1981-ci il irland aclıq aksiyası: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
(Fərq yoxdur)

06:34, 5 iyun 2015 versiyası

1981-ci il irland aclıq aksiyası (ing. 1981 Irish hunger strike) — 1976-cı ildə Britaniya hökümətinin Şimali İrlandiya münaqişəsi zamanı həbs olunmuş şəxslərə əvvəllər tətbiq etdiyi Special Category Status anlayışını istisna etməsi ilə başlamış 5 illik qarşıdurmanın kulminsiya nöqtəsi. 1981-ci il aclıq aksiyasından əvvəl də məhbuslar onlara yarıhərbi, siyasi statusun qaytarılması tələbi ilə bir neçə dəfə aclıq keçirmişdilər [1].

Həlak olmuşların xatirəsinə Milltaun qəbirstanlığında yerləşdirilmiş memorial
Meyz həbsxanasının bloklarını simvilozə edən H hərfi formasında hazırlanmış bə Boqsaydda yerləşdirilmiş memorial

Xüsusi statusu ləğv edilməsinin ildönümündə, 1 mart 1981-ci ildə Meyz həbsxanasında aclıq aksiyasına İrlandiya Respublikaçı Ordusunun üzvü Bobbi Sends (ing. Bobby Sands). 15 martda aclığa daha bir iştirakçı da, 22 martda isə daha ikisi qoşuldu[1].

Aclıq edənlər 5 tələb irəli sürürdülər:

  1. həbsxana uniformasını geyinməmək hüququ;
  2. həbxsanada iş görməmək hüququ;
  3. digər məhbuslarla əlaqə azadlığı, həmçinin də təhsil və əyləncə tədbirlərinin təşkili imkanı;
  4. hər həftə bir ziyarət və bir bağlama hüququ;
  5. tam əfv hüququ (full restoration of remission lost through the protest).[2]

1981-ci ilin aprelində ürək tutmasından Freman və Cənubi Tiron rayonundan İrlandiya respublikaçılar partiyasından seçilmiş parlament üzvü Frenk Maquayer vəfat edir. 26 martda Bobbi Sends yerli seçkilərdə namizəd kimi irəli sürülür və 9 apreldə 3092 səs yığaraq Parlamentə seçilərək Parlamentin ən cavan üzvü olur[3]. Bu uğurdan sonra Britaniya höküməti bir ildən çox azadlıqdan məhrum edilmə cəzası çəkənlərə namizədliyini irəli sürməyi qadağan etdi [4][5].

Маргарет Тэтчер, премьер-министр Великобритании, не пошла на уступки, и голодовка кончилась смертью десяти республиканцев[6]. Сэндс умер 5 мая, через 66 дней после начала голодовки, в госпитале тюрьмы, от истощения[7]. Известие о его смерти вызвало волнения, двое людей погибли от погромов националистов на севере Белфаста[8][9]. Похороны Сэндса 7 мая посетили 100 000 человек[1].

Голодовка 1981 года кончилась 3 октября 1981 года; на тот момент среди заключённых голодало 6 человек[1].

Голодовка привела к радикализации политики ирландских националистов и электоральному успеху партии Шинн Фейн[10].

О событиях голодовки в 2008 году был снят фильм «Голод». Şablon:Навигация

Погибшие

Имя Организация Начало голодовки Дата смерти Продолжительность голодовки
Бобби Сэндс ИРА 1 марта 5 мая 66 дней
Фрэнсис Хьюз ИРА 15 марта 12 мая 59 дней
Рэймонд Маккриш ИРА 22 марта 21 мая 61 день
Пэтси О’Хара ИНОА 22 марта 21 мая 61 день
Джо Макдоннелл ИРА 8 мая 8 июля 61 день
Мартин Хёрсон ИРА 28 мая 13 июля 46 дней
Кевин Линч ИНОА 23 мая 1 августа 71 день
Киран Дохерти ИРА 22 мая 2 августа 73 дня
Томас Макэлви ИРА 8 июня 8 августа 62 дня
Майкл Девайн ИНОА 22 июня 20 августа 60 дней

Примечания

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 "The Hunger Strike of 1981 - A Chronology of Main Events" (ingilis). 2011-02-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-02-08.
  2. Taylor, Provos The IRA & Sinn Féin, p. 229—234
  3. BBC News, 1981: Hunger striker elected MP (April 1981)
  4. Julian Haviland, «Bill to stop criminal candidates», The Times, 13 June 1981, p. 2.
  5. Gay, Disqualification for membership of the House of Commons (October 2004)
  6. David McKittrick. "Remembering Bobby Sands". The Independent. 5 May 2006. 2012-07-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2007-05-26. (#apostrophe_markup)
  7. O’Keeffe, «Suicide and Self-Starvation Suicide and Self-starvation», Philosophy, Vol. 59, No. 229 (Jul., 1984), pp. 349—363
  8. Malcolm Sutton. "An Index of Deaths from Conflict in Ireland". CAIN. 2011-02-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2007-09-07.
  9. "A Chronology of the Conflict - 1981". CAIN. 2011-02-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2007-09-07.
  10. Taylor, Peter. Provos The IRA & Sinn Féin. Bloomsbury Publishing. 1997. 251–252. ISBN 0-7475-3818-2.

Şablon:Конфликт в Северной Ирландии Şablon:Временная Ирландская республиканская армия

Категория:Конфликт в Северной Ирландии Категория:1981 год в Великобритании Категория:Смерть в знак протеста Категория:Ирландская республиканская армия