Vikipediya

Tüklü mamont: Redaktələr arasındakı fərq

Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
Redaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 57:
| legenda sərhədi =
}}
'''Tüklü mamont''' ({{lang-la|'''Mammuthus primigenius'''}}) — nəsli kəsilmiş [[Fillər|fil]] [[Cins (taksonomik kateqoriya)|cins]]i Mammuthus üçün ümumi ad hesab edilən [[mamont]]un bir növü. Tüklü mamont Pliosen dövründə Mammuthus subplanifrons ilə başlayan mamont növləri sıralamasının axırıncı nümayəndələrindən biridir. M. primigenius [[Şərqi Asiya]]da 200 min il bundan əvvəl çöl mamontundan (M. trogontherii) törəyib. Onun yaxın qohumu [[Asiya fili]]dir.▼
 
▲'''Tüklü mamont''' ({{lang-la|'''Mammuthus primigenius'''}}) nəsli kəsilmiş [[Fillər|fil]] [[Cins (taksonomik kateqoriya)|cins]]i Mammuthus üçün ümumi ad hesab edilən [[mamont]]un bir növü. Tüklü mamont Pliosen dövründə Mammuthus subplanifrons ilə başlayan mamont növləri sıralamasının axırıncı nümayəndələrindən biridir. M. primigenius [[Şərqi Asiya]]da 200 min il bundan əvvəl çöl mamontundan (M. trogontherii) törəyib. Onun yaxın qohumu [[Asiya fili]]dir.
 
Bu canlının görünüşü və davranışı kəşf edilmiş [[skelet]], [[diş]]lər, [[mədə]] hissələri, peyin və [[ibtidai icma quruluşu]]na aid [[mağara]] rəsmlərindəki həyat təsvirləri ilə bərabər [[Sibir]] və [[Alyaska]]dakı donmuş cəmdəklərin kəşfinə görə də [[ibtidai icma quruluşu]]nda yaşamış heyvanlar arasında ən yaxşı öyrənilmişidir. [[Avropa]]lılar [[XVII əsr]]də mamont haqqında öyrənməzdən əvvəl [[Asiya]]da mamont qalıqları tanınırdı. Bu qalıqların mənbəyi müzakirə mövzusu olub və əsasən əfsanəvi məxluqun qalıqları olaraq izah edilib. Mamont [[1796-cı il]]də Corc Kuvier tərəfindən [[fil]]in nəsli kəsilmiş növü hesab edilib.
Sətir 104 ⟶ 103:
 
 
2005-ci ildə tədqiqatçılar tüklü mamontun [[Mitoxondri|mitoxondrial]] [[gen]] kodunu topladılar. Bu onlara mamontlar və [[Asiya fili]] (''Elephas maximus'') arasındakı yaxın təkamül əlaqəsini izləməyə imkan verdi. <ref> Gross, L. (2006). [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1360100/] [http://www.plosbiology.org/article/info:doi/10.1371/journal.pbio.0040074] [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20076539] </ref> [[Afrika fili]] (''{{lang-la|Loxodonta africana''}}) 6 milyon il əvvəl - [[şimpanze]] ilə [[insan]] arasındakı ayrılma ilə oxşar bir vaxtda bu [[klad]]dan çıxmışdı. [[Neandertal]] gen proyektinin çapından əvvəl bir çox araşdırmaçılar mamonta aid olma ehtimalı olan nəsli kəsilmiş növlərin ilk dəfə tamamilə ardıcıl şəklə salınmış nüvə gen kodlarını gözləyirdilər.<ref>Krause, J.; Dear, P. H.; Pollack, J. L.; Slatkin, M.; Spriggs, H.; Barnes, I.; Lister, A. M.; Ebersberger, I.; Pääbo, S.; Hofreiter, M. (2005). "Multiplex amplification of the mammoth mitochondrial genome and the evolution of Elephantidae". Nature 439 (7077): 724–727. [http://www.nature.com/nature/journal/v439/n7077/full/nature04432.html] [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16362058] </ref> [[2010-cu il]] tədqiqatı bu əlaqəni təsdiqlədi və təklif etdi ki, [[Afrika fili]] 6.6-8.8 milyon il əvvəl erkən ümumi əcdaddan ayrılmışkən [[mamont]] və [[Asiya fili]]nin soyları 5.8-7.8 milyon il əvvəl ayrılıb.