Varşava: Redaktələr arasındakı fərq

'''Varşava''' ({{lang-pl|Warszawa}} {{Audio|Pl-Warszawa.ogg|[varˈʂava]}}) — [[Polşa]]nın paytaxtı, ərazicə və əhalicə ən böyük şəhəri. [[1596-cı ildəil]]də kral III Siqizmundun Vavel qəsrində yanğın olduqdan sonra o öz iqamətgahını Varşavaya köçürür. Paytaxt kimi statusu ilk dəfə Polşanın [[1791-ci il]] Konstitusiyasında əksini tapıb. Şəhərin ərazisindən [[Visla]] çayı axır.

Varşava şəhərinin əsası 1300-cü ildə polyak knyazlarının biri tərəfindən qoyulub. Sürətlə böyüyən şəhər 1413-cü ildə [[Masoviya knyazlığı]]nın paytaxtına çevrilir. 14-15-ci əsrlərdə Varşava iqtisadiyyatı ticarət və sənətkarlığın əsasında inkişaf edirdi. 1526-cı ildə Varşava Polşa krallığının tərkibinə daxil olur. Artıq 1529-cu ildə ilk dəfə Varşavada [[Polşa seymi]]nin toplantısı keçirilir. 1569-cu ildən etibarən isə Seym öz toplantılarını daimi olaraq Varşavada keçirməyə başlayır. 1596-cı ildə birləşmiş Poşa-Litva Federasiyası olan [[Reç Pospolita]]nın paytaxtı [[Krakov]] şəhərindən Varşavaya köçürülür.

Varşavanın paytaxt elan olunmasından sonra şəhər sürətlə inkişaf edərək böyüyür. Şəhərdə bir neçə özəl şirkətlər və yaşayış məntəqələri yaranır. 1655-1658-ci illər arasında şəhər bir neçə dəfə [[İsveç]], [[Almaniya]] və [[Transilvaniya]] orduları tərəfindən mühasirəyə alınaraq ələ keçirilir və dağıdılır. 1700-cü ildə [[Böyük Şimal Müharibəsi]] başlanır. Müharibə ərzində şəhər bir neçə dəfə mühasirəyə alınır və ağır rüsumlar ödəməyə məcbur olur. Müharibə bitdikdən sonra Varşava tədricən kapitalist iqtisadiyyatının hakim olduğu şəhərə çevrilməyə başlayır. Varşava 1795-ci ilə kimi Reç Pospolitanın paytaxtı olaraq qalır. Həmin ildə Reç Pospolitanın bir dövlət kimi mövcudluğu sona çatır və onun əraziləri [[Prussiya krallığı]] və [[Rusiya İmperiyası]] arasında bölüşdürülür. Varşava şəhəri Prussiyaya məxsus ərazilərə qatılır və [[Cənubi Prussiya]] əyalətinin paytaxtı elan edilir.

1806-cı ildə şəhəri [[Napoleon]]un ordusu ələ keçirir. Lakin daha sonra Napoleonun Rusiyaya məğlubiyyətinin ardından şəhər 1815-ci ildə Rusiyanın hakimiyyəti altına keçir. Razılaşmaya görə Polşa konstitusiyalı monarxiya kimi Rusiya ilə birlikdə vahid konfederasiyaya daxil olur. Polşanın paytaxtı yenidən Varşava elan olunur və 1816-cı ildə burada [[Varşava Universiteti]] açılır.

2008-ci ildə aparılmış araşdırmaların nəticələrinə əsasən Varşava şəhəri yaşayışın qiymətinə görə dünyada 35-ci ən baha şəhər hesab olunur. Varşava həmdə yüksək səviyyədə qloballaşmış şəhər sayılır. Varşava şəhəri və xüsusilə onun mərkəzi hissəsi (''[[Śródmieście]]'') bir çox dövlət idarələrinin, elmi mərkəzlərin və həmçinin bir çox yerli və xarici şirkətlərin qərargahlarının yerləşdiyi yerdir. [[2006]]-cı ilə kimi Varşavada qeydiyyatdan keçmiş şirkətlərin sayı 304.000-i ötüb.

Varşava əhalisinin adambaşına olan gəliri orta polşalının gəlirindən 3 dəfə çox, orta avropalının gəlirindən isə 60% çoxdur. Şəhərdə işsizlik səviyyəsi Polşada ən aşağıdır və rəsmi göstəricilərə görə 3%-dən aşağıdır.