Biokimya: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 37:
Riyaziyyatın da biokimya elminin inkişafında xidmətləri böyükdür. Belə ki. son zamanlar biokimyada riyazi modellərin totbiqi. Müasir biokimyəvi tədqiqatlarda [[EHM]]-dən istifadə olunması, riyaziyyat elminin biokimyaya geniş tətbiqini təsdiq edən amillərdir.
 
== Biokimyəvi biliklərin tarixi`` ==
Biokimyəvi biliklərin tarixi və biokimyanın bir elm kimi inkişafını dörd dövrə bölmək olar:
* 1-ci dövr – qədim dövrlərdən İntibah dövrünə qədər (XV əsr). Bu dövrdə insanlar biokimyəvi proseslərin nəzəri əsaslarını bilmədən təcrübədə onlardan istifadə edirdilər: çörək bişirmə, süd məhsullarının hazırlanması, şərabçılıq və s. Xəstəliklərin müalicəsi üçün müxtəlif otlardan istifadə etməklə bitkilərin müalicəvi əhəmiyyəti öyrənilirdi.
* 2-ci dövr – İntibah dövründən XIX əsrin ortalarına qədərki dövrü əhatə edir. Bu dövr biokimyəvi biliklərin çoxalması ilə xarakterizə olunur. Bu dövrdə biokimya fiziologiya elminin bir bölməsi kimi fəaliyyət göstərirdi. Orta əsrlərdə əlkimyaçılar tədricən nisbətən mürəkkəb təbii üzvi birləşmələrin tərkibləri haqda məlumatlar toplamağa başladılar. XVI-XVII əsrlərdə əlkimyaçıların əldə etdiyi biliklər yatrokimyagərlərin (iatros-yunanca-həkim, təbib) əsərlərində öz əkslərini tapdı. Bu istiqamətin tərəfdarlarının fıkrincə insanın həyat fəaliyyətini, onun xəstələnməsinin səbəblərini yalnız kimyəvi nöqteyi-nəzərdən izah etmək olar və bunların müalicəsi də yalnız kimyəvi maddələrin tətbiqi ilə aparılmalıdır. İlk anlarda sintez üsullarının işlənib hazırlanması zamanı və əsasən karbon tərkibli birləşmələri sintez edərkən alimlər çətinliklərlə rastlaşırdılar. Qarşıya çıxan çətinliklərin səbəblərini, alimlər birləşmələrin canlı orqanizmlərdə xüsusi yollarla "həyati qüvvələrin" köməyilə əmələ gəlməsi ilə izah edirdilər. Üzvi biıiəşmələrin sintezi haqda bu cür vitalistik nəzəriyyə o zamankı elmdə möhkəm kök salmışdı. 1828-ci ildə Berseliusun tələbəsi Völer qeyri-üzvi birləşmədən insanların, məməlilərin, amfibiyaların və balıqların sidiklə xaric etdikləri sidik cövhərini almaqla bu nəzəriyyəni alt-üst etdi.
 
M.V.Lomonosov "Maddə kütləsinin saxlanması" qanununun kəşfı ilə təbiətşünaslıqda yeni istiqamətin, təbiət hadisələrinin və təbiətin anlaşılmasının bünövrəsini qoydu. Bu qanun kimya, biologiya və digər elmlər üçün yeni dövrün – maddə miqdarının dəqiq ölçülməsi dövrünün başlanğıcı oldu. M.V.Lomonosovun kəşf etdiyi maddə kütləsinin saxlanması qanununa əsaslanaraq və o vaxta qədər əldə olunmuş nailiyyətlərdən istifadə edərək XVIII əsrin sonunda fransız alimi Lavtıazye tənəffüs prosesini kəmiyyətcə tədqiq etməkle onun mahiyyətini və bu prosesdə oksigenin rolunu izah etdi.