|
=== 1965–ci il siyahıyaalınması ===
{| class="wikitable" style="text-align: right;"
|- style="background:#e0e0e0;"
! rowspan="2" | Dil<br/>
! colspan="4" | 24 oktyabr, 1965-ci il sa.<ref name="pages 331-354">[http://books.google.ru/books?id=YfUcgOCNE08C&printsec=frontcover&dq=ISBN:+0774667109,+9780774667104&hl=ru&sa=X&ei=pcCSU_qiD8bjywPq6YC4DA&ved=0CCoQuwUwAA#v=onepage&q=ISBN%3A%200774667109%2C%209780774667104&f=false Composition linguistique des nations du monde. 1. L'Asie du Sud: secteurs central et occidental.] Auteurs – Heinz Kloss, Grant D. McConnell. Centre international de recherches sur le bilinguisme. Québec: Les [http://www.pulaval.com Presses de l'Université Laval], 1974, pages 331-354. ISBN 9780774667104</ref>
|- style="background:#e0e0e0;"
! Danışanların ana dili<ref name="sayfa 231">Türkiye'de Diller ve Etnik Gruplar. Yazarlar: Prof. Dr. Ahmet Buran, Berna Yüksel Çak. Ankara: Akçağ Yayınları, 2012, sayfa [http://www.dilarastirmalari.com/files/DAD_2012_11_Tanitma_Colak_227-232.pdf 231]. ISBN 9786055413545</ref>
! %
! Danışılan tək dil
! Mükəmməl danışılan ikinci dil
|-
| style="text-align:left;"| '''Toplam'''
| 31 391 421
| 100.00
| 28 583 607
| 2 786 610
|-
| style="text-align:left;"| '''[[Türk dili]]'''
| 28 289 680
| 90.12
| 26 925 649
| 1 387 139
|-
| style="text-align:left;"| '''[[Kurmanc dili]]'''
| 2 219 502
| 7.07
| 1 323 690
| 429 168
|-
| style="text-align:left;"| '''[[Ərəb dili]]'''
| 365 340
| 1.16
| 189 134
| 167 924
|-
| style="text-align:left;"| '''[[Zaza dili]]'''
| 150 644
| 0.48
| 92 288
| 20 413
|-
| style="text-align:left;"| '''[[Çərkəz dili]]'''
| 58 339
| 0.19
| 6 409
| 48 621
|-
| style="text-align:left;"| '''[[Yunan dili]]'''
| 48 096
| 0.15
| 3 203
| 78 941
|-
| style="text-align:left;"| '''[[Gürcü dili]]'''
| 34 330
| 0.11
| 4 042
| 44 934
|-
| style="text-align:left;"| '''[[Erməni dili]]'''
| 33 094
| 0.11
| 1 022
| 22 260
|-
| style="text-align:left;"| '''[[İngilis dili]]'''
| 27 841
| 0.09
| 21 766
| 139 867
|-
| style="text-align:left;"| '''[[Laz dili]]'''
| 26 007
| 0.08
| 3 943
| 55 158
|-
| style="text-align:left;"| '''[[Pomak dili]]'''
| 23 138
| 0.07
| 2 776
| 34 234
|-
| style="text-align:left;"| '''[[Bosniya dili]]'''
| 17 627
| 0.06
| 2 345
| 34 892
|-
| style="text-align:left;"| '''[[Alban dili]]'''
| 12 832
| 0.04
| 1 075
| 39 613
|-
| style="text-align:left;"| '''[[Ladino dili]]'''
| 9 981
| 0.03
| 283
| 3 510
|-
| style="text-align:left;"| '''[[Çeçen dili]]'''
| 7 563
| 0.02
| 2 500
| 5 063
|-
| style="text-align:left;"| '''[[Serb dili]]'''
| 6 599
| 0.02
| 776
| 58 802
|-
| style="text-align:left;"| '''[[Alman dili]]'''
| 4 901
| 0.02
| 790
| 35 704
|-
| style="text-align:left;"| '''[[Abazin dili]]'''
| 4 563
| 0.01
| 280
| 7 556
|-
| style="text-align:left;"| '''[[Bolqar dili]]'''
| 4 088
| 0.01
| 350
| 46 742
|-
| style="text-align:left;"| '''[[Fransız dili]]'''
| 3 302
| 0.01
| 398
| 96 879
|-
| style="text-align:left;"| '''[[İtalyan dili]]'''
| 2 926
| 0.01
| 267
| 3 861
|-
| style="text-align:left;"| '''[[İspan dili]]'''
| 2 791
| 0.01
| 138
| 4 297
|-
| style="text-align:left;"| '''[[Rus dili]]'''
| 1 088
| 0.00
| 284
| 4 530
|-
| style="text-align:left;"| '''[[Fars dili]]'''
| 948
| 0.00
| 72
| 2 103
|-
| style="text-align:left;"| '''[[Roman dili]]'''
| 406
| 0.00
| 53
| 6 909
|-
| style="text-align:left;"| '''[[Niderland dili]]'''
| 366
| 0.00
| 23
| 219
|-
| style="text-align:left;"| '''[[Çex dili]]'''
| 168
| 0.00
| 25
| 76
|-
| style="text-align:left;"| '''[[Polyak dili]]'''
| 110
| 0.00
| 20
| 377
|-
