Kateqoriya:Diabet: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Teqlər: Mobil redaktə Mobil tətbiqetmə vasitəsilə redaktə
k 109.127.16.210 tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq Addbot tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu.
Sətir 1:
{{CommonsKat|Diabetes mellitus}}
Diabet
 
[[Kateqoriya:Tibb]]
Diabet-(Diabetes Mellitius)
Keçmişdə Diabetə "Şəkər"deyilib
Diabetə əsasən böyüklər tutulsa
da,uşaqlarda da rast gəlinir.Müalicə olunmazsa ölümlə nəticələnir.
 
Diabetin əlamətləri:
 
1.Gün ərzində normadan artıq su içmək.
2.Tez-tez ayaqyoluna getmək.
 
3.İştahanın artması,ancaq arıqlamaq.
 
 
 
Tarixi:
 
Mədəaltı vəzinin hormonu insulinin çatışmaması nəticəsində yaranan Diabetin izlərinə E.Ə.XVI əsrdə Misirdə,
eramızın I əsrində isə Romada
rast gəlinir.Qədim tibb ensiklopediyası Ebers papirusunda və romalı həkim Korneli Selsin əsərlərində diabetin təsvirinə rast gəlinir.XX əsrin 20-ci illərinə
qədər dərmanı olmayan diabet milyonlarla insanın həyatına son qoyub.
 
 
İnsulin
 
1920-ci ilin dekabrında cərrah
Frederik Bantinq professor Con
Makleoda diabetin dərmanını
tapdığını söylədi.Bu insulin idi.Makleod ona kömək etmədi və şagirdi 22 yaşlı Çarlz Besti ona köməkçi qoydu.Ancaq
Makleod tətildən qayıdanda heyvanların mədəaltı vəzindən onların insulin aldıqlarını gördü.İnsulin hətta sınaqdan da keçmişdi.1922-ci ildə,
yanvarın 11-də,insana ilk dəfə
insulin iynəsi vuruldu.Ancaq
diabetdən əziyyət çəkən 14 yaşlı Leonard Tompsonun allergiyası qalxdı.Məlum oldu
ki,səbəb insulinin təmiz olmaması olub.Onu təmizləmək 12 gün vaxt almışdı.2-ci iynədən sonra uşağın vəziyyəti
xeyli yaxşı oldu.
 
İnsulin münaqişəsi
 
Makleod Amerika Həkimlər Assosiasiyasında məqalələr oxuyarkən belə çıxdı ki,insulini o,kəşf edib.Bu Best və Bantinqin narazılığına səbəb oldu.Buna görə Bantinq
insulini patenləşdirməkdən imtina etdi.
Əsl münaqişə Nobel mükafatı vaxtı baş verdi.Fransız fizioloq Ejen Emil Qley 17 il
əvvəl insulini tapdığını söyləyərək özünün birinciliyinin tanınmasını
tələb etdi.Onun sübutu da vardı:"1905-ci ildə o insulin və onun diabetə təsirini kəşf edərək,itlər üzərində sınaqdan
keçirmişdi və sənədləri Paris Bioloji Cəmiyyətinə vermişdi.
Bu fakt düz çıxdı.Təbii ki,mükafatı Qleyə vermədilər və
Bantinq və Makleoddan almadılar.Əksinə,Qleyə belə
dedilər:"Əslində sizi həbsxanaya salmaq lazımdır.
İnsanlara nicat gətirəcək kəşfiniz barədə məlumatı dərc
etmək əvəzinə,ağzıbağlı zərfə
qoymaqla çoxlarının ölümünə bais olmusunuz."
 
Nikolae Paulesku-Nobel ala bilməyən insulin ixtiraçısı
 
Rumın fizioloq Nikolae Paulesku 1921-ci ildə insulini kəşf etmişdi.Nəinki elmi məqalələr yazdı,hətta patent
belə almışdı.Onun kəşf etdiyi
hormon pankrein(pancreas latınca "mədəaltı vəz"deməkdir"
O,"Mədəaltı vəzin qida həzmində
rolu"əsəri Belçikada nəşr olunmuşdu.Onda Bantinq və Makleodun insulin kəşfini elan
etməsinə 8 ay vardı.
Pauleskunun etirazlarına baxmayaraq Nobel fondu bunu tanımadı.Pauleskunun elmi kitablar,məqalələr yazsa da,
təcrübədən keçirməmişdi.Təcrübədən keçməyən həqiqətə inanmaq çətindir.Beləliklə,Paulesku və
Qleyin əvəzinə Bantinq və Makleod adlarını insulin ixtiraçıları kimi tarixə yazdılar.
 
Mənbələr:
Arif Əliyev.Tarixi yanlışlıqlar.Altun kitab,2014
İSBN:978-9952-24-216-4.
 
 
Xarici keçidlər:
vikipediya.az"Diabet".
 
 
 
İstinadlar:
Kateqoriya:Tibb
 
Kateqoriya:Xəstəliklər
 
Kateqoriya:Hormon xəstəlikləri