Mormonlar: Redaktələr arasındakı fərq

 

== Tarixi ==

 

XIX yüzilin ilk yarısında Şimali Amerikada qurulmuş olan çox dəyişik, geniş ölçüdə tepkilər yaratmış bir xristian məzhəbinə “mormon”, bu məzhəbdən kimsələrə də “mormonlar” adı verilir. Məzhəbin əsl adı “Sonrakı gün əzizləri” Kilisəsidir.

“Sonraki Gün əzizləri” Kilisəsi, rəsmi qeydlərə görə 1830-cu ilin 6 aprel günü Nyu-Yorkda, La Fayettede Cosef Smith (1805-1844) adında biri tərəfindən qurulmuşdur. Öz iddiasına görə 14 yaşındaykən vəhy gəlib “Mormon kitabı” üçün təsirlənən Cosef Smith bu kilisəni ilk qurduğunda sadəcə 6 üzvü vardı. Bunlar eyni zamanda qurucu üzvülərdilər.

Quruluşu izləyən dönəmdə böyük çətinliklərlə qarşılaşan, gördükləri etiraz səbəbiylə yerlərini-yurdlarını buraxmaq məcburiyyətində qalan Cosef Smith və onun ardından gedənlər Smithin “Vəd edilmiş torpaqlar” saplantısına uyaraq Qərb yoluna düşdüler. Bunlardan bəziləri Ohio, bəziləri də Missouriyə getdilər. İçlərindən böyük bir qismi Nauvooda, ilk yerleşik Mormon toplumunu qurduqları Illinoisda yerləşdilər. 1844-cü ildə Cosef Smith və qardaşı Hayrum, qorunmaq məqsədiylə həbsxanaya alınmış olmalarına rəğmən qızğın, gözü dönmüş bir topluluq tərəfindən öldürüldülər.

Məzhəbə qarşı sərt bir etiraz göstərilməsinin səbəbi, mormonların materialist dünya görüşü və çoxevlilik düzənin, müdafiə edib uyğulamalarıydı. Bu məzhəbə görə, kişilər də, qadınlar da birdən artıq şəxslə evlilik qura bilirdilər.

 

Cosef Smithin yerinə Briqham Younq keçdi. 1846-cı ildə, Mormon Kilisəsinin yeni başçısı Briqham Younq və onbeş min Mormon, Qayalıq Dağlar bölgəsinə doğru yürüyüşə keçdilər. 1847-ci ilin iyul ayı içində, ilk və öncü Mormon topluluğu Salt Lake (Tuzlu Göl) Vadisine çatdı. Bugün Utah adıyla bilinən çevrədə torpağı işləməyə başladı. Utah, o zamandan bəri Mormon Kilisesinin qərargahı, mərkəzi olmuşdur.

Kilisənin təməl inancı, insanların ancaq öz günahlarından dolayı cəzalandırıla biləcəkləri, Adəmin günahlarından sorumlu olmadıqlarıdır. Zamanla bəlirli ölçüdə yayğınlaşan Mormon məzhəbi üzvlərinin sayı, günümüzdə təqribi olaraq 500.000-dir. Yenə təqribi olaraq 2000 Mormon gənci, davamlı şəkildə “misyoner” kimi çalışırlar.

Amerikada bu məzhəbə qarşı ən şiddətli etiraz, çox evlilik uyğulamasından doğmuş və 1882-ci ildə bu qaydanın uyğulaması özəl bir qanunla yasaqlanmışdır.

 

== Həmçinin bax ==

 

[[Kateqoriya:Mormonizm]]