Latın Amerikası: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Sətir 33:
Geniş əraziyə malik Latın Amerikası 5 regiona ayrılır: '''Mərkəzi, Vest-Hind, Amazon hövzəsi, La-Plata''' və '''And ölkələri'''
 
1. '''Mərkəzi Amerika''' - Şimali və Cənubi Amerika arasında əlverişli İCM-ə malikdir. Tərkibinə '''Meksika, Qvatemala, Beliz, Salvador, Honduras, Nikaraqua, Kosta-Rika''' və '''Panama''' ölkələri aiddir. Panama kanalı burada yerləşir. İqtisadiyyatda kənd təsərrüfatı əsas yer tutur. Mərkəzi Amerika banan və qəhvə plantasiyalarının ən iri regionlarındandır ("Banan respublikaları" adlanır).
 
2. «'''Vest-Hind regionu»ölkələri'''- Karib dənizindəki adalardan ibarət 13 müstəqil və 13 asılı ərazidən təşkil olunmuşdur. Vest-Hind ölkələrinin ICM(iqtisadi goğrafi mövqe)-yi Şimali, Mərkəzi və Cənubi Amerikanın qovşağında, ABŞ-ın və Panama kanalının nisbətən yaxınlığında, mühüm beynəlxalq ticarət yolları üzərində yerləşməsi ilə müəyyən edilir. Faydalı qazıntıları kasıbdır. Yalnız Yamayka və Haitidə iri boksit ehtiyatları hesabına alüminium istehsalını planlaşdırilmışdır. Regionun ən inkişaf etmiş ölkəsi Yamayka, ən geri qalmış ölkəsi isə Haitidir.
 
3. Cənubi'''Amazon Amerikanınhövzəsi Mərkəziölkələri''' və Şimal-Şərqi: Bu regiona Qayana, Surinam və Braziliya daxildir. Bu ölkələrdə yerli boksit resursları əsasında dünya əhəmiyyətli alüminium oksidi istehsalı yaranmışdır. Braziliya nəinki bu regionu, həm də bütün IOÖ (İnkişafda olan olkə)-lər arasında sürətli inkişafına görə liderlik edir. Ərazinin böyüklüyünə və əhalisinin sayına görə dünyanın 5-ci ölkəsi olan Braziliya su, meşə, torpaq, dəmir, boksit, manqan ehtiyatları ilə zəngindir. Neft daxili təlabatı ödəmədiyindən ölkə avtomobillərinin yarıdan çoxu yanacaq kimi ölkədə yetişdirilən şəkər qamışından alınan texniki spirtdən istifadə edir. Ölkədə maşınqayırma, neft-kimya və qara metallurgiya sənayesi güclü inkişaf edib. Lakin bu nailiyyətlər ona baha başa gəlib. O, dünyanın borclu ölkələri arasında liderdir.
Ölkənin «iqtisadi ürəyi» Cənub-Şərqdə San-Paulu-Rio-de Janeyro-Belu-Orizonti üçbucağıdır. San-Paulu ştatı sənaye məhsulunun 50%-dən çoxunu verdiyindən, onu «dövlət icərisində dövlət» adlandırırlar. Buna səbəb ölkə iqtisadiyyatının inkişafında mühüm rol oynayan 1 mln yaponun 800 mininin San-Paulada fəaliyyət göstərməsidir.
Kənd təsərrüfatında tropik bitki əkinləri - qəhvə, şəkər qamışı, banan, soya və portağal - ixracat xarakteri daşıyır.
Braziliyanın daxili rayonları, xüsusilə Amazon hövzəsi zəif mənimsənilmişdir. Bu məqsədlə Braziliya bu hövzədə «transamazon avtomobil magistralı» çəkib. Bütün bunlar meşələrin sürətli azalmasına səbəb olduğundan Braziliyada ekoloji vəziyyət kəskinləşmişdir.
 
4. '''La-Plata hövzəsiölkələri''' regionuna–Argentina–Argentina, Uruqvay və Paraqvay dövlətləri daxildir. Bu ərazi Latın Amerikasının yeganə regionudur ki, əsasən subtropik və mülayim iqlim qurşağında yerləşir. Cənub yarımkürəsinin ən iri məhsuldar qaratorpaqları olan Pampa (çöl zonası) bu regiondadır. Pampanın düzən relyefi və əlverişli iqlim şəraiti bu ərazidə buğda və qarğıdalı əkin sahələrinin, həm də ətlik - südlük heyvandarlığın güclü inkişafına səbəb olmuşdur. Məhz bu səbəbdən Argentina Pampasında IOÖ (İnkişafda olan ölkə)-lərin ən iri Aqrar-sənaye kompleksləri yaranmışdır. Son illər regionun vaxtilə əsas ticarət ortağı olmuş Qərbi Avropa ölkələri artıq özünü ərzaqla təmin etdiklərindən regionun inkişafı durğunluq keçirir. Paraqvay regionu ən geri qalmış aqrar ölkəsidir.
 
5. '''And ölkələri''' qrupuna Çili, Boliviya, Peru, Ekvador, Kolumbiya, Venesuela daxildir. Cavan yaşlı And dağları ölkələrarası təsərrüfat əlaqələrini zəiflədir və burada baş verən dağıdıcı zəlzələlər təsərrüfata güclü ziyan vurur. Regionun iqtisadiyyatında hasilat sənayesində kənd təsərrüfatı məhsullarının ixracatı əsas yer tutur. Çili və Venesuela regionunun ən inkişaf etmiş dövlətləri olduğu halda, Boliviya və Ekvador çox zəif inkişafı ilə fərqlənir.
 
İqtisadi cəhətdən geri qalan Meksikanın Şimal, Venesuelanın- Şərq, Argentinanın –cənub, Braziliyanın-qərb və Amazon hövzəsində inkişaf sürətini artırmaq üçün dövlət tədbirləri görülür. Braziliya, Meksika, Argentina, Venesuela və Sen-Kits və Nevis - federativ, qalan Latın Amerikası ölkələri isə unitar dövlət quruluşuna malikdir.{{coğrafiya-qaralama}}