| style="text-align:left;"| '''[[Portuqal dili]]'''
| 52
| 0.00
| 5
| 3 233
|-
| style="text-align:left;"| '''[[Xorvat dili]]'''
| 45
| 0.00
| 1
| 1 585
|-
| style="text-align:left;"| '''[[Kırmanc dili]]'''
| 45
| 0.00
| 5
| 308
|-
| style="text-align:left;"| '''[[Kırdaş dili]]'''
| 42
| 0.00
| 1
| 109
|-
| style="text-align:left;"| '''Digərləri'''
| 34 967
| 0.11
| 6
| 1 583
|}
{| class = class="wikitable sortable"
|+ Türkiyədə birinci dərəcəli inzibati vahidlərdə danışlan dillər, 1965-ci il siyahıyaalınması<ref>Türkiye'de Diller ve Etnik Gruplar. Yazarlar: Prof. Dr. Ahmet Buran, Berna Yüksel Çak. Ankara: Akçağ Yayınları, 2012, 318 sayfa. ISBN 9786055413545</ref>
![[Türkiyənin inzibati bölgüsü|İllər]]
![[Türk dili|Türkcə]]
![[Kurmanc dili|Kurmancca]]
![[Ərəb dili|Ərəbcə]]
![[Zaza dili|Zazaca]]
![[Çərkəz dili|Çərkəzcə]]
![[Yunan dili|Yunanca]]
![[Gürcü dili|Gürcücə]]
![[Erməni dili|Ermənicə]]
![[Laz dili|Lazca]]
![[Pomak dili|Pomakca]]
![[Bosniya dili|Bosniyaca]]
![[Alban dili|Albanca]]
![[Ladino dili|Ladinoca]]
|----
|bgcolor="#64b1ff"|[[Adana ili|Adana]] <small>([[Osmaniyə ili|Osmaniyə]] daxil)</small>
|866 316
|7 581
|22 356
|332
|51
|51
|0
|28
|9
|0
|312
|483
|29
|----
|bgcolor="#64b1ff"|[[Adıyaman ili|Adıyaman]]
|143 054
|117 325
|7
|6 705
|0
|0
|0
|84
|4
|0
|0
|0
|0
|----
|bgcolor="#64b1ff"|[[Afyonkarahisar ili|Afyonkarahisar]]
|499 461
|125
|19
|1
|2 172
|169
|2
|2
|1
|16
|14
|2
|1
|----
|bgcolor="#FF6666"|[[Ağrı ili|Ağrı]]
|90 021
|156 316
|105
|4
|2
|2
|77
|5
|0
|1
|103
|0
|0
|----
|bgcolor="#64b1ff"|[[Amasya ili|Amasya]]
|279 978
|2 179
|9
|2
|1 497
|6
|1 378
|208
|6
|0
|10
|336
|1
|----
|bgcolor="#64b1ff"|[[Ankara ili|Ankara]]
|1 590 392
|36 798
|814
|21
|393
|124
|41
|66
|120
|7
|126
|833
|64
|----
|bgcolor="#64b1ff"|[[Antalya ili|Antalya]]
|486 697
|23
|2
|0
|0
|14
|0
|0
|2
|0
|0
|1
|0
|----
|bgcolor="#64b1ff"|[[Artvin ili|Artvin]]
|190 183
|46
|4
|0
|0
|4
|7 698
|1
|12 093
|1
|1
|0
|0
|----
|bgcolor="#64b1ff"|[[Aydın ili|Aydın]]
|523 583
|168
|85
|0
|112
|71
|4
|1
|4
|0
|26
|88
|0
|----
|bgcolor="#64b1ff"|[[Balıkəsir ili|Balıkəsir]]
|698 679
|560
|38
|8
|3 144
|236
|1 273
|9
|205
|1 707
|314
|24
|4
|----
|bgcolor="#64b1ff"|[[Biləcik ili|Biləcik]]
|137 674
|5
|4
|0
|736
|4
|73
|1
|1
|2
|6
|3
|0
|----
|bgcolor="#b2d8ff"|[[Bingöl ili|Bingöl]]
|62 668
|56 881
|19
|30 878
|17
|0
|1
|11
|1
|0
|0
|0
|3
|-----
|bgcolor="#FF6666"|[[Bitlis ili|Bitlis]]
|56 161
|92 327
|3 263
|2 082
|205
|1
|5
|16
|0
|0
|0
|1
|2
|----
|bgcolor="#64b1ff"|[[Bolu ili|Bolu]] <small>([[Düzcə ili|Düzcə]] daxil)</small>
|375 786
|363
|0
|0
|1 593
|3
|1 541
|488
|1 791
|0
|40
|6
|1
|----
|bgcolor="#64b1ff"|[[Burdur ili|Burdur]]
|194 910
|2
|7
|0
|0
|3
|12
|0
|0
|0
|0
|1
|0
|----
|bgcolor="#64b1ff"|[[Bursa ili|Bursa]]
|746 633
|213
|22
|0
|799
|106
|2 938
|35
|517
|65
|1 169
|1 928
|69
|----
|bgcolor="#64b1ff"|[[Çanaqqala ili|Çanaqqala]]
|338 379
|443
|0
|25
|1 604
|5 258
|4
|9
|12
|3 675
|516
|6
|121
|----
|bgcolor="#64b1ff"|[[Çankırı ili|Çankırı]] <small>([[Karabük ili|Karabük]] daxil)</small>
|250 510
|158
|1
|0
|0
|1
|0
|3
|2
|0
|0
|0
|0
|----
|bgcolor="#64b1ff"|[[Çorum ili|Çorum]]
|474 638
|8 736
|4
|0
|1 808
|12
|8
|51
|3
|7
|0
|0
|0
|----
|bgcolor="#64b1ff"|[[Dənizli ili|Dənizli]]
|462 860
|283
|28
|5
|8
|97
|1
|1
|0
|2
|1
|3
|0
|----
|bgcolor="#ffb3b3"|[[Diyarbəkir ili|Diyarbəkir]]
|178 644
|236 113
|2 536
|57 693
|1
|1
|3
|134
|3
|48
|1
|5
|0
|----
|bgcolor="#64b1ff"|[[Ədirnə ili|Ədirnə]]
|290 610
|386
|104
|21
|9
|18
|2
|12
|3
|10 285
|329
|58
|92
|----
|bgcolor="#64b1ff"|[[Elazığ ili|Elazığ]]
|244 016