<ref>Rohland, N.; Reich, D.; Mallick, S.; Meyer, M.; Green, R. E.; Georgiadis, N. J.; Roca, A. L.; Hofreiter, M. (2010). Penny, David, ed. [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3006346/] . PLoS Biology 8 (12): e1000564. [http://www.plosbiology.org/article/info%3Adoi%2F10.1371%2Fjournal.pbio.1000564] [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21203580] </ref> [[2008-ci il]]də tüklü mamontun xromosom DNT-sinin planı hazırlandı. Analiz göstərdi ki, tüklü mamont və Afrika fili 98.55% (99.40%-ə qədər) oxşardır. <ref>[http://www.post-gazette.com/pg/08325/929359-115.stm Will findings recreate the woolly mammoth?], Pittsburgh Post-Gazette, 20 November 2008</ref> Komanda donmuş torpaqdan çıxarılmış 20 min yaşı olan mamontun və 60 min il əvvəl ölmüş mamontun saç köklərindən [[DNT]]-i alaraq tüklü mamontun nüvə gen kodu ardıcıllığının planını hazırladı.<ref>{{cite web|url=http://www.sciencedaily.com/releases/2008/11/081119140712.htm |title=Woolly-Mammoth Genome Sequenced |publisher=Science Daily |date=20 November 2008 |accessdate=22 June 2010}}</ref> 2012-ci ildə 43 min il yaşı olan tüklü mamontdan yığılmış [[zülallar]] ilk dəfə dəqiqliklə müəyyən edildi. <ref> Cappellini, E.; Jensen, L. J.; Szklarczyk, D.; Ginolhac, A. L.; Da Fonseca, R. A. R.; Stafford, T. W.; Holen, S. R.; Collins, M. J.; Orlando, L.; Willerslev, E.; Gilbert, M. T. P.; Olsen, J. V. (2012). "Proteomic analysis of a Pleistocene mammoth femur reveals more than one hundred ancient bone proteins". Journal of Proteome Research 11 (2): 917–926. [http://pubs.acs.org/doi/abs/10.1021/pr200721u] [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22103443] </ref>
[[File:Mammuthus jeffersonii (2).jpg|thumb|250px|left|''M. jeffersonii'', Kolumbiya mamontu və tüklü mamont arasındakı mələz.]]
Mamontun növlərinin qalıqları müxtəlif yerlərdən bilindiyindən morfoloji tədqiqlər vasitəsilə növün təkamül tarixini yenidən tərtib etmək mümkündür. Mamont növləri [[diş]]lərindəki mina qatlarının sayı ilə müəyyən edilir. Primitiv növlərin az miqdarda mina qatı var və yeni növlər təkamül etdikcə və əvvəlkiləri əvəz etdikcə say tədricən artır. Diş tacları uzanır və kəllələr uyğunluğu qorumaq üçün daha uzun olur. Eyni vaxtda kəllələr çəkini minimal tutmaq üçün qabaqdan arxaya daha kiçik olur. <ref> Lister, A. M.; Sher, A. V.; Van Essen, H.; Wei, G. (2005). "The pattern and process of mammoth evolution in Eurasia". Quaternary International. 126–128: 49. [http://adsabs.harvard.edu/abs/2005QuInt.126...49L] [http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S104061820400076X] </ref> Mamontlar aşındırıcı qida maddələrindən istifadə etdikcə bu adaptasiyalar tələb olunur.<ref>{{Cite journal | last = Ferretti | first = M. P. | title = Structure and evolution of mammoth molar enamel | journal = Acta Palaeontologica Polonica | volume = 48 | series = 3 | pages = 383–396 | year = 2003 }}</ref>
[[File:Mammuthus primigenius fraasi.JPG|thumb|250px|''M. trogontherii'' və ''M. primigenius'' növlərinin aralıq nümayəndəsi, ''M. p. fraasi'']]
