|
[[Şəkil:Hippocrates rubens.jpg|thumb|right|200px|Hippokrat]]
'''Hipokrat''' (Yunanca: Ἱπποκράτης, ''Hippokrates'') (d. MÖ 460, İstanköy - ö. MÖ 370, Larissa), tıbbın babası olarak anılan İyon hekim.<sup>[1]</sup> Hekim olan babası tarafından yetiştirilip birçok yerde hekimlik yapmıştır.
'''Hippokrat''' (e.ə 460 - e.ə 377, Larissa, Teselya, Yunanıstan) — ənənəvi olaraq tibbin atası, həmçinin tibb elminin banisi sayılan qədim yunan həkimi. İndiki vaxtda da tibb şagirdlərinin diplom alarkən bəzi dəyişikliklərlə oxuduğu peşə andının ([[Hippokrat andı]]) adıyla xatırlanmasına qarşı, onun tərəfindən yazıldığı qətilik qazanmamışdır.
Hippokrat, atası tərəfindən yetişdirilib, Taşoz, Abdera, Larissa və Kyzikosda həkimlik etdi. Anadolunun şimal ellərini gəzdikdən sonra, İstanköy adasına dönərək həkimliyini davam etdirdi.
Anadolu’nun kuzey illerini gezdikten sonra İstanköy adasına dönerek hekimliğini sürdürdü. Antik İyonya’da bilimsel gelişme ve felsefe ile sımsıkı bağı olan hekimlik gözdeydi. Bu gelişme Hippokrates ile doruğa ulaştı. Kendisine göre tıbbın ilk kuralı “Primum non nocere” (Önce zarar verme!) ilkesidir.
Ölümündən sonra, İstanköy Adası Həkimlik Məktəbinin bütün kəşfləri Hippokrata aid edilmişdir; amma bunların hamısının olmasa belə, böyük bir hissəsinin həqiqətən onun kəşfi olduğuna şübhə yoxdur. Onun müalicəsi orqanizmdəki qan, limfa, öd kimi mayelərin xəstəliklərinə qarşıdır. Dövrünün bütün həkimlik məlumatlarına malik olması və bunları ən yaxşı şəkildə tətbiq etməsi əsərlərindən aydın olur.insan bədənindəki qan limfa və öd kimi mayelərin tarazlığının pozulduğunu və xəstəliklərin baş göstərdiyini müdafiə etdi.
Çağdaşı Eflatun ''Protagoras'' adlı yapıtında Hipokrat’tan “Koslu Asklepiades” olarak bahseder. Hipokrat'ın öğrencilerini para karşılığında eğittiğini ve hekimlik alanında Polykleitos ile Phidias'ın heykelcilikte kazandığı üne yakın bir ün kazandığından bahseder. Eflatun, “Phaidros” adlı yapıtında ise Hipokrat'a değinerek onun tıbba felsefi bir yaklaşım getirmiş ünlü bir Asklepiades olduğunu ve insan vücudunu bir bütün olarak ele aldığını anlatır.
== Xarici keçidlər ==
Aristoteles'in öğrencilerinden Menon ise yazdığı tıp tarihinde Hipokrat'ın hastalıkların nedeni konusundaki görüşlerine özel bir yer verir. Menon’un aktardığına göre, Hipokrat'ın temel hastalık kuramı; yanlış beslenme sonucunda sindirilemeyen bazı artıkların buhar çıkardığı, bu buharların vücuttan atılamayarak hastalıklara yol açtığı şeklindedir. Hippokrates tarafından yazıldığı kabul edilen “Corpus Hippocraticum” (Hipokrat’ın Toplu Yapıtları) adlı yapıtı milattan sonra onuncu yüzyıldan kalmadır. Arap ve Avrupa tıbbına katkısı büyüktür. Bu yapıtta; batıl inançlar, büyülü şifa yöntemleri reddedilerek bir bilim dalı olan tıbbın temel ilkeleri öğretilmiştir. Hipokrat'ın çağında hekimler “Asklepiadlar” denen (hekimlik tanrısı olarak kabul edilen Asklepios adından türemiştir) loncalarda toplanırdı. Hekimlik babadan oğula geçerdi. Genç hekimler loncaya alınırken günümüzde de geçerli olan fakat bazı değişikliklerin yer aldığı ünlü “Hipokrat Yemini” ederlerdi. Eski Hipokrat Yemini’nde tıp tanrısı olarak kabul edilen Asklepios adına yemin edilirken, yeni yeminde kutsal inançlar üzerine yemin edilmektedir. Eski metinde kesinlikle çocuk düşürme eylemi içinde olmamaya yemin edilirken yeni metinde "yasal gerekler dışında çocuk düşürtmeyeceğim" denilmektedir. Eski metinde "hayatımı ve sanatımı kutsal ve saf olarak saklayacağım" ifadesi varken şimdiki yeminde böyle bir ifade yoktur.
== Hipokrat'ın ölümünden sonra Kos Adası Hekimlik Okulu'nun bütün buluşları Hipokrat'a mal edilmiştir. Bunların tümünün değilse de büyük bir bölümünün onun buluşu olduğuna kuşku yoktur.<sup>[''kaynak belirtilmeli'']</sup> Örneğin; bazı hastalıkları Hipokrat ilk kez tanımlamıştır, “Sopalanmış parmaklar” adlı hastalığa “Hipokratik parmaklar” denilmektedir. Çünkü ilk kez Hipokrat bu hastalığın tanımını yapmıştır. Diğer tanımladığı hastalıklar ise; "akciğer kanseri", “akciğer hastalığı”, “siyanotik kalp hastalığı”dır. ==
* [http://az.med.az/2009/03/10/hipokrat-and305-hipokrates.html Hippokrat]
| 