Çin şahmatı: Redaktələr arasındakı fərq

Hər oyuncu növbə ilə bir fiquru dayandığı nöqtədən digərinə hərəkət etdirir. Ümumiyyətlə, fiqurlar digər bir fiqurun tutduğu xanadan keçməyinə icazə verilmir. Bir fiqur yalnız o halda başqa fiqurun yerinə keçə bilər ki, o fiquru götursungötürsun. Oyuncu öz firuqlarından heç birini götürə bilməz. Fiqurlar digər fiqura çevrilə bilməz, baxmayaraq ki, əsgərpiyada cayi"çay"ı kecəndən sonra cəpəkiçəpəki də hərəkət ədə bilər. Demək olar bütün fiqurlar rəqib fiqurlarənəfiqurlarını özlərinin normal hərəkətləri ilə götürürlər, amma topun (cannon) xüsüsi götürmək hərəkəti var və bu aşağıda izah edilib.

Oyun oyunculardan biri digərinin generalını (şahını) götürəndə oyun bitir. General rəqib oyuncu tərəfindən növbəti gedişdgedişdə götürülmə təhlükəsi ilə üz-üzə qalırsa, rəqib oyuncunun “çatdırılmış şah vermək” (照将/将军) situasiyası var və həmin general “şah verildi” vəziyyətindədir. Generala hücüm eləmək elan edilməlidir. Əgər generalın oyuncusu generalı götürülməkdən saxlayacaq hər hansı bir gediş edə bilmirsə, onda bu vəziyyət “mat” (将死) adlanir. Şahmatdakı adi “pat” həcheç-həcəheçə sayəlsasayılsa da, xiangqi-də qanuni gedişi olmayan oyuncu uduzmuş sayılır.

Xiangqi-də fiqur və ya vəziyyət üstünlüyü olanolmayan oyuncu general hücüm etməklə, yaxud da rəqib fiqurlarını təqib etməklə dövrə yarada bilər ki, bu da rəqibi heç-heçə eləməyə məcbur edə bilir. Aşağıdakı qaydalar fiqurların vəziyyətlərinin təkrarlanıb-təkrarlanmamasından asılı olmadan oyunu generala (şaha) hücüm və ya təkrarlanan situasiya yaratmaqla heç-heçəyə aparılmasını çətin etmək məqsədilə istifadə olunur:

*Davamlı olaraq rəqib generalına bir vıvə ya bir necınecə fiqur ilıilə hücüm edınedən tərəfə (“şah verən” tərəf) bunu dayandırmadıgıdayandırmadığı halda oyunu uduzmuş sayılır.

*General (şah) və əsgərlərpiyadalar istisna olmaqla, davamlı olaraq rəqibin qorunmayan fiqurunu təqib edən tərəf bunu dayandırmadığı halda oyunu uduzmuş .sayılır.

*Əgər bir tərəf davamlı olaraq generala hücüm edirsə (“şah vermək”), digər tərəf isə rəqibin hansı fiqurunu təqib edirsə, onda general hücüm dayandırılmalıdır, əks təqdirdə oyunu uduzmuş sayılır generala hücüm edınedən tərəf (“şah verən” tərəf).

Yuxarıdakı qaydalar generala hücüm (“şah vermək”) və təqib etmək fəndlərinə mane olmaq üçün olan məşhur qaydalardır, amma bundan elavə coxlu sayda endşpil (oyun sonu) situasiyalari var.