|47 446
|17
|30 921
|0
|2
|0
|2
|30
|12
|3
|2
|0
|----
|bgcolor="#64b1ff"|[[Ərzincan ili|Ərzincan]]
|243 911
|14 323
|13
|298
|4
|5
|0
|12
|2
|3
|0
|1
|0
|----
|bgcolor="#64b1ff"|[[Ərzurum ili|Ərzurum]]
|555 632
|69 648
|86
|2 185
|109
|8
|4
|11
|24
|7
|1
|5
|1
|----
|bgcolor="#64b1ff"|[[Əskişəhər ili|Əskişəhər]]
|406 212
|327
|42
|0
|1 390
|4
|3
|0
|14
|23
|114
|78
|0
|----
|bgcolor="#64b1ff"|[[Qaziantep ili|Qaziantep]]
|490 046
|18 954
|885
|1
|4
|6
|0
|4
|3
|0
|1
|11
|0
|----
|bgcolor="#64b1ff"|[[Girəsun ili|Girəsun]]
|425 665
|305
|1
|1
|2
|0
|2 029
|0
|5
|0
|0
|0
|0
|----
|bgcolor="#64b1ff"|[[Gümüşxanə ili|Gümüşxanə]] <small>([[Bayburt ili|Bayburt]] daxil)</small>
|260 419
|2 189
|0
|0
|91
|0
|0
|0
|17
|0
|0
|0
|0
|----
|bgcolor="#FF6666"|[[Hakkari ili|Hakkari]]
|10 357
|72 365
|165
|0
|1
|0
|1
|21
|2
|0
|0
|0
|0
|----
|bgcolor="#64b1ff"|[[Hatay ili|Hatay]]
|350 080
|5 695
|127 072
|7
|780
|767
|11
|376
|6
|2
|8
|44
|1
|----
|bgcolor="#64b1ff"|[[İsparta ili|İsparta]]
|265 305
|688
|75
|11
|8
|91
|0
|1
|2
|1
|1
|3
|4
|----
|bgcolor="#64b1ff"|[[Mersin ili|Mersin]]
|500 207
|1 067
|9 430
|23
|76
|137
|13
|12
|19
|3
|3
|9
|1
|----
|bgcolor="#64b1ff"|[[İstanbul ili|İstanbul]]
|2 185 741
|2 586
|2 843
|26
|317
|35 097
|849
|29 479
|128
|165
|3 072
|4 341
|8 608
|----
|bgcolor="#64b1ff"|[[İzmir ili|İzmir]]
|1 214 219
|863
|352
|5
|1 287
|898
|15
|17
|15
|1 289
|2 349
|1 265
|753
|----
|bgcolor="#64b1ff"|[[Qars ili|Qars]] <small>([[Ərdəhan ili|Ərdəhan]] və [[İğdır ili|İğdır]] daxil)</small>
|471 287
|133 144
|61
|992
|215
|6
|8
|5
|24
|1
|5
|4
|1
|----
|bgcolor="#64b1ff"|[[Kastamonu ili|Kastamonu]] <small>([[Düzcə ili|Düzcə]] daxil)</small>
|439 355
|1 090
|2
|0
|3
|2
|180
|849
|1
|0
|0
|0
|0
|----
|bgcolor="#64b1ff"|[[Kayseri ili|Kayseri]]
|509 932
|8 454
|34
|8
|17 110
|1
|1
|9
|6
|9
|15
|160
|1
|----
|bgcolor="#64b1ff"|[[Kırklareli ili|Kırklareli]]
|252 594
|602
|136
|24
|5
|3
|5
|3
|7
|3 375
|1 148
|144
|11
|----
|bgcolor="#64b1ff"|[[Kırşəhər ili|Kırşəhər]]
|185 489
|11 309
|4
|0
|2
|0
|0
|0
|1
|0
|1
|0
|0
|----
|bgcolor="#64b1ff"|[[Kocaeli ili|Kocaeli]]
|320 808
|235
|0
|10
|1 467
|63
|2 755
|46
|2 264
|381
|3 827
|22
|7
|----
|bgcolor="#64b1ff"|[[Konya ili|Konya]] <small>([[Karaman ili|Karaman]] daxil)</small>
|1 092 819
|27 811
|67
|4
|1 139
|3
|7
|1
|5
|1
|11
|75
|0
|----
|bgcolor="#64b1ff"|[[Kütahya ili|Kütahya]]
|397 221
|105
|13
|2
|17
|4
|2
|88
|9
|0
|0
|34
|0
|----
|bgcolor="#64b1ff"|[[Malatya ili|Malatya]]
|374 449
|77 794
|33
|10
|14
|5
|7
|148
|5
|4
|0
|3
|0
|----
|bgcolor="#64b1ff"|[[Manisa ili|Adıyaman]]
|746 514
|241
|15
|0
|488
|42
|67
|2
|6
|54
|116
|192
|3
|----
|bgcolor="#64b1ff"|[[Qəhrəmanmaraş ili|Qəhrəmanmaraş]]
|386 010
|46 548
|21
|0
|4 185
|0
|0
|13
|3
|0
|0
|9
|0
|----
|bgcolor="#FF6666"|[[Mardin ili|Mardin]]
|35 494
|265 328
|79 687
|60
|75
|11
|15
|11
|0
|0
|1
|6
|0
|----
|bgcolor="#64b1ff"|[[Muğla ili|Muğla]]
|334 883
|6
|4
|1
|0
|28
|0
|0
|0
|1
|0
|0
|4
|----
|bgcolor="#64b1ff"|[[Muş ili|Muş]]
|110 555
|83 020
|3 575
|507
|898
|0
|1
|3
|103
|0
|0
|0
|0
|----
|bgcolor="#64b1ff"|[[Nevşəhər ili|Nevşəhər]]
|203 156
|22
|0
|0
|0
|0
|0
|0
|0
|0
|0
|22
|0
|----
|bgcolor="#64b1ff"|[[Niğdə ili|Niğdə]]
|353 146
|8 991
|10
|0
|227
|5
|0
|12
|4
|0
|15
|4
|0
|----
|bgcolor="#64b1ff"|[[Ordu ili|Ordu]]
|538 978
|12
|0
|0
|5
|0
|4 815
|34
|0
|1
|0
|1
|0
|----
|bgcolor="#64b1ff"|[[Rizə ili|Rizə]]
|275 291
|11
|1
|1
|0
|9
|4
|0
|5 754
|1
|0
|1
|0
|----
|bgcolor="#64b1ff"|[[Sakarya ili|Sakarya]]
|388 481
|2 163
|32
|3
|538
|6
|4 535
|2
|2 671
|23
|2 899
|794
|1