''Mammuthus'' cinsinin ilk bilinən nümayəndələri Pliosendən Afrika növü ''Mammuthus subplanifrons'' və Plestosendən [[Afrika]] növü ''Mammuthus africanavus''dur. ''Mammuthus subplanifrons'' sonrakı formaların əcdadı hesab edilir. Mamontlar təxminən 3 milyon il əvvəl Avropaya daxil olublar. İlk bilinən tip ''Mammmuthus rumanus'' olaraq adlandırıldı və o, [[Avropa]] və [[Çin]] arasında yayılmışdı. Onun ancaq 8-10 mina qatı olan dişləri bilinir. Nümayəndələr erkən tipdən ayrılaraq və onun yerinə keçərək, ''M. meridionalis'' olaraq 12-14 mina qatına qədər təkamül etdilər. Öz növbəsində bu növlər də 18-20 mina qatı olan və təribən 1 milyon il bundan əvvəl Şərqi Asiyada təkamül etmiş çöl mamontu (''Mammuthus trogontherii'') ilə əvəzləndi. Mamontlar Sibirdə 200 min il əvvəl 26 mina qatı ilə təkamül edən ''M. trogontherii''dən törəndi və tüklü mamont (''M. primigenius'') oldu. <ref>Lister, A. M.; Sher, A. V.; Van Essen, H.; Wei, G. (2005). "The pattern and process of mammoth evolution in Eurasia". Quaternary International. 126–128: 49. [http://adsabs.harvard.edu/abs/2005QuInt.126...49L] [http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S104061820400076X] </ref> Kolumbiya mamontu (''M. columbi'') Şimali Amerikaya daxil olan ''M. trogontherii'' sürüsündən törəndi. 2011-ci il genetik tədqiqatı göstərdi ki, Kolumbiya mamontunun iki yoxlanılmış nümunəsi tüklü mamontun yarın[[klad]]ında yerləşir. Bu o mənaya gəlir ki, iki növün nümayəndəsi cütləşib və nəsil verib. ''M. jeffersonii'' kimi bilinən [[Şimali Amerika]] nümunəsi iki növ arasında mələz ola bilər.<ref>Enk, J.; Devault, A.; Debruyne, R.; King, C. E.; Treangen, T.; O'Rourke, D.; Salzberg, S. L.; Fisher, D.; MacPhee, R.; Poinar, H. (2011). [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3219973/] Genome Biology 12 (5): R51 [http://genomebiology.com/2011/12/5/R51] [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3219973/] [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21627792] </ref>
 
Ayrı-ayrı nümayəndələr və sürülər bilinən mamont növləri arasında keçid morfoloji xüsusiyyətlər göstərir və primitiv və törəmiş növlər primitiv növ yox olana qədər eyni anda mövcud olur. Müxtəlif növlər və onların aralıq nümayəndələri "xrononövlər" termini ilə ifadə edilə bilər. Çoxlu aralıq yarımnövlər də təklif edilib. Ancaq onların doğruluğu şübhə doğurur və müəllifdən asılı olaraq onlar inkişaf etmiş növlərin primitiv forması və ya primitiv növlərin inkişaf etmiş forması sayıla bilər.<ref>Lister, A. M.; Sher, A. V.; Van Essen, H.; Wei, G. (2005). "The pattern and process of mammoth evolution in Eurasia". Quaternary International. 126–128: 49. [http://adsabs.harvard.edu/abs/2005QuInt.126...49L] [http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S104061820400076X] </ref> ''M. p. primigenius'', ''M. p. jatzkovi'', ''M. p. sibiricus'' və ''M. p. fraasi'' kimi regional və aralıq yarımnövlər də təklif edilib. <ref>{{cite journal
