar, həmçinin qaçqın qullar və kolonlar keçmiş ağalarına qaytarıldı. Lakin imperiyanın sərhədlərinin genişlənməsi baha başa gəldi. Bizans əhalisi çox ağır vergilər nəticəsində var-yoxdan çıxdı. Fasiləsiz olaraq üsyanlar qalxırdı. Yustinian bu üsyanları qəddarlıqla yatırırdı. Şərqdə İrana qarşı uzun sürən müharibələrdən sonra imperiya ərazisinin bir hissəsini İrana verdi. Yustinianın ölümündən sonra çox keçmədi ki, imperiya Qərbdə işğal etdiyi ərazilərin demək olar ki, hamısını itirdi.
Daha sonralar, Ərəb və Səlcuq hücumları, eləcə də [[Xaç yürüşləri|IV Səlib yürüşü]] nəticəsində xeyli zəifləmiş və nəhayət, şərqdə yaranmış yeni qüdrətli dövlət - [[Osmanlı İmperiyası]] qarşısında tədricən süqut etmişdir. Bizansın süqutundan sonra onun Asiyada qalan torpaqlarında [[Trabzon İmperiyası]] ([[Yunan dili|yun.]] Βασίλειον τῆς Τραπεζοῦντος) yaranmış, lakin onun da mövcudluğuna Sultan [[Fateh II Mehmet]] tərəfindən son qoyulmuşdur. [[1453]]-cü ildə Konstantinopolu tutan II Mehmet həm də Qeysəri-Rum titulunu qəbul etməklə özünü Bizans imperatorlarının varisi elan etmişdi. Eyni zamanda Rusiya hökmdarı Moskvanın Böyük Knyazı [[III İvan]] son Bizans imperatorunun qardaşı qızı və taxtın nəzəri varisi [[Sofiya Paleoloq]] ilə evlənərək Bizans taxtına iddialarını ortaya qoymuş olmuşdu.
== Mədəniyyəti ==
Sətir 91 ⟶ 87:
=== Rəssamlıq ===
Məbədlərin və sarayların divarlarını [[mozaika]]lar, müxtəlif rəngli xırda daşlarıdan və şəffaf olmayan rəngli şüşə qırıqlarından - [[smalta]]dan düzəldilmiş təsvirlər bəzəyirdi. Smaltanı təzə vurulmuş [[suvaq|suvağın]] üstünə müxtəlif mailliklə düzürdülər. Tamaşaçı binanın içərisində hərəkət etdikdə mozaika işığı əks etdirərək müxtəlif rənglərə dəyişirdi. Kilsələrə [[ikona]]lar qoyulurdu. İkonalar Allahın, müqəddəslərin və müqəddəs kitablardan götürülmüş ayrı-ayrı səhnələrin təsvirlərindən ibarət idi. Rəssamlar ikonaları hamar taxta lövhələr üzərində boyaqla çəkirdilər. Təsvirlərdə nisbət gözlənilmirdi. İnsanın şəklini başqalarından daha böyük çəkir, qüllələri və ağacları isə onların yanında durmuş adamlardan kiçik göstərirdilər.
== Əhalisi ==
|