'''Qətran (təbii)''' - bir çox bitkilərdə[[bitki]]lərdə normal və ya pataloji proseslər nəticəsində əmələ gələn ayrılmalar olub, havada donur. O, əsasən qızdırıldıqda əriyən, alovla qaynayan, suda həll olunmayan amorf şəkilli kütlə halında olur. Qətranların çox hissəsi spirt və efirdə asanlıqla həll olur və müxtəlif rəngsiz və iysiz maddəyə çevrilir. Qətranalar kimyəvi tərkibinə görə karbonlu və hidrogenli olur, amma oksigen və azotu qəbul etmir.
Qətran turşusu[[turşular|turş]]usu və trepenlər formal olaraq eyni kimyəvi əsasdan ibarətdir. Trepenlər və trepenoidlərə tez-tez yağ turşusu ilə birləşmə şəklində tropik regionlarda iynəli ağaclarda rast gəlinir. Sənaye üçün lazımlı trepen və qətran vericiləri kimi böcəklərdir. Burada qətranın miqdarı 2-10% təşkil edir. Daha sonra ən çox qətran ağacların köklərində olur. Bu qətranlar ya ağacı kəsməklə, ya ağac və ya kökünün ekstraksiyası ilə, ya da sellülozanın hazırlanması zamanı əmələ gələn əlavə maddə kimi əldə olunur. Bu yolla alınmış təbii qətran su buxarı ilə destilisya olunmaqla terpenlərdən təmizlənir. Qətranın yağ turşusundan ayrılması da destillisiya üsulu ilə aparılır. Qətran və yağ turşusunun alınması alkaik ayırma üsulu ilə məhdudlaşır. Qaynatmada yaranan məhlulun buxarlandırılması zamanı onlar natrium sabunu kimi suyun üstünə çıxır, oradan qaşıqlanaraq götürülür, təmizlənir və qətran və yağ turşusuna ayrılır. Təbii qətrandan kağızların yapışdırlması, plastik kütlə sənayesində yumşaldıcı kimi istifadə olunur.
Burada qətranın miqdarı 2-10% təşkil edir. Daha sonra ən çox qətran ağacların köklərində olur. Bu qətranlar ya ağacı kəsməklə, ya ağac və ya kökünün ekstraksiyası ilə, ya da sellülozanın hazırlanması zamanı əmələ gələn əlavə maddə kimi əldə olunur. Bu yolla alınmış təbii qətran su buxarı ilə destilisya olunmaqla terpenlərdən təmizlənir. Qətranın yağ turşusundan ayrılması da destillisiya üsulu ilə aparılır. Qətran və yağ turşusunun alınması alkaik ayırma üsulu ilə məhdudlaşır. Qaynatmada yaranan məhlulun buxarlandırılması zamanı onlar natrium sabunu kimi suyun üstünə çıxır, oradan qaşıqlanaraq götürülür, təmizlənir və qətran və yağ turşusuna ayrılır. Təbii qətrandan kağızların yapışdırlması, plastik kütlə sənayesində yumşaldıcı kimi istifadə olunur.