| last1 = Foronova | first1 = I. V. | last2 = Zudin | first2 = A. N. | title = Discreteness of evolution and variability in mammoth lineage: method for group study | publisher = The World of Elephants - Proceedings of the 1st International Congress, Rome, 2001 | location = Rome | year = 2001 | pages=540–543 | url = http://www.sovraintendenzaroma.it/content/download/4886/62925/file/540_543.pdf}}</ref> Müqəddəs Paul adası və Vreynql adasındakı qruplar materikdəki tüklü mamontdan daha kiçik olduğu üçün cırtdan növ olaraq təsvir edilib; Vreynql adasındakı qrupun yeni yarımnöv - ''M. p. vrangeliensis'' olduğu da təklif edilib.<ref> Vartanyan, S. L.; Garutt, V. E.; Sher, A. V. (1993). "Holocene dwarf mammoths from Wrangel Island in the Siberian Arctic". Nature 362 (6418): 337. [http://www.nature.com/nature/journal/v362/n6418/abs/362337a0.html] </ref> <ref> Dale Guthrie, R. (2004). "Radiocarbon evidence of mid-Holocene mammoths stranded on an Alaskan Bering Sea island". Nature 429 (6993): 746–749. [http://www.nature.com/nature/journal/v429/n6993/full/nature02612.html] [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15201907] </ref>Vreynql mamontları 5 min illik təcrid həyatı yaşayıb, ancaq genetik müxtəlifliyin yalnız kiçik itkisini yaşayıb. <ref> Nystrom, V.; Dalen, L.; Vartanyan, S.; Liden, K.; Ryman, N.; Angerbjorn, A. (2010). "Temporal genetic change in the last remaining population of woolly mammoth". Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences 277 (1692): 2331. [http://rspb.royalsocietypublishing.org/content/277/1692/2331] </ref>
 
== Təsviri ==
[[File:Combarelles-mammouth.jpg|thumb|250px|left|Les Kamberlzdan [[mağara]] təsviri, [[Fransa]]]]
Tüklü mamontun görünüşü yaxşı qorunulmuş yumşaq [[toxuma]]sı olan donmuş qalıntıların kəşfi ilə bərabər [[mağara]] rəsmlərindəki həyat təsvirlərinə görə digər [[ibtidai icma quruluşu]]na aid heyvanlardan daha yaxşı öyrənilmişdir. Yetkin erkəklərin çiyin hündürlükləri 2.7-3.4 [[metr]] arasındadır və [[çəki]]ləri də 6 [[ton]]a qədərdir. Bu hal-hazırda mövcud olan və ümumilikdə 3-3.4 [[metr]]ə çatan erkək [[Afrika fili]] ilə təqribən eynidir və erkən mamont növlərinin (''M. meridionalis'' and ''M. trogontherii'') və eyni dövrdə yaşamış ''M. columbi'' növünün ölçüsündən kiçikdir. Ölçülərin daha kiçik olmasının səbəbi bilinmir. [[Dişi]] tüklü mamontların hündürlüyü 2.6-2.9 [[metr]] arasındadır və erkəklər daha yüngüldür (4 [[ton]]a qədər). Yeni doğulan mamont təqribən 90 [[kiloqram]] olur. Bu ölçülər müasir fillərin ölçüsü ilə müqayisə edilərək alınmışdır.<ref>Lister, 2007. pp.&nbsp;82–83</ref> Vreynql adasındakı mamontların ölçüsü [[materik]]dəkilərdən daha kiçik olsa da, onların ölçüsü müxtəlifdir və cırtdan sayılacaq qədər kiçik deyil. <ref>Vartanyan, S. L.; Arslanov, K. A.; Karhu, J. A.; Possnert, G. R.; Sulerzhitsky, L. D. (2008). "Collection of radiocarbon dates on the mammoths (Mammuthus primigenius) and other genera of Wrangel Island, northeast Siberia, Russia". Quaternary Research 70: 51 [http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0033589408000422] </ref>İddia edilib ki, axırıncı tüklü mamontların nümayəndələri ölçüdə kiçilib və cinsi dimorfizm artıb, ancaq 2012-ci il tədqiqatı bunu inkar edib.<ref>Den Ouden, N.; Reumer, J. W. F.; Van Den Hoek Ostende, L. W. (2012). "Did mammoth end up a lilliput? Temporal body size trends in Late Pleistocene Mammoths, Mammuthus primigenius (Blumenbach, 1799) inferred from dental data". Quaternary International 255: 53. [http://ads.harvard.edu/cgi-bin/access_denied] [http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1040618211004368] </ref>
 