|----
|bgcolor="#64b1ff"|[[Samsun ili|Samsun]]
|747 115
|1 366
|3
|0
|3 401
|91
|2 350
|5
|51
|319
|10
|610
|0
|----
|bgcolor="#FF6666"|[[Siirt ili|Siirt]] <small>([[Batman ili|Batman]] & [[Şırnak ili|Şırnak]] daxil)</small>
|46 722
|179 023
|38 273
|484
|1
|0
|15
|98
|3
|0
|10
|0
|0
|----
|bgcolor="#64b1ff"|[[Sinop ili|Sinop]]
|261 341
|2 126
|0
|0
|659
|1
|1 144
|228
|3
|5
|0
|7
|3
|----
|bgcolor="#64b1ff"|[[Sivas ili|Sivas]]
|649 099
|32 284
|19
|23
|2 086
|0
|0
|217
|1
|0
|515
|0
|0
|----
|bgcolor="#64b1ff"|[[Təkirdağ ili|Təkirdağ]]
|284 222
|548
|76
|18
|5
|19
|52
|8
|2
|1 627
|6
|51
|102
|----
|bgcolor="#64b1ff"|[[Tokat ili|Tokat]]
|483 948
|3 974
|7
|3
|5 934
|0
|367
|45
|2
|0
|0
|964
|0
|----
|bgcolor="#64b1ff"|[[Trabzon ili|Trabzon]]
|590 799
|72
|12
|0
|0
|4 535
|1
|11
|0
|0
|0
|0
|0
|----
|bgcolor="#64b1ff"|[[Tunceli ili|Tunceli]]
|120 553
|33 431
|20
|2 370
|28
|0
|0
|4
|0
|18
|10
|8
|0
|----
|bgcolor="#b2d8ff"|[[Şanlıurfa ili|Şanlıurfa]]
|207 652
|175 100
|51 090
|14 554
|3
|0
|5
|2
|4
|0
|2
|0
|0
|----
|bgcolor="#64b1ff"|[[Uşak ili|Uşak]]
|190 506
|16
|2
|0
|1
|0
|0
|4
|1
|0
|0
|0
|0
|----
|bgcolor="#FF6666"|[[Van ili|Van]]
|118 481
|147 694
|557
|3
|1
|2
|1
|1
|8
|0
|1
|1
|66
|----
|bgcolor="#64b1ff"|[[Yozqat ili|yozqat]]
|433 385
|2 424
|1
|0
|1 597
|2
|0
|118
|0
|0
|14
|1
|0
|----
|bgcolor="#64b1ff"|[[Zonquldak ili|Zonquldağ]] <small>([[Bartın ili|Bartın]] və [[Karabük ili|Karabük]] daxil)</small>
|649 757
|43
|26
|0
|5
|17
|2
|3
|15
|0
|1
|1
|1
|}
{{legend2|#64b1ff|Türkcə danışanların büyük çoxluqda olduğu yerlər.|border=1px solid #AAAAAA}}
{{legend2|#b2d8ff|Türkcə danışanların çoxluqda olduğu yerlər.|border=1px solid #AAAAAA}}
{{legend2|#ffb3b3|Kurmancca danışanların çoxluqda olduğu yerlər.|border=1px solid #AAAAAA}}
{{legend2|#FF6666|Kurmancca danışanların büyük çoxluqda olduğu yerlər.|border=1px solid #AAAAAA}}
==== Türk dili ====
[[Şəkil:Mother language in 1965 Turkey census - Turkish.png|250px|thumb|right|1965-ci il sayımının yekunlarına əsasən ana dili türk dili olanların illərdə ümumi əhali içində nisbəti]]
24 oktyabr, 1965-ci il siyahıyaalınmasının yekunlarına əsasən:
*Ana dili [[Türk dili|'''türk dili''']] olanların sayı: 28.289.680 nəfər idi. Onlardan:
:*yalnız [[Türk dili|'''türk dili''']]ndə danışanların sayı: 26.925.649 nəfər
:*ikinci mükəmməl danışılan dil olaraq [[Kurmanc dili|'''kurmanc dili''']]ndə danışanların sayı: 410.000<ref name="page 13-14">[http://books.google.ru/books?id=YfUcgOCNE08C&printsec=frontcover&dq=ISBN:+0774667109,+9780774667104&hl=ru&sa=X&ei=pcCSU_qiD8bjywPq6YC4DA&ved=0CCoQuwUwAA#v=onepage&q=ISBN%3A%200774667109%2C%209780774667104&f=false Composition linguistique des nations du monde. 1. L'Asie du Sud: secteurs central et occidental.] Auteurs: Heinz Kloss, Grant D. McConnell. Centre international de recherches sur le bilinguisme. Québec: Les [http://www.pulaval.com Presses de l'Université Laval], 1974, page 13-14. ISBN 9780774667104</ref> nəfər
:*ikinci mükəmməl danışılan dil olaraq [[Ərəb dili|'''ərəb dili''']]ndə danışanların sayı: 162.746<ref name="page 334"></ref> nəfər
:*ikinci mükəmməl danışılan dil olaraq [[Yunan dili|'''yunan dili''']]ndə danışanların sayı: 78.018<ref name="page 342"></ref> nəfər
:*ikinci mükəmməl danışılan dil olaraq [[Bolqar dili|'''bolqar dili''']]ndə danışanların sayı: 46.637<ref name="page 336"></ref> nəfər
:*ikinci mükəmməl danışılan dil olaraq [[Gürcü dili|'''gürcü dili''']]ndə danışanların sayı: 44.878<ref name="page 341"></ref> nəfər
