Böyük ipək yolu: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Eagle94 (müzakirə | töhfələr)
Eagle94 (müzakirə | töhfələr)
Sətir 37:
 
2000 il ərzində qərblə şərqi birləşdirən Böyük İpək yolu öz tarixi əhəmiyyətini yenidən bərpa etməklə, 1000 il bundan əvvəl olduğu kimi müxtəlif mədəniyyətlər və sivilizasiyalar arasında körpü yaratmaq imkanma malikdir.
 
Azərbaycan hələ o vaxtlar da bu nəhəng yolun əsas ticarət və nəqliyyat qovşaqlarından biri olmuşdur. Ölkəmiz bu günə qədər öz nadir coğrafı mövqeyini itirməmiş, Böyük İpək yolunun bərpasının təşəbbüsçülərindən biri olmuşdur.
 
[[1998]]-ci il sentyabrın 8-də Bakıda Azərbaycan Respublikasının Prezidenti [[Heydər Əliyev]]in və Gürcüstan prezidenti [[Eduard Şevardnadze]]nin təşəbbüsü ilə tarixi Böyük ipək yolunun bərpası üzrə TRASEKA proqramı çərçivəsində Avropa və Asiya Dövlət başçılarının 1-ci zirvə görüşünə həsr olunmuş beynəlxalq konfrans keçirilmişdir.
 
Konfransda 32 ölkənin - Azərbaycan, Avstriya, Ermənistan, Belçika, Bolqarıstan, Böyük Britaniya, Almafliya Yünanıstan, Gürcüstan, İran, İspaniya, İtaliya, Qazaxıstan, Çin, Qırğızıstan, Moldova, Monqolustan, Niderland, Norveç, Polşa, Rusiya, ABŞ, Tacikistan, Türkiyə, Ruminiya, Ukrayna, Özbəkistan, Finlandiya, Fransa, İsveç, Yaponiyan və 13 Beynəlxəaq Təşkilatının -Birləşmiş Millətlər Təşkilatının, Avropa Yenidənqurma və İnkişaf Bankının, Qara dəniz Əməkdaşlıq Təşkilatının, Beynəlxalq Dəniz Təşkilatının, Dünya Bankının, Avropa Birliyi Komissiyasının, Beynəlxalq Avtomobil Nəqliyatları İttifaqlarının, Avropa Nəqliyyat Nazirləri Konfransının, Avropada Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatlarının və Dəmir Yollarının nümayəndə heyətləri iştirak edirdi.
 
Dövlətimizin başçısı möhtərəm Heydər Əliyev cənablarının böyük səyləri nəticəsində beynəlxalq konfransın mühüm yekunlarından biridə ondan ibarət oldu ki, Avropa və Asiyanı bir-birinə daha çox bağlayacaq "Böyük İpək Yolu" proqramını həyata keçirən təşkilatın katibliyini Bakıda yerləşdirmək qərara alındı bu hadisənin özü də Azərbaycanın həmin layihənin gerçəkləşməsində daha çox bəhrələnməsi üçün əlavə imkanlar açır.
 
Tarixi İpək Yolunun bərpası üzrə aparılan işlər Azərbaycan Respublikasmın Dünya birliyi ölkələri ilə inteqrasiyanın daha da güclənməsinə xidmət edir. İlk əvvəl, Azərbaycanjn mövcud əlaqə vasitələrinin dünya stadartlanna uyğun olaraq yenidən qurulması respublikada çoxlu mövcud istehsal sahələrinin müasir tələblərə uyğunlaşdırılması və genişləndirilməsi, habelə bu istiqamətdə yeni müəssisələrinin yaradılması zərurətini meydana çıxarır. Bu sahədə fəaliyyətin böyük miqyasını təsəvvür etmək üçün təkcə faktları nəzərə çatdırmaq kifayətdir ki, hesablamara görə nəqliyyat sistemlərinin yenidən qurulmasma respublika da 900 milyon ABŞ dolları həcmində vəsait o cümlədən, dəmir yolu nəqliyyatı üçün 243, dəniz nəqliyyatı üçün 78, avtomobil nəqliyyatı üçün 109 milyon tələb olunur. Təkcə Bakı-Gürcüstan sərhədi avtomagistralın yenidən qurulması məqsədi ilə 900 milyon dollar ayrılması nəzərdə tutulur.
 
"TRASEKA" proqramına uyğun dəniz nəqliyyatı vasitəsi ilə yüklərin daşınmasının iqtisadi səməriliyini artırmaq məqsədi ilə Aralıq və Qara dənizləri hövzə limanları ilə yanaşı Xəzər dənizinin istər Azərbaycan daxili, istərsə də ümumi hövzədə fəaliyyət göstərən limanların da dünya standartlarına uyğun şəkildə inkişafını təmin edilməsini tələb edir. Azərbaycan beynəlxalq nəqliyyat əlaqələri sistemində yerini müəyyən edən 2-ci mühüm amil dəniz nəqliyyatının inkişaf etməsidir. Belə ki, qədim İpək Yolunun bərpası dəniz nəqliyyatını Avropa və Asiya ölkələri arasında tranzit yük axımına malik olan mühüm nəqliyyat vasitəsinə çevrilmişdir.
 
Dəniz nəqliyyatı tarixən yüklərin daşınmasında əsas və iqtisadi cəhətdən sərfəli vasitə olmuşdur. Bu səbəbdəndir ki, hər bir dövlət milli donanmasmı və liman terminallarını inkişaf etdirməyə, müstəqil milli-xarici ticarət qarantına malik olmağa çalışır.
 
Xarici Bazarda nəqliyyat sahəsi üzrə fəaliyyət əhəmiyyətli dərəcədə milli ixrac potensialını artırmağa, dəniz ticarətinin inkişafına və bütövlükdə Azərbaycan iqtisadiyyatının sabitləşməsinə imkan verir.
 
Avstriya nəqliyyat dəhlizinin uzunluğu 3,5-4 min mil (l mil- 1852 metrdir.) təşkil edir. Bütün xətt boyunca yüklər nəqliyyatın müxtəlif növləri ilə daşınır. Bu baxımdan Bakı Beynəlxalq Ticarət limanının fəaliyyəti əvəz edilməzdir.
 
"Böyük İpək Yolu" proqramı çərçivəsində nəqliyyat əlaqələrinin inkişafı respublika daxilində müxtəlif nəqliyyat yollarının kəsişdiyi 7 formalaşmış nəqliyyat qovşaqları (Bakı, Əli-Bayramlı, Yevlax, Lənkəran, Gəncə, Naxcıvan, Culfa) fəaliyyət göstərir ki, bunlar da xarici iqtisadi əlaqələrin formalaşmasında mühüm rol oynayır. Bu şəhərlərin nəqliyyat xətlərinin birləşdiyi yerdə yerləşməsi, burada otellərin, kempinqlərin, xüsusi avtoparkı olan motellərin tikintisini tələb edir.
 
Azərbaycanda xarici turizmi, neft sənayesini və İpək yolunu inkişaf etdirmək üçün aşağıdakıları qeyd edə bilərik:
- Respublikamızda neft sənayesinin inkişafı ilə əlaqədar olaraq rekreasiya potensialının xarici sərmayədarlara tanıdılması və təbliği.
- respublikamızda neft sənayesinin və nəqliyyat daşınmalarının artması ilə əlaqədar cəlb olunmuş sərmayənin bir hissəsinin xarici turizmin inkişafına yönəltmək.
- Fəaliyyət göstərən perspektivli rekreasiya müəssisələrində xidmətin səviyyəsini yüksəltmək, turist qəbulu imkanlarının artınlması üçün onlara güzəştli şərtlərlə kreditlərin verilməsi.
Müasir dövrdə enerji daşıyıcıları məhz elə materialdır ki o, əvvəllər İpək Yolu adlanmış yol boyunca satılacaq əsas mal kimi ipəyi əvəz edir.Bununla da bütün dünya bu bölgəyə böyük diqət yetirir, çünki o, təbii coğrafi-siyasi əhəmiyyətə malikdir.
Qədim İpək Yolunun bərpası Azərbaycanda fəaliyyət göstərən xarici şirkətlərin fəaliyyətində yeni bir mərhələ, respublikamızın dirçəlişi üçün güclü faktor rolunu oynayacaqdır. Onu da qeyd etmək lazımdır ki, Böyük İpək Yolunun bərpası özü ilə kompleks tədbirlərin həyata keçirilməsini də sürətləndirir.
Azərbaycanın dünya ölkələri arasında əlverişli geosiyası vəziyyətdə olması dünya ölkələrinin iqtisadi marağına səbəb olub ki buda aşağıdakı amillərlə bağlıdır:
- Hələ yüz illər Öncə "Böyük İpək Yolu"nun Azərbaycandan keçməsi.
- Ən ucuz nəqliyyat növü olan və iqtisadi əlaqələrdə mühüm rol oynayan dəniz nəqliyyatının respublika ərazisində kəsişməsi.
- Kiçik əraziyə malik olmasma baxmayaraq beynəlxalq əhəmiyyətli nəqliyyatın bütün sahələrinin - dəmir yolu, avtomobil, boru kəməri və hava nəqliyyatının və s. inkişafı üçün əlverişli şəraitin olması.
Bütün bu göstərilən amilləri nəzərə alaraq belə nəticəyə gəlmək olar ki, Böyük İpək Yolunun bərpası:
Yeni nəqliyyat dəhlizi təkcə iqtisadi yox, həm də mədəni əlaqələrin
intensivləşməsinə şərait yaradacaq.
Qafqazda münaqişə ocaqlarının söndürülməsində əvəzsiz rol oynayacaq(30-dan
artıq ölkənin təsiri ilə).
- Ölkəmizin mövcud kommunikasiyalarının müasir tələblərə uyğun qurulmasına kömək edəcək.
- Azərbaycanın sosial-iqtisadi problemlərinin həllində o, cümlədən işsizliyin azaldılmasında irəliləyişlər əldə etməyinə səbəb olacaq.
- Azərbaycanın dünya miqyasında nüfuzunu, gücünü artıracaq və region ölkələri onun qüdrəti ilə hesablaşmalı olacaq.
 
== İstinadlar ==