Tüklü mamontun soyuğa qarşı bir çox uyğunlaşması var və onların ən aydın görünəni bədənin bütün hissələrini əhatə edən xəz qatıdır. Soyuq havaya başqa uyğunlaşmalar olaraq müasir fillərinkindən daha kiçik qulaqları göstərmək olar; onlar 38 santimetr uzunluğundadır və eni 18–28 santimetrdir. 6-12 aylıq olan donmuş mamont balası "Dima"nın qulağının uzunluğu 13 santimetrdir. Kiçik qulaqlar [[istilik]] itkisini və donvurmanı azaldır və quyruq da eyni səbəbdən qısadır. Quyruq "Berezovka mamontunda" yalnız 36 [[santimetr]]dir. Mamont quyruğunda 21 fəqərə var (müasir [[fil]]in quyruğunda 28-33 fəqərə var). Dəri müasir fillərinkindən daha qalın deyil, 1.25-2.5 [[santimetr]] arasındadır. Tüklü mamontun dəri altında onun isti qalmasına kömək edən və 10 santimetrə qədər olan [[yağ]] təbəqəsi var. Tüklü mamontun quyruğu altında onu anusunu əhatə edən [[dəri]]nin geniş ətəyi var. Bu, müasir fillərdə də müşahidə edilir.<ref name="Lister 2007 82 87">Lister, 2007. pp.&nbsp;82–87</ref>
Sətir 125 ⟶ 124:
Xəz uzun cod qoruyucu tüklərin xarici örtüyü (bədənin yuxarı hissələrində 30 [[santimetr]], yanlarda və aşağıda 90 santimetrə qədər və diametrdə 0.5 [[millimetr]]) və nisbətən qısa və azca buruq olan alt tüklərin sıx daxili səthindən (uzunluğu 8 santimetr, diametri 0.05 millimetr) ibarətdir. [[Bud sümüyü]]ndəki tüklər 38 santimetr uzunluğundadır və ayaqlarınkı 15 santimetrdir və ayaq barmaqlarına çatır. Başdakı tüklər nisbətən qısadır, ancaq xortumun aşağısında və hər iki tərəfində uzundur. Qoruyucu tüklərdən daha qalın olan cod tüklər quyruğu 60 santimetrə qədər uzadır. Tüklü mamontun mövsümə uyğun olaraq tük tökməsi mümkündür və xəz ən ağır olduğu vaxt - [[yaz]]da tökülür. Mamont qalıqları [[payız]] fəslində daha yaxşı qorunduğuna görə donmuş mamontlarda qışdakı tük təbəqəsinin qorunması mümkündür. Müasir [[fillər]]in daha az tükü var və yeniyetmələrin yetkinlərdən daha geniş tük örtüyü var.<ref>Lister, 2007. pp.&nbsp;83–84</ref>Tüklü mamontların və fillərin üst saçlarının müqayisəsi göstərir ki, onlar bütov morfologiyada fərqlənmirdilər. <ref> Valente, A. (1983). "Hair structure of the Woolly mammoth, Mammuthus primigenius and the modern elephants, Elephas maximus and Loxodonta africana". Journal of Zoology 199 (2): 271–274. [http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1469-7998.1983.tb02095.x/abstract] </ref> Tüklü mamontların yağı onların tüklərində gizlədən yağifrazedici vəziləri var. Bu tükün izolyasiyasını azalda, suyu dəf edə və xəzə parlaqlıq verə bilərdi.<ref>Repin, V. E.; Taranov, O. S.; Ryabchikova, E. I.; Tikhonov, A. N.; Pugachev, V. G. (2004). "Sebaceous Glands of the Woolly Mammoth, Mammothus primigenius Blum.: Histological Evidence". Doklady Biological Sciences 398: 382–384. [http://link.springer.com/article/10.1023%2FB%3ADOBS.0000046662.43270.66] [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15587793] </ref>
 