:*ikinci mükəmməl danışılan dil olaraq [[Zaza dili|'''zaza dili''']]ndə danışanların sayı: 16.611<ref name="page 346"></ref> nəfər
*Mükəmməl danışılan ikinci dil olaraq [[Türk dili|'''türk dili''']]ndə danışanların sayı: 1.387.139 nəfər idi. Onlardan:
:*ana dili [[Kurmanc dili|'''kurmanc dili''']] olanların sayı: 888.000<ref name="page 13"></ref> nəfər
:*ana dili [[Ərəb dili|'''ərəb dili''']] olanların sayı: 164.971<ref name="page 334"></ref> nəfər
:*ana dili [[Zaza dili|'''zaza dili''']] olanların sayı: 51.925<ref name="page 345"></ref> nəfər
:*ana dili [[Yunan dili|'''yunan dili''']] olanların sayı: 43.232<ref name="page 342"></ref> nəfər
:*ana dili [[Bolqar dili|'''bolqar dili''']] olanların sayı: 3.497<ref name="page 336"></ref> nəfər
==== Kurmanc dili ====
[[Şəkil:Mother language in 1965 Turkey census - Kurdish.png|250px|thumb|right|1965-ci il sayımının yekunlarına əsasən ana dili kurmanc dili olanların illərdə ümumi əhali içində nisbəti]]
24 oktyabr, 1965-ci il siyahıyaalınmasının yekunlarına əsasən:
*Ana dili [[Kurmanc dili|'''kurmanc dili''']] olanların sayı: 2.219.502<ref name="page 344">[http://books.google.ru/books?id=YfUcgOCNE08C&printsec=frontcover&dq=ISBN:+0774667109,+9780774667104&hl=ru&sa=X&ei=pcCSU_qiD8bjywPq6YC4DA&ved=0CCoQuwUwAA#v=onepage&q=ISBN%3A%200774667109%2C%209780774667104&f=false Composition linguistique des nations du monde. 1. L'Asie du Sud: secteurs central et occidental.] Auteurs: Heinz Kloss, Grant D. McConnell. Centre international de recherches sur le bilinguisme. Québec: Les [http://www.pulaval.com Presses de l'Université Laval], 1974, page 344. ISBN 9780774667104</ref> nəfər idi. Onlardan:
:*yalnız [[Kurmanc dili|'''kurmanc dili''']]ndə danışanların sayı: 1.323.690<ref name="page 344"></ref> nəfər
:*ikinci mükəmməl danışılan dil olaraq [[Türk dili|'''türk dili''']]ndə danışanların sayı: 888.000<ref name="page 13">[http://books.google.ru/books?id=YfUcgOCNE08C&printsec=frontcover&dq=ISBN:+0774667109,+9780774667104&hl=ru&sa=X&ei=pcCSU_qiD8bjywPq6YC4DA&ved=0CCoQuwUwAA#v=onepage&q=ISBN%3A%200774667109%2C%209780774667104&f=false Composition linguistique des nations du monde. 1. L'Asie du Sud: secteurs central et occidental.] Auteurs: Heinz Kloss, Grant D. McConnell. Centre international de recherches sur le bilinguisme. Québec: Les [http://www.pulaval.com Presses de l'Université Laval], 1974, page 13. ISBN 9780774667104</ref> nəfər
:*ikinci mükəmməl danışılan dil olaraq [[Ərəb dili|'''ərəb dili''']]ndə danışanların sayı: 4.283<ref name="page 334"></ref> nəfər
:*ikinci mükəmməl danışılan dil olaraq [[Zaza dili|'''zaza dili''']]ndə danışanların sayı: 2.817<ref name="page 346"></ref> nəfər
*Mükəmməl danışılan ikinci dil olaraq [[Kurmanc dili|'''kurmanc dili''']]ndə danışanların sayı: 429.168 nəfər idi. Onlardan:
:*ana dili [[Türk dili|'''türk dili''']] olanların sayı: 410.000<ref name="page 13-14"></ref> nəfər
==== Ərəb dili ====
[[Şəkil:Mother language in 1965 Turkey census - Arabic.png|250px|thumb|right|1965-ci il sayımının yekunlarına əsasən ana dili ərəb dili olanların illərdə ümumi əhali içində nisbəti]]
24 oktyabr, 1965-ci il siyahıyaalınmasının yekunlarına əsasən:
*Ana dili [[Ərəb dili|'''ərəb dili''']] olanların sayı: 365.340<ref name="page 334">[http://books.google.ru/books?id=YfUcgOCNE08C&printsec=frontcover&dq=ISBN:+0774667109,+9780774667104&hl=ru&sa=X&ei=pcCSU_qiD8bjywPq6YC4DA&ved=0CCoQuwUwAA#v=onepage&q=ISBN%3A%200774667109%2C%209780774667104&f=false Composition linguistique des nations du monde. 1. L'Asie du Sud: secteurs central et occidental.] Auteurs: Heinz Kloss, Grant D. McConnell. Centre international de recherches sur le bilinguisme. Québec: Les [http://www.pulaval.com Presses de l'Université Laval], 1974, page 334. ISBN 9780774667104</ref> nəfər idi. Onlardan:
:*yalnız [[Ərəb dili|'''ərəb dili''']]ndə danışanların sayı: 189.134<ref name="page 334"></ref> nəfər
:*ikinci mükəmməl danışılan dil olaraq [[Türk dili|'''türk dili''']]ndə danışanların sayı: 164.971<ref name="page 334"></ref> nəfər
*Mükəmməl danışılan ikinci dil olaraq [[Ərəb dili|'''ərəb dili''']]ndə danışanların sayı: 167.924<ref name="page 334"></ref> nəfər idi. Onlardan:
:*ana dili [[Türk dili|'''türk dili''']] olanların sayı: 162.746<ref name="page 334"></ref> nəfər
:*ana dili [[Kurmanc dili|'''kurmanc dili''']] olanların sayı: 4.283<ref name="page 334"></ref> nəfər
:*ana dili digər dillər olanların sayı: 895 nəfər
==== Zaza dili ====
[[Şəkil:Mother language in 1965 Turkey census - Zaza.png|250px|thumb|right|1965-ci il sayımının yekunlarına əsasən ana dili zaza dili olanların illərdə ümumi əhali içində nisbəti]]
24 oktyabr, 1965-ci il siyahıyaalınmasının yekunlarına əsasən:
*Ana dili [[Zaza dili|'''zaza dili''']] olanların sayı: 150.644<ref name="page 345">[http://books.google.ru/books?id=YfUcgOCNE08C&printsec=frontcover&dq=ISBN:+0774667109,+9780774667104&hl=ru&sa=X&ei=pcCSU_qiD8bjywPq6YC4DA&ved=0CCoQuwUwAA#v=onepage&q=ISBN%3A%200774667109%2C%209780774667104&f=false Composition linguistique des nations du monde. 1. L'Asie du Sud: secteurs central et occidental.] Auteurs: Heinz Kloss, Grant D. McConnell. Centre international de recherches sur le bilinguisme. Québec: Les [http://www.pulaval.com Presses de l'Université Laval], 1974, page 345. ISBN 9780774667104</ref> nəfər idi. Onlardan:
:*yalnız [[Zaza dili|'''zaza dili''']]ndə danışanların sayı: 92.288<ref name="page 345"></ref> nəfər
:*ikinci mükəmməl danışılan dil olaraq [[Türk dili|'''türk dili''']]ndə danışanların sayı: 51.925<ref name="page 345"></ref> nəfər
*Mükəmməl danışılan ikinci dil olaraq [[Zaza dili|'''zaza dili''']]ndə danışanların sayı: 20.413<ref name="page 346">[http://books.google.ru/books?id=YfUcgOCNE08C&printsec=frontcover&dq=ISBN:+0774667109,+9780774667104&hl=ru&sa=X&ei=pcCSU_qiD8bjywPq6YC4DA&ved=0CCoQuwUwAA#v=onepage&q=ISBN%3A%200774667109%2C%209780774667104&f=false Composition linguistique des nations du monde. 1. L'Asie du Sud: secteurs central et occidental.] Auteurs: Heinz Kloss, Grant D. McConnell. Centre international de recherches sur le bilinguisme. Québec: Les [http://www.pulaval.com Presses de l'Université Laval], 1974, page 346. ISBN 9780774667104</ref> nəfər idi. Onlardan:
:*ana dili [[Türk dili|'''türk dili''']] olanların sayı: 16.611<ref name="page 346"></ref> nəfər
:*ana dili [[Kurmanc dili|'''kurmanc dili''']] olanların sayı: 2.817<ref name="page 346"></ref> nəfər
:*ana dili [[Pomak dili|'''pomak dili''']] olanların sayı: 976<ref name="page 346"></ref> nəfər
==== Çərkəz dili ====
[[Şəkil:Mother language in 1965 Turkey census - Circassian.png|250px|thumb|right|1965-ci il sayımının yekunlarına əsasən ana dili çərkəz dili olanların illərdə ümumi əhali içində nisbəti]]
24 oktyabr, 1965-ci il siyahıyaalınmasının yekunlarına əsasən:
==== Yunan dili ====
[[Şəkil:Mother language in 1965 Turkey census - Greek.png|250px|thumb|right|1965-ci il sayımının yekunlarına əsasən ana dili yunan dili olanların illərdə ümumi əhali içində nisbəti]]
24 oktyabr, 1965-ci il siyahıyaalınmasının yekunlarına əsasən:
*Ana dili [[Yunan dili|'''yunan dili''']] olanların sayı: 48.096<ref name="page 342">[http://books.google.ru/books?id=YfUcgOCNE08C&printsec=frontcover&dq=ISBN:+0774667109,+9780774667104&hl=ru&sa=X&ei=pcCSU_qiD8bjywPq6YC4DA&ved=0CCoQuwUwAA#v=onepage&q=ISBN%3A%200774667109%2C%209780774667104&f=false Composition linguistique des nations du monde. 1. L'Asie du Sud: secteurs central et occidental.] Auteurs: Heinz Kloss, Grant D. McConnell. Centre international de recherches sur le bilinguisme. Québec: Les [http://www.pulaval.com Presses de l'Université Laval], 1974, page 342. ISBN 9780774667104</ref> nəfər idi. Onlardan:
:*yalnız [[Yunan dili|'''yunan dili''']]ndə danışanların sayı: 3.203<ref name="page 342"></ref> nəfər
:*ikinci mükəmməl danışılan dil olaraq [[Türk dili|'''türk dili''']]ndə danışanların sayı: 43.232<ref name="page 342"></ref> nəfər
*Mükəmməl danışılan ikinci dil olaraq [[Yunan dili|'''yunan dili''']]ndə danışanların sayı: 78.941<ref name="page 342"></ref> nəfər idi. Onlardan:
:*ana dili [[Türk dili|'''türk dili''']] olanların sayı: 78.018<ref name="page 342"></ref> nəfər
:*ana dili digər dillər olanların sayı: 923 nəfər
==== Gürcü dili ====
[[Şəkil:Mother language in 1965 Turkey census - Georgian.png|250px|thumb|right|1965-ci il sayımının yekunlarına əsasən ana dili gürcü dili olanların illərdə ümumi əhali içində nisbəti]]
24 oktyabr, 1965-ci il siyahıyaalınmasının yekunlarına əsasən:
*Ana dili [[Gürcü dili|'''gürcü dili''']] olanların sayı: 34.330<ref name="page 341">[http://books.google.ru/books?id=YfUcgOCNE08C&printsec=frontcover&dq=ISBN:+0774667109,+9780774667104&hl=ru&sa=X&ei=pcCSU_qiD8bjywPq6YC4DA&ved=0CCoQuwUwAA#v=onepage&q=ISBN%3A%200774667109%2C%209780774667104&f=false Composition linguistique des nations du monde. 1. L'Asie du Sud: secteurs central et occidental.] Auteurs: Heinz Kloss, Grant D. McConnell. Centre international de recherches sur le bilinguisme. Québec: Les [http://www.pulaval.com Presses de l'Université Laval], 1974, page 341. ISBN 9780774667104</ref> nəfər idi. Onlardan:
:*yalnız [[Gürcü dili|'''gürcü dili''']]ndə danışanların sayı: 4.042<ref name="page 341"></ref> nəfər
:*ikinci mükəmməl danışılan dil olaraq [[Türk dili|'''türk dili''']]ndə danışanların sayı: 30.098<ref name="page 341"></ref> nəfər
*Mükəmməl danışılan ikinci dil olaraq [[Gürcü dili|'''gürcü dili''']]ndə danışanların sayı: 44.934<ref name="page 341"></ref> nəfər idi. Onlardan:
:*ana dili [[Türk dili|'''türk dili''']] olanların sayı: 44.878<ref name="page 341"></ref> nəfər
:*ana dili digər dillər olanların sayı: 56 nəfər
Buradan görünür ki, gürcü dilində "ana dili" və "ikinci mükəmməl danışıla bilən dil" olaraq danışanların sayı hər iki cinsdən cəmi 79.264 nəfər olmuşdur ki, bu da bütün ölkə əhalisinin '''0.25%'''–i qədər idi.
==== Erməni dili ====
[[Şəkil:Mother language in 1965 Turkey census - Armenian.png|250px|thumb|right|1965-ci il sayımının yekunlarına əsasən ana dili erməni dili olanların illərdə ümumi əhali içində nisbəti]]
24 oktyabr, 1965-ci il siyahıyaalınmasının yekunlarına əsasən:
*Ana dili [[Erməni dili|'''erməni dili''']] olanların sayı: 33.094<ref name="page 335">[http://books.google.ru/books?id=YfUcgOCNE08C&printsec=frontcover&dq=ISBN:+0774667109,+9780774667104&hl=ru&sa=X&ei=pcCSU_qiD8bjywPq6YC4DA&ved=0CCoQuwUwAA#v=onepage&q=ISBN%3A%200774667109%2C%209780774667104&f=false Composition linguistique des nations du monde. 1. L'Asie du Sud: secteurs central et occidental.] Auteurs: Heinz Kloss, Grant D. McConnell. Centre international de recherches sur le bilinguisme. Québec: Les [http://www.pulaval.com Presses de l'Université Laval], 1974, page 335. ISBN 9780774667104</ref> nəfər idi.
==== İngilis dili ====
24 oktyabr, 1965-ci il siyahıyaalınmasının yekunlarına əsasən:
==== Laz dili ====
[[Şəkil:Mother language in 1965 Turkey census - Laz.png|250px|thumb|right|1965-ci il sayımının yekunlarına əsasən ana dili laz dili olanların illərdə ümumi əhali içində nisbəti]]
24 oktyabr, 1965-ci il siyahıyaalınmasının yekunlarına əsasən:
==== Pomak dili ====
[[Şəkil:Mother language in 1965 Turkey census - Pomak.png|250px|thumb|right|1965-ci il sayımının yekunlarına əsasən ana dili pomak dili olanların illərdə ümumi əhali içində nisbəti]]
24 oktyabr, 1965-ci il siyahıyaalınmasının yekunlarına əsasən:
==== Boşnak dili ====
[[Şəkil:Mother language in 1965 Turkey census - Bosniak.png|250px|thumb|right|1965-ci il sayımının yekunlarına əsasən ana dili bosniya dili olanların illərdə ümumi əhali içində nisbəti]]
24 oktyabr, 1965-ci il siyahıyaalınmasının yekunlarına əsasən:
==== Alban dili ====
[[Şəkil:Mother language in 1965 Turkey census - Albanian.png|250px|thumb|right|1965-ci il sayımının yekunlarına əsasən ana dili alban dili olanların illərdə ümumi əhali içində nisbəti]]
24 oktyabr, 1965-ci il siyahıyaalınmasının yekunlarına əsasən:
*Ana dili [[Alban dili|'''alban dili''']] olanların sayı: 12.832<ref name="page 333">[http://books.google.ru/books?id=YfUcgOCNE08C&printsec=frontcover&dq=ISBN:+0774667109,+9780774667104&hl=ru&sa=X&ei=pcCSU_qiD8bjywPq6YC4DA&ved=0CCoQuwUwAA#v=onepage&q=ISBN%3A%200774667109%2C%209780774667104&f=false Composition linguistique des nations du monde. 1. L'Asie du Sud: secteurs central et occidental.] Auteurs: Heinz Kloss, Grant D. McConnell. Centre international de recherches sur le bilinguisme. Québec: Les [http://www.pulaval.com Presses de l'Université Laval], 1974, page 333. ISBN 9780774667104</ref> nəfər idi.
==== Yəhudi dili ====
[[Şəkil:Mother language in 1965 Turkey census - Jewish.png|250px|thumb|right|1965-ci il sayımının yekunlarına əsasən ana dili ladino dili olanların illərdə ümumi əhali içində nisbəti]]
24 oktyabr, 1965-ci il siyahıyaalınmasının yekunlarına əsasən:
==== Alman dili ====
24 oktyabr, 1965-ci il siyahıyaalınmasının yekunlarına əsasən:
*Ana dili [[Alman dili|'''alman dili''']] olanların sayı: 4.901<ref name="page 341"></ref> nəfər idi. Onlardan:
:*yalnız [[Alman dili|'''alman dili''']]ndə danışanların sayı: 790<ref name="page 341"></ref> nəfər
:*ikinci mükəmməl danışılan dil olaraq [[Türk dili|'''türk dili''']]ndə danışanların sayı: 1.901<ref name="page 341"></ref> nəfər
*Mükəmməl danışılan ikinci dil olaraq [[Alman dili|'''alman dili''']]ndə danışanların sayı: 35.704<ref name="page 341"></ref> nəfər idi. Onlardan:
:*ana dili [[Türk dili|'''türk dili''']] olanların sayı: 34.180<ref name="page 341"></ref> nəfər
:*ana dili [[İngilis dili|'''ingilis dili''']] olanların sayı: 646<ref name="page 341"></ref> nəfər
:*ana dili [[Fransız dili|'''fransız dili''']] olanların sayı: 166<ref name="page 342"></ref> nəfər
==== Bolqar dili ====
24 oktyabr, 1965-ci il siyahıyaalınmasının yekunlarına əsasən:
*Ana dili [[Bolqar dili|'''bolqar dili''']] olanların sayı: 4.088<ref name="page 336">[http://books.google.ru/books?id=YfUcgOCNE08C&printsec=frontcover&dq=ISBN:+0774667109,+9780774667104&hl=ru&sa=X&ei=pcCSU_qiD8bjywPq6YC4DA&ved=0CCoQuwUwAA#v=onepage&q=ISBN%3A%200774667109%2C%209780774667104&f=false Composition linguistique des nations du monde. 1. L'Asie du Sud: secteurs central et occidental.] Auteurs: Heinz Kloss, Grant D. McConnell. Centre international de recherches sur le bilinguisme. Québec: Les [http://www.pulaval.com Presses de l'Université Laval], 1974, page 336. ISBN 9780774667104</ref> nəfər idi. Onlardan:
:*yalnız [[Bolqar dili|'''bolqar dili''']]ndə danışanların sayı: 350<ref name="page 336"></ref> nəfər
:*ikinci mükəmməl danışılan dil olaraq [[Türk dili|'''türk dili''']]ndə danışanların sayı: 3.497<ref name="page 336"></ref> nəfər
*Mükəmməl danışılan ikinci dil olaraq [[Bolqar dili|'''bolqar dili''']]ndə danışanların sayı: 46.742<ref name="page 336"></ref> nəfər idi. Onlardan:
:*ana dili [[Türk dili|'''türk dili''']] olanların sayı: 46.637<ref name="page 336"></ref> nəfər
:*ana dili digər dillər olanların sayı: 105 nəfər
== Mənbə ==
| 