Məntiq: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k Removing Link GA template (handled by wikidata) |
Teqlər: Mobil redaktə Mobil tətbiqetmə vasitəsilə redaktə |
||
Sətir 15:
Məntiqin əsas vəzifəsi bütün dövrlərdə eyni olubdur :'''nəticə çıxartmaq mümkün olan hər şeyi tətdiq və analiz etmək'''. Bununla belə,hesab edilir ki, nəticə obyektin məzmunundan deyil,onu tətdiq metodlarından birbaşa asılıdır.Ona görə də tətqiqat metodlarını rəngarəngliyi və subyektiv baxışların çoxluğu arzuolunandır.
İnduksiyanın ümumi səciyyəsi. İnsanlar təbiətdə və sosial həyatda eyni tipli hadisələri müşahidə edərkən onlarda müəyyən xassə və əlamətlərin təkrar olunduğuna diqqət yetirirlər. Oxşar şəraitdə özünü göstərən bu təkrarlanma sübut edir ki, həmin xassə və əlamətlər fərdi xarakter daşımır, müəyyən çoxluğun (sinfin) bütün üzvlərinə aiddir. Bu proses xüsusi bilikdən ümumi biliyə keçilməsini ifadə edir və induksiya (latınca şamil etmək, yönəltmək deməkdir) adlanır. Beləliklə, induksiya elə bir əqli nəticəyə deyilir ki, burada hər hansı bir sinfə daxil olan hadisələrdə müəyyən əlamətlərin təkrar olunmasına əsaslanaraq, onların həmin sinfin bütün üzvlərinə aid olduğu haqqında nəticə çıxarılır. Qeyd edək ki, deduktiv əqlinəticədən fərqli olaraq induksiya dəqiq və mötəbər bilik vermir. Bu yol ilə çıxarılan nəticə həqiqətə bənzər, ehtimali xarakter daşıyır. Lakin bu elmdə və gündəlik həyatda induksiyanın mühüm rolunu inkar etmir. Çünki dünyadakı bütün hadisələr təkcə ilə ümuminin ayrılmaz vəhdəti halında mövcuddur. Buna görə də predmetlərdəki ümumi, təkrarlanan, qanunauyğun əlaqələri aşkar etməyin mühüm bir metodunu ayrı-ayrı hadisələri öyrənmək təşkil edir. Təsadüfi deyildir ki, elm tarixində bir çox kəşflər təcrübi yol ilə ayrı-ayrı hadisələrdə baş verən əlamətlərin ümumiləşdirilməsi əsasında baş vermişdir.
Məntiqin konkret sahələri bütün tarix boyu tədricən dəyişilibdir.
| |||