Bugünə qədər yaxşı qalmış tüklü mamont xəzi [[narıncı]]-[[qəhvəyi]]dir, ancaq bu basdırılma zamanı [[piqment]]in ağardılmasından əmələ gəlmiş hesab edilir. [[Piqment]]asiyanın miqdarı saçdan-saça və [[saç]]ın tərkibində də fərqlənir.<ref name="Lister 2007 82 87" /> 2006-cı il tədqiqatı tüklü mamont sümüklərindən olan Mc1r genini ([[məməlilər]]in saç rənginə təsir edir) ardıcıllaşdırdı. İki [[allel]]lər var: dominant (tam aktiv) və resessiv (qismən aktiv). Məməlilərdə resessiv Mc1r [[allel]]ləri açıq rəngli saçla nəticələnir. Dominant [[allel]]lərin ən azı bir kopyası ilə doğulan mamontun tünd rəngli xəz təbəqəsi ola bilər, resessiv [[allel]]lərin iki kopyası ilə olanlar açıq rəngli ola bilər.<ref>Rompler, H.; Rohland, N.; Lalueza-Fox, C.; Willerslev, E.; Kuznetsova, T.; Rabeder, G.; Bertranpetit, J.; Schöneberg, T.; Hofreiter, M. (2006). "Nuclear Gene Indicates Coat-Color Polymorphism in Mammoths". Science 313 (5783): 62. [http://www.sciencemag.org/content/313/5783/62] [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16825562] </ref> 2011-ci il tədqiqatı göstərdi ki, açıq rəngli nümunələr nadir ola bilər.<ref> Workman, C.; Dalen, L.; Vartanyan, S.; Shapiro, B.; Kosintsev, P.; Sher, A.; Gotherstrom, A.; Barnes, I. (2011). "Population-level genotyping of coat colour polymorphism in woolly mammoth (Mammuthus primigenius)". Quaternary Science Reviews 30 (17–18): 2304. [http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0277379110003239] </ref> Ancaq 2014-cü il tədqiqatı göstərdi ki, nümunənin rəngi üst saçlarda boyanmamış, qoruyucu saçlarda ikirəngli, boyanmamış və qarışıq [[qırmızı]]-[[qəhvəyi]] və alt saçlarda boyanmamış olur və bu ümumi görünüşü açıq rəng olaraq verir.<ref>Tridico, Silvana R.; Rigby, Paul; Kirkbride, K. Paul; Haile, James; Bunce, Michael (2014). [http://www.researchgate.net/publication/259123707_Megafaunal_split_ends_microscopical_characterisation_of_hair_structure_and_function_in_extinct_woolly_mammoth_and_woolly_rhino] Quaternary Science Reviews 83: 68–75. [http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0277379113004320] </ref>
 
=== Diş quruluşu ===
Sətir 147 ⟶ 146:
=== Qidalanma ===
[[File:Lyuba.jpg|thumb|250px|left|[[Mədə]]sində hələ də [[qida]] olan donmuş mamont balası "Lyuba"]]
[[Həzm sistemi|Həzm]]in müxtəlif mərhələlərindəki [[qida]] bir neçə tüklü mamontun bağırsaqlarında tapılıb və bu onların qidalanmasının aydın izahını verir. Tüklü mamontlar özlərini bitki qidaları ilə, əsasən, ot bitkiləri, [[çiçəkli bitkilər]], kollar, [[mamırlar]] və [[ağac]]larla əlavə edilən ot və [[cilkimilər]]lə bəsləyirlər. Tərkib və növlər ərazidən-əraziyə fərqlənir. Müasir fillər kimi tüklü mamontların da inkişaflarını təmin eləmələri üçün müxtəlif qidalara ehtiyacı var idi. 6 [[ton]]luq [[yetkinlik|yetkin]] mamontun gündə 180 [[kiloqram]] yeməyə ehtiyacı var idi və bu qədər qidanı tapmaq üçün hər gün 20 [[saat]] kimi uzun bir vaxtda qida axtara bilərdi. [[Xortum]]un iki-barmaqlı ucu axırıncı buz dövrünün (Dördüncü buzlaşma, indiki dövrdən 2.58 milyon [[il]] əvvəl) qısa otlarını barmaqların əhatəsində tutaraq dərmək üçün [[Adaptasiya (biologiya)|adaptasiya]]ya uğramış ola bilər. Ancaq müasir fillər [[tropik]] mühitin daha uzun otlarının ətrafında öz xortumlarını bururlar. Xortum həm də böyük ot dəstələrini yerindən çıxartmaq, tumurcuqları və [[çiçək]]ləri dərmək və [[ağac]]ların və kolların olduğu yerdə [[yarpaq]]ları və budaqları qopartmaq üçün də istifadə edilə bilər. "Yukaqir mamontu" peyin [[göbələklər]]inin sporlarının olduğu bitki qidasını həzm edib. <ref>Lister, 2007. pp.&nbsp;88–91</ref> [[İzotop]] analizi göstərib ki, tüklü mamontlar [[at]]lardan və [[kərgədanlar]]dan fərqli olaraq, əsasən, C3 bitkiləri ilə qidalanırdılar. <ref>Bocherens, H.; Fizet, M.; Mariotti, A.; Gangloff, R. A.; Burns, J. A. (1994). "Contribution of isotopic biogeochemistry (13C,15N,18O) to the paleoecology of mammoths (Mammuthus primigenius)". Historical Biology 7 (3): 187. [http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/10292389409380453] </ref>
 
Alimlər mamont balası "Lyuba"nın [[mədə]]sində [[süd]] və bağırsaqlarında nəcisli maddə aşkar eləyib. <ref>Van Geel, B.; Fisher, D. C.; Rountrey, A. N.; Van Arkel, J.; Duivenvoorden, J. F.; Nieman, A. M.; Van Reenen, G. B. A.; Tikhonov, A. N.; Buigues, B.; Gravendeel, B. (2011). "Palaeo-environmental and dietary analysis of intestinal contents of a mammoth calf (Yamal Peninsula, northwest Siberia)". Quaternary Science Reviews 30 (27–28): 3935. [http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0277379111003234] </ref> Müasir [[fil]]lərdəki kimi "Lyuba" mamontu da nəbatatın həzm edilməsi üçün vacib olan bağırsaq [[mikroblar]]ının inkişafına yardım etmək üçün nəcisli maddə yemiş ola bilər. <ref> Fisher, D. C.; Tikhonov, A. N.; Kosintsev, P. A.; Rountrey, A. N.; Buigues, B.; Van Der Plicht, J. (2012). "Anatomy, death, and preservation of a woolly mammoth (Mammuthus primigenius) calf, Yamal Peninsula, northwest Siberia". Quaternary International 255: 94. [http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1040618211003132] </ref> [[Kanada]]nın [[Yukon]] ərazisindən olan tüklü mamontların [[izotop]] analizi göstərdi ki, mamont balası ən azı 3 il yedizdirilib, yavaş-yavaş ana südünün verilməsi azaldılıb və 2-3 yaşında olarkən nisbətən [[bitki]] ilə qidalanmağa keçib. Bu müasir fillərinkindən daha gecdir və səbəb olaraq [[yırtıcılar]]ın hücüm etməsi riskini və ya yüksək [[en dairəsi|en dairələri]]ndəki [[qış]] qaranlığının uzun periodlarında qida tapılmasındakı çətinlikləri göstərmək olar.<ref>Metcalfe, J. Z.; Longstaffe, F. J.; Zazula, G. D. (2010). "Nursing, weaning, and tooth development in woolly mammoths from Old Crow, Yukon, Canada: Implications for Pleistocene extinctions". Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology 298 (3–4): 257. [http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0031018210006036] </ref>
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/Tüklü_